Յուրա (ֆր.՝ Jura; գերմ.՝ Jura; իտալ.՝ Giura; ռոմանշ.՝ Giura), Շվեյցարիայի Համադաշնության 26 կանտոններից ամենաերիտասարդն ու տնտեսապես համեմատաբար հետամնացներից մեկը (կազմավորվել է 1979 թվականին՝ հանրաքվեի արդյունքում առանձնանալով Բեռնի կանտոնից)։ Ընկած է այդ երկրի հյուսիսարևմտյան հատվածում, լեռնոտ տեղանքում. կանտոնի հարավում Յուրայի լեռներն են, հյուսիսում՝ Յուրայի բարձրավանդակը։ Զբաղեցնում է 838 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ 2012 թվականի տվյալներով կանտոնում ապրում էր 70 942 մարդ, որոնք գրեթե ամբողջովին ֆրանսախոս էին (բացառություն էր կազմում Էդերվիլեր գերմանախոս համայնքը)։ Բնակիչների մոտավորապես 75 տոկոսը կաթոլիկներ էին, 13 տոկոսը՝ բողոքականներ[2]։ Օտարերկրացիները կազմում էին ամբողջ բնակչության 11,8 տոկոսը[3]։
|
|---|
| Դրոշ
|
Զինանշան
|
|
| |
| Երկիր |  Շվեյցարիա |
|---|
| Կարգավիճակ | Շվեյցարիայի վարչական բաժանում |
|---|
| Մտնում է | Շվեյցարիա |
|---|
| Վարչկենտրոն | Դելեմոն |
|---|
| Ամենաբարձր կետ | Mont Raimeux? |
|---|
| ԲԾՄ | 435 մետր |
|---|
| Օրենսդրական մարմին | Parliament of Jura? |
|---|
| Պաշտոնական լեզուներ | ֆրանսերեն |
|---|
| Բնակչություն | 73 419 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1] |
|---|
| Տարածք | 838,51 կմ² |
|---|
 |
| Հիմնադրված է | հունվարի 1, 1979 թ. |
|---|
| Սահմանակցում է | Բազել-Լանդ, Բեռն, Դու, Նևշատել, Զոլոտուրն, Վերին Հռենոս, Բելֆորի տարածք, Էլզաս, Ֆրանշ-Կոնտե, Բուգունդիա – Ֆրանշ Կոնտե և Գրանդ Էստ |
|---|
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 |
|---|
| ISO 3166-2 կոդ | CH-JU |
|---|
| Ավտոմոբիլային կոդ | JU |
|---|
|
| jura.ch(ֆր.) |
|
Ժողովրդագրություն
խմբագրել
Կանտոնի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[4].
| Բնակչության կազմի ու թվաքանակի վերաբերյալ պատմական տվյալներ[4]
|
| Տարին
|
Ամբ. բնակչ.
|
Ֆրանսախոս
|
Գերմանախոս
|
Բողոքակ.
|
Կաթոլիկ
|
Այլք
|
Հրեա
|
Մուսուլմ.
|
Կրոնը չնշ.
|
Շվեյցարացի
|
Ոչ շվեյցարացի
|
| 1850
|
44,921 |
|
|
1,010 |
43,810 |
|
101 |
|
|
42,217 |
2,704
|
| 1880
|
52,116 |
46,257 |
5,898 |
3,708 |
48,095 |
14 |
235 |
|
|
47,873 |
4,503
|
| 1900
|
57,575 |
49,098 |
7,272 |
7,063 |
50,289 |
15 |
195 |
|
|
51,784 |
5,791
|
| 1950
|
59,554 |
50,517 |
8,105 |
10,453 |
48,578 |
49 |
82 |
|
|
56,804 |
2,750
|
| 1970
|
67,325 |
55,285 |
5,723 |
10,284 |
56,476 |
1,787 |
62 |
|
|
59,000 |
8,325
|
| 2000
|
68,224 |
61,376 |
3,001 |
8,513 |
51,092 |
2,610 |
22 |
1,310 |
4,250 |
59,500 |
8,724
|
Վարչական բաժանումը
խմբագրել
Կանտոնը, որի վարչական կենտրոնը Դելեմոն քաղաքն է, բաժանված է երեք շրջանների.
-
Երթ Մուտիեում
-
Ռոմյո լեռը
-
Կանտոնի լեռնային լճակներից մեկը
-
Ա 16 ավտոմայրուղին Պոռենտրյուի մերձակայքում
-
Յուրայի կանտոնի ամրոցների ու դղյակների տեղակայումը
-
Կանտոնային լիցեյը թռչնաթռիչքի բարձրությունից
- Gilbert Ganguillet, Le conflit jurassien. Un cas de mobilisation ethno-régionale en Suisse, Zürich 1986.
- Harder, Hans-Joachim, Der Kanton Jura. Ursachen und Schritte zur Lösung eines Schweizer Minderheitenproblems, Frankfurt am Main 1978.
- Claude Hauser, Aux origines intellectuelles de la Question jurassienne. Culture et politique entre la France et la Suisse romande (1910-1950), Diss. Fribourg 1997.
- Hans Peter Henecka, Die jurassischen Separatisten. Eine Studie zur Soziologie des ethnischen Konflikts und der sozialen Bewegung, Meisenheim am Glan 1972.
- John R.G. Jenkins, Jura Separatism in Switzerland, Oxford 1986.
- Christian Ruch, Struktur und Strukturwandel des jurassischen Separatismus zwischen 1974 und 1994, Bern 2001.
- Marcel Schwander, Jura. Konfliktstoff für Jahrzehnte, Zürich/Köln 1977.
- Burkard Steppacher, Die Jurafrage in der Schweiz, München 1985.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել
Արտաքին հղումներ
խմբագրել
Շվեյցարիա
Երթ Մուտիեում
Ռոմյո լեռը
Կանտոնի լեռնային լճակներից մեկը
Ա 16 ավտոմայրուղին Պոռենտրյուի մերձակայքում
Յուրայի կանտոնի ամրոցների ու դղյակների տեղակայումը
Կանտոնային լիցեյը թռչնաթռիչքի բարձրությունից
