Վիքիպեդիա

Բենջամին Զեֆանայա

Բենջամին Զեֆանայա (անգլ.՝ Benjamin Zephaniah ապրիլի 15, 1958(1958-04-15)[2][1], Հենդուորս, Անգլիա, Բիրմինգհեմ, Ուորիքշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն - դեկտեմբերի 7, 2023(2023-12-07)[3] Բիրմինգհեմ, Անգլիա), բրիտանացի ռաստաֆարացի գրող և պոետ։ Ժամանակակից անգլիական գրականության հայտնի ներկայացուցիչը 2008 թվականին ընդգրկվել է բրիտանական Times-ի հիսուն մեծագույն հետպատերազմյան գրողների ցուցակում[5]։

Բենջամին Զեֆանայա
բրիտանական անգլերեն՝ Benjamin Obadiah Iqbal Zephaniah[1]
Ծնվել էապրիլի 15, 1958(1958-04-15)[2][1]
ԾննդավայրՀենդուորս, Անգլիա, Բիրմինգհեմ, Ուորիքշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Վախճանվել էդեկտեմբերի 7, 2023(2023-12-07)[3] (65 տարեկան)
Մասնագիտությունդերասան, բանաստեղծ, գրող, երգիչ, dub poet, ինքնակենսագիր և երաժիշտ
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
Գրական ուղղություններպոստմոդեռնիզմ
ԱնդամակցությունԲրիտանական ակադեմիա[4]
Պարգևներ
ԱզգականներMikey Powell?
Կայքbenjaminzephaniah.com
 Benjamin Zephaniah Վիքիպահեստում

Ըստ Զեֆանայի, նրա առաքելությունն է պայքարել ակադեմիական պոեզիայի դեմ, և նա ցանկանում է «փոխանցել այն բոլոր մարդկանց, ովքեր չեն կարդում գրքեր»[6]։

Կենսագրություն խմբագրել

Բենջամին Զեֆանայան ծնվել և մեծացել է Հենդսվորթում, Բիրմինգհեմի[7] տարածքում, որը նա անվանում էր Եվրոպայի մայրաքաղաք։ Բենիամինը ծնվել է փոստատարի և բուժքրոջ ընտանիքում[6][8]։ Տառապում է դիսլեքսիայով, հաճախում էր ուղղիչ դպրոց, սակայն ստիպված է եղել թողնել այն 13 տարեկանում կարդալու և գրելու անկարողության պատճառով[8]։

Նա գրում է, որ իր պոեզիան սկիզբ է առել Յամակայի ռիթմերից ու «Փողոցային քաղաքականությունից»։ Նրա առաջին ելույթը եկեղեցում էր, երբ նա 10 տարեկան էր, և 15 տարեկանում նրա բանաստեղծություններն արդեն հայտնի էին Հանդսվորթի Աֆրո-Կարիբյան և Ասիական համայնքներում[9]։ Պատանեկության տարիներին հաշվառված է եղել ոստիկանությունում և բանտային պատիժ է կրել գողության համար[8][10]։ Երբ նա ձանձրացավ սևամորթներին իրենց կյանքի մասին պատմելուց, նա 22 տարեկանում մեկնեց Լոնդոն լսարանը ավելի մեծացնելու նպատակով[6]։

Հայացքները խմբագրել

2003 թվականի նոյեմբերին Զեֆանայան Guardian ին հայտնում է, որ հրաժարվել է Բրիտանական կայսրության շքանշանից, քանի որ այն նրան հիշեցնում էր «Մեր նախնիներին բռնաբարել են և դաժան վերաբերմունք ցուցաբերել»[11]։

Հանդիսանում է վեգան կազմակերպությունների հոգեբարձուն[12], Viva! (Բուսակերների միջազգային ձայնը կենդանիների համար)[13], Աջակցում է PETA- ին[14]։

Կենդանիների իրավունքների պաշտպանը, 2004 թվականին դարձել է կենդանիների ազատագրման ճակատ շարժման մասին Քեյթ Մաննի գրքի նախաբանի հեղինակը From Dusk 'til Dawn: An insider’s view of the growth of the Animal Liberation Movement։ 2007 թվականի օգոստոսին հայտարարեց որ «PETA»- ի հետ միասին մեկնարկում է կենդանիների ազատ արձակման հասարակական շարժման նախագիծը[15]։

Կողմ է արտահայտվել Բրիտանական հանրապետության ստեղծմանը և միապետության չեղարկմանը[16]։

Անձնական կյանքը և ձեռքբերումները խմբագրել

 
Բենյամին Զեֆանայան Cambridge Folk Festival փառատոնին, 2008 թվական

Նա երկար տարիներ ապրել է Արևելյան Լոնդոնում, բայց 2008 թվականից ի վեր նա իր նստավայրը դարձնում է երկու տեղ Պեկինում և Լինքոլնշիր քաղաքում գտնվող Սպալդինգի մոտակայքում գտնվող գյուղում[17]։ Իրեն անվանում է կրքոտ վեգան։ «Աստոն Բիլլա» ֆուտբոլային ակումբի երկրպագու։12 տարի ամուսնացած էր թատերական ադմինիստրատոր Ամինայի հետ, որը լքել էր նրան 2001 թվականին[18]։

Հյուսիսային Լոնդոնի համալսարանի պատվավոր դոկտոր (1998), Բիրմինգհեմի Քաղաքային Համալսարան(1999), Ստաֆորդշիրի համալսարան (2002), Լոնդոնի Համալսարան Հարավային Ափին (2003), Էքսեթերի համալսարան և Ուեսթմինսթերի համալսարան(2006)։ 2008 թվականի հուլիսի 17- ին ստացել է պատվավոր դոկտորի կոչում Բիրմինգհեմի համալսարանում[19]։ Ընդգրկվել է The Times-ի 50 մեծագույն հետպատերազմյան գրողների ցուցակում ՝ զբաղեցնելով 48-րդ հորիզոնականը[5]։

Ստացել է Քեմբրիջի ժողովրդական փառատոնի մրցանակ 2008 թվականի օգոստոսի 2-ին, որից հետո ինքն իրեն բնութագրել է որպես «Rasta Folkie»[20]։ 11 տարեկանում դարձել է բուսակեր, իսկ 13-ում վեգան[13]։ Նելսոն Մանդելան նրան անվանել է իր սիրելի բանաստեղծը[21]։

Հրապարակումներ խմբագրել

Pen Rhythm բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն 1980 թվականին լույս է տեսել Page One Books-ում։ Նրա ալբոմը Ռաստա է, որը նվիրված է Նելսոն Մանդելային և դարձել Է The Wailers-ի առաջին ձայնագրությունը Բոբ Մարլիի մահից հետո, նրանց բերեց միջազգային ճանաչում[21], և հայտնվեցին Հարավսլավիայի չարթերում[9]։

Գրքեր խմբագրել

Պոեզիա խմբագրել

  • Pen Rhythm (1980)
  • The Dread Affair: Collected Poems (1985) Arena
  • City Psalms (1992) Bloodaxe Books
  • Inna Liverpool (1992) AK Press
  • Talking Turkeys (1995) Puffin Books
  • Propa Propaganda (1996) Bloodaxe Books
  • Funky Chickens (1997) Puffin
  • School’s Out: Poems Not for School (1997) AK Press
  • Funky Turkeys (Audiobook) (1999) AB
  • White Comedy (Unknown)
  • Wicked World! (2000) Puffin
  • Too Black, Too Strong (2001) Bloodaxe Books
  • The Little Book of Vegan Poems (2001) AK Press
  • Reggae Head (Audiobook) 57 Productions
  • Who’s Who

Վեպեր խմբագրել

  • Face (1999) Bloomsbury (опубликована в различных редакциях для взрослых и детей)
  • Refugee Boy (2001) Bloomsbury
  • Gangsta Rap (2004) Bloomsbury
  • Teacher’s Dead (2007) Bloomsbury
  • Dartnell (2009) Bloombsbury

