Բենիտո Մուսոլինի

Բենիտո Ամիլքեր Անդրեա Մուսոլինի (իտալերեն. [beˈniːto mussoˈliːni];^[1] 1883 հուլիսի 29- 1945 ապրիլի 28) իտալացի քաղաքական գործիչ և լրագրող էր, ով ղեկավարում էր Նացիոնալ Ֆաշիստական կուսակցությունը (Partito Nazionale Fascista, PNF): Նա կառավարում էր Իտալիան, որպես վարչապետ 1922-1943թթ.: Նա սահմանադրականորեն կառավարեց երկիրը մինչև 1925թ.-ը, երբ նա վերացրերց կեղծ դեմոկրատիան և հաստատեց դիկտատուրա:

Բենիտո Մուսոլինի իտալ.՝ Benito Mussolini
Քաղաքացիություն՝	Իտալիայի թագավորություն և  Իտալիայի սոցիալիստական հանրապետություն
Կուսակցություն՝	Հանրապետական ֆաշիստական կուսակցություն, Ազգային ֆաշիստական կուսակցություն, Իտալիայի սոցիալիստական կուսակցություն և Fasci Italiani di Combattimento
Կրթություն՝	Լոզանի համալսարան
Մասնագիտություն՝	լրագրող, ուսուցիչ և քաղաքական գործիչ
Դավանանք	աթեիզմ
Ծննդյան օր	հուլիսի 29, 1883(1883-07-29)
Ծննդավայր	Պրեդապիո, Ֆորլի Չեզանա, Էմիլիա Ռոմանիա, Իտալիայի թագավորություն
Վախճանի օր	ապրիլի 28, 1945(1945-04-28) (61 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Ջուլինո, Մեձեգրա
Թաղված	Պրեդապիո և Cimitero Maggiore di Milano
Ի ծնե անուն	իտալ.՝ Benito Amilcare Andrea Mussolini
Հայր	Ալեսանդրո Մուսոլինի
Մայր	Ռոզա Մալտոնի
Ամուսին	Ռաքելե Մուսոլինի
Զավակներ	Բրունո Մուսոլինի, Էդա Մուսոլինի, Վիտորիո Մուսոլինի, Աննա Մարիա Մուսոլինի, Ռոմանո Մուսոլինի և Benito Albino Dalser
Ինքնագիր
Պարգևներ	Սպիտակ արծվի շքանշան, Սպիտակ առյուծի շքանշան, Ոսկե խթանի պարգև, Լաչպլեսիսի ռազմական շքանշան, Order of the Quetzal, Collar of the Imperial Order of the Red Arrows, Order of the Most Holy Annunciation, Military Order of Italy, Սրբեր Մավրիկիոսի և Ղազարի շքանշան, knight grand cross of the order of the crown of italy, Colonial Order of the Star of Italy, Sovereign Military Order of Malta, Equestrian Order of the Holy Sepulchre, Order of the German Eagle, The Most Honourable Order of the Bath, Ազատության խաչ, Order of Skanderbeg, Order of the Roman Eagle, Հարավային Խաչի շքանշան, Սերովբեների արքայական շքանշան, Փղի շքանշան, Q4240317?, Order of the Tower and Sword և Քրիզանթեմի բարձրագույն շքանշանի մեծ ժապավեն

Մուսոլինին և Հիտլերը

Ճանաչված լինելով որպես  Դուչե (առաջնորդ)` Մուսոլինի իտալական Ֆաշիզմի հեղինակն էր: 1912թ.-ին Մուսոլինին  եղել է Իտալիայի սոցիալիստական կուսակցություն Ազգալին Վարչության առաջատար անդամներից մեկը, սակայն նրան հեռացրել են կուսակությունից, քանի որ վերջինս քարոզում էր ռազմական միջամտություն Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին` հակառակվելով իր կուսակցության գաղափարախոսությանը: Մուսսոլինին ծառայել է Իտալական արքայական բանակում պատերազմի տարիներին մինչև 1917թ.-ը, երբ նա վիրավորվեց և ազատվեց ծառայությունից: Մուսսոլինին սկսեց քննադատել Իտալիայի սոցիալիստական կուսակցությանը և նրա հայացքը այժմ ուղղված էր ազգայնականությանը սոցիալիզմի փոխարեն և ավելի ուշ նա ստեղծեց ֆաշիստական շարժումը: Հաջրդող մայիսին Հռոմում 1922թ հոկտեմբերին Մուսոլինին դարձավ Իտալիայի ամենաերտասարդ վարչապետը մինչև 2014թ.ը, երբ վարչապետ դարձավ Մատեո Ռենցին: Հեռացնելով իր քաղաքական հակառակորդներին իր գաղտնի ոստիկանության և հակաօրինական գործադուլների միջոցով` Մուսոլինին և իր հետևորդները կենտրոնացրեցին իրենց իշխանությունը մի շարք նոր օրենքների ընդունման շնորհիվ, որոնք ազգը դարձրին միակուսակցական դիկտատուրա: Հինգ տարվա ընթացքում Մուսոլինին հաստատեց դիկտատուրական իշխանություն թե՛ օրինական, թե՛ արտակարգ միջոցների կիրառման միջոցով և ձգտեց ստեղծել տոտալիտար պետություն: 1929թ.-ին Մուսոլինին ստորագրեց Լաթերանյան համաձայնագիրը Վատիկանին` վերջ դրեց տասամյակներ տևած հակամարտությանը Իտալական պետության և Վատիկանի միջև` ճանաչեով վերջինիս անկախությունը:

