Արքայադուստր Զելդա[1] (անգլ.՝ Zelda, ճապ.՝ ゼルダДзэруда), Nintendo ընկերության կողմից մշակված The Legend of Zelda խաղերի շարքի գլխավոր հերոսուհիներից մեկը։ Կերպարի ստեղծողը Սիգերու Միյամոտոն է։

Princess Zelda
Hylian, համակարգչային խաղի կերպար, fictional deity Խմբագրել Wikidata
Սեռիգական Խմբագրել Wikidata
ՔաղաքացիությունHyrule Խմբագրել Wikidata
ԱնձնանունZelda Խմբագրել Wikidata
Ազգանունunknown value Խմբագրել Wikidata
Ազնվական կոչումfictional princess Խմբագրել Wikidata
ԸնտանիքRoyal Family of Hyrule Խմբագրել Wikidata
Տիրապետում էunknown value Խմբագրել Wikidata
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ, archer, թրավոր, ծովահեն, նինձյա Խմբագրել Wikidata
ԱպրելավայրHyrule Castle Խմբագրել Wikidata
WearsԳլխազարդ Խմբագրել Wikidata
Աչքի գույներկնագույն Խմբագրել Wikidata
Կոչվել է ի պատիվԶելդա Ֆիջերալդ Խմբագրել Wikidata
Ստեղծել էՍիգերու Միյամոտո Խմբագրել Wikidata
Ներկայացված է ստեղծագործության մեջSuper Smash Bros., The Legend of Zelda, The Legend of Zelda: A Link to the Past, The Legend of Zelda: Ocarina of Time, The Legend of Zelda: Breath of the Wild, The Legend of Zelda: Skyward Sword, The Legend of Zelda: The Wind Waker, The Legend of Zelda: Tears of the Kingdom Խմբագրել Wikidata
From narrative universeuniverse of The Legend of Zelda Խմբագրել Wikidata
Բարձրություն67 դյույմ Խմբագրել Wikidata
Subject has roleԽաղացողի կերպար Խմբագրել Wikidata
Narrative roletitle character, supporting character, damsel in distress Խմբագրել Wikidata
EnemyGanon Խմբագրել Wikidata
Character typeThe Chosen One Խմբագրել Wikidata

Զելդան Հայրուլ թագավորական ընտանիքի արքայադուստրերի հավաքական անունն է, այս անվան տակ տարբեր կերպարներ հանդես են եկել խաղային շարքի տարբեր մասերում[2]։ Շարքի խաղերի սյուժեի համաձայն՝ թագավորական ընտանիքի բոլոր աղջիկները ստացել են Զելդա անունը[3]։

Խաղերի մեծ մասում