Մանկական գրքեր խմբագրել

  • We are Britain (2002) Frances Lincoln
  • Primary Rhyming Dictionary (2004) Chambers Harrap
  • J is for Jamaica (2006) Frances Lincoln

Պիեսներ խմբագրել

  • Listen to Your Parents (вошла в Theatre Centre: Plays for Young People — Celebrating 50 Years of Theatre Centre (2003) Aurora Metro; Longman, 2007)
  • Face: The Play

Սկավառակագրություն խմբագրել

Ալբոմներ խմբագրել

  • Rasta (1982) Upright (reissued 1989) Workers Playtime (UK Indie #22)[22]
  • Us An Dem (1990) Island
  • Back to Roots (1995) Acid Jazz
  • Belly of De Beast (1996) Ariwa
  • Naked (2005) One Little Indian
  • Naked & Mixed-Up (2006) One Little Indian (Benjamin Zephaniah Vs. Rodney-P)

Սինգլներ խմբագրել

  • Dub Ranting EP (1982) Radical Wallpaper
  • Big Boys Don’t Make Girls Cry 12-inch single (1984) Upright
  • Crisis 12-inch single (1992) Workers Playtime
  • Empire (1995) Bomb the Bass with Zephaniah & Sinéad O'Connor

Հատուկ հյուր խմբագրել

  • Heading for the Door Back to Base (2000) MPR Records

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Benjamin Zephaniah obituary — TheGuardian.com.
  2. ↑ 2,0 2,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Benjamin Zephaniah, British poet and campaigner, dies aged 65 — TheGuardian.com.
  4. ↑ 4,0 4,1 Record number of women elected to the British Academy — British Academy.
  5. ↑ 5,0 5,1 Benjamin Zephaniah, The 50 greatest postwar writers: 48 TimesOnline UK
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Biography» Արխիվացված 2008-04-12 Wayback Machine, BenjaminZephaniah.com
  7. ↑ «Benjamin Zephaniah», British Council
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Kellaway, Kate (2001) «Dread poet’s society», The Guardian
  9. ↑ 9,0 9,1 Larkin, Colin (1998) The Virgin Encyclopedia of Reggae, Virgin Books, ISBN 0-7535-0242-9
  10. ↑ «ARTICLE: Interview with Raw Edge Magazine: Benjamin talks about how life in prison helped change his future as a poet. Արխիվացված 2009-05-20 Wayback Machine», Raw Edge magazine, issue 5, Autumn/Winter 1997
  11. ↑ Zephaniah, Benjamin. «'Me? I thought, OBE me? Up yours, I thought'», The Guardian, 27 November 2003.
  12. ↑ «Patrons». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 Benjamin Zephaniah Արխիվացված 2010-06-13 Wayback Machine Viva!
  14. ↑ Benjamin Zephaniah Opens Liberation Exhibit Արխիվացված 2009-01-08 Wayback Machine PETA
  15. ↑ Arkangel for Animal Liberation: Online News Magazine Արխիվացված 2008-04-17 Wayback Machine
  16. ↑ Republic TV Արխիվացված 2009-08-03 Wayback Machine
  17. ↑ Lynn Barber interviews Benjamin Zephaniah, The Observer, 18 January 2009
  18. ↑ Independent Arts and Books, 19 June 2009
  19. ↑ Collins, Tony (2008) «University honour for Doug Eliis Արխիվացված 2012-07-22 archive.today»,Birmingham Mail, 11 July 2008
  20. ↑ Live Review: Cambridge Folk Festival 2008 Արխիվացված 2010-11-23 Wayback Machine Northern Sky
  21. ↑ 21,0 21,1 The Brighton Magazine
  22. ↑ Lazell, Barry (1997) Indie Hits 1980—1989, Cherry Red Books, ISBN 0-9517206-9-4

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բենջամին Զեֆանայա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բենջամին_Զեֆանայա&oldid=9487498» էջից