Աբիսինիայի 1935-1936թթ. ճգնաժամին Մուսոլինին ներխուժեց Եթովպիա և սկսեց երկրորդ իտալա-եթովպիական պատերազմը: Այդ ներխուժումը բացասական արձագանք է ստացել Արևմտյան պետությունների կողմից, և ի պատասխան նրանք տնտեսական սանկցիաներ են կիրառել Իտալիայի դեմ: Գերմանիայի և Իտալիայի  միջև հարաբերությունները լավացան այն բանից հետո, երբ Հիտլերը պաշտպանեց Իտալիայի ներխուժումը Աբիսինիա: 1936թ-ին Մուսոլինին ընդունեց Ավստրիան որպես Գերմանիայի ազդեցության գոտի, ստորագրեց Գերմանիայի հետ համագործակցության պայմանագիր, և ձևավորվեց Հռոմ-Բեռլին առանցքը: 1936-39թթ. Մուսոլինին ռազմական մեծ օգնություն է ցուցաբերել Ֆրանցիսկո Ֆրանկոյի ուժերին Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմում: Այս ակտիվ մասնակցությունը ավելի հեռացրեց Իտալիային Ֆրանսիայից և Մեծ Բրիտանիայից: Մուսոլինին փորձում էր հետաձգել լայնածավալ պատերազմը Եվրոպայում, բայց Գերմանիան ներխուժեց Լեհաստան 1939թ.-ի սեպտեմբերի 1-ին, որը հանգեցրեց Ֆրանսիայի և Մեծ Բրիտանիայի պատերազմ հայտարարելուն և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելուն: 1940թ.-ի հունիսի 10-ին` Ֆրանսիայի անկումը հաշվի առնելով, Իտալիան պաշտոնապես մմիացավ պատերազմին Գերմանիայի կողմից, չնայած գիտեր, որ չունի բավարար ուժ Բրտանական կայսրության դեմ պատերազմելու համար: Նա հավատում էր, որ Ֆրանսիայի անխուսափելի զինադադարից հետո նա կկարողանա տարածքային զիջումներ կորզել Ֆրանսիայից և այդ ժամանակ նա կկարողանա կենտրոնացնել իր ուժերը Հյուսիսային Աֆրիկայում, որտեղ Դաշնակիցների ուժերը փոքր էին Իտալիայի համեմատ: Սակայն Բրիտանական կառավարությունը հրաժարվեց ընդունել խաղաղությունը կնքելու առաջարկները, որոնց դեպքում պետք է ընդունվեին Արևելյան և Արևմտյան առանցքներում ունեցած Իտալիայի հաղթանակները: Մեծ Բրիտանիան պարտության մատնելու ծրագիրը ձախողվեց, իսկ պատերազմը շարունակվում էր: 1940թ.-ի օգոստոսին Մուսոլինի կենտրոնացրեց իտալական ուժերը Հունաստանում` սկսելով Իտալո-հունական պատերազմը: Ներխուժումը ձախողվեց և հունական ուժերը հետ մղեցին իտալացիներին դեպի Ալբանիա: Հունաստանում և Մեծ Բրիտանիայի կրած պարտությունները հանգեցրիտ Իտալիայի կախվածությանը Գերմանիայից:

Վարել է ռազմատենչ քաղաքականություն։ Դաշնակցում էր Գերմանիայի և Ճապոնիայի հետ։ Երկրորդ աշխարհամարտում (1939-1945 թթ.) փորձել է վերականգնել «Հռոմեական տերության փառքը», սակայն ձախողվել է։ 1943 թվականին հեռացվել է իշխանությունից, իսկ հետո կնոջ հետ մահապատժի ենթարկվել ժողովրդի կողմից։

Արտաքին հղումներ

• Բենիտո Մուսսոլինի

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Բենիտո Մուսոլինի կատեգորիայում։