Յուրա (կանտոն)

Յուրա
Դրոշ	Զինանշան
;	;
Երկիր	Շվեյցարիա
Մասն է	Ռոմանդիա, Espace Mittelland? և Jura & Three-Lakes?
Կարգավիճակ	Շվեյցարիայի վարչական բաժանում
Մտնում է	Շվեյցարիա
Վարչկենտրոն	Դելեմոն
Ամենաբարձր կետ	Mont Raimeux?
ԲԾՄ	435 մետր
Օրենսդրական մարմին	Parliament of Jura?
Պաշտոնական լեզուներ	ֆրանսերեն
Բնակչություն	73 419 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)
Տարածք	838,51 կմ²
Հիմնադրված է	հունվարի 1, 1979 թ.
Սահմանակցում է	Բազել-Լանդ, Բեռն, Դու, Նևշատել, Զոլոտուրն, Վերին Հռենոս, Բելֆորի տարածք, Էլզաս, Ֆրանշ-Կոնտե, Բուգունդիա – Ֆրանշ Կոնտե և Գրանդ Էստ
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
ISO 3166-2 կոդ	CH-JU
Ավտոմոբիլային կոդ	JU
	jura.ch(ֆր.)

Յուրա (ֆր.՝ Jura; գերմ.՝ Jura; իտալերեն՝ Giura; ռոմանշ.՝ Giura), Շվեյցարիայի Համադաշնության 26 կանտոններից ամենաերիտասարդն ու տնտեսապես համեմատաբար հետամնացներից մեկը (կազմավորվել է 1979 թվականին՝ հանրաքվեի արդյունքում առանձնանալով Բեռնի կանտոնից)։ Ընկած է այդ երկրի հյուսիսարևմտյան հատվածում, լեռնոտ տեղանքում. կանտոնի հարավում Յուրայի լեռներն են, հյուսիսում՝ Յուրայի բարձրավանդակը։ Զբաղեցնում է 838 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ 2012 թվականի տվյալներով կանտոնում ապրում էր 70 942 մարդ, որոնք գրեթե ամբողջովին ֆրանսախոս էին (բացառություն էր կազմում Էդերվիլեր գերմանախոս համայնքը)։ Բնակիչների մոտավորապես 75 տոկոսը կաթոլիկներ էին, 13 տոկոսը՝ բողոքականներ^[2]։ Օտարերկրացիները կազմում էին ամբողջ բնակչության 11,8 տոկոսը^[3]։

ԺողովրդագրությունԽմբագրել

Կանտոնի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները^[4].

Բնակչության կազմի ու թվաքանակի վերաբերյալ պատմական տվյալներ ^[4]
Տարին	Ամբ. բնակչ.	Ֆրանսախոս	Գերմանախոս	Բողոքակ.	Կաթոլիկ	Այլք	Հրեա	Մուսուլմ.	Կրոնը չնշ.	Շվեյցարացի	Ոչ շվեյցարացի
1850	44,921			1,010	43,810		101			42,217	2,704
1880	52,116	46,257	5,898	3,708	48,095	14	235			47,873	4,503
1900	57,575	49,098	7,272	7,063	50,289	15	195			51,784	5,791
1950	59,554	50,517	8,105	10,453	48,578	49	82			56,804	2,750
1970	67,325	55,285	5,723	10,284	56,476	1,787	62			59,000	8,325
2000	68,224	61,376	3,001	8,513	51,092	2,610	22	1,310	4,250	59,500	8,724

Վարչական բաժանումըԽմբագրել

Կանտոնը, որի վարչական կենտրոնը Դելեմոն քաղաքն է, բաժանված է երեք շրջանների.

Դելեմոնի (Delémont)
Պոռենտրյուի (Porrentruy)
Ֆրանշ-Մոնտանի (Franches-Montagnes)

ՊատկերասրահԽմբագրել

Երթ Մուտիեում
Ռոմյո լեռը
Կանտոնի լեռնային լճակներից մեկը
Ա 16 ավտոմայրուղին Պոռենտրյուի մերձակայքում
Յուրայի կանտոնի ամրոցների ու դղյակների տեղակայումը
Կանտոնային լիցեյը թռչնաթռիչքի բարձրությունից

ԳրականությունԽմբագրել

Gilbert Ganguillet, Le conflit jurassien. Un cas de mobilisation ethno-régionale en Suisse, Zürich 1986.
Harder, Hans-Joachim, Der Kanton Jura. Ursachen und Schritte zur Lösung eines Schweizer Minderheitenproblems, Frankfurt am Main 1978.
Claude Hauser, Aux origines intellectuelles de la Question jurassienne. Culture et politique entre la France et la Suisse romande (1910-1950), Diss. Fribourg 1997.
Hans Peter Henecka, Die jurassischen Separatisten. Eine Studie zur Soziologie des ethnischen Konflikts und der sozialen Bewegung, Meisenheim am Glan 1972.
John R.G. Jenkins, Jura Separatism in Switzerland, Oxford 1986.
Christian Ruch, Struktur und Strukturwandel des jurassischen Separatismus zwischen 1974 und 1994, Bern 2001.
Marcel Schwander, Jura. Konfliktstoff für Jahrzehnte, Zürich/Köln 1977.
Burkard Steppacher, Die Jurafrage in der Schweiz, München 1985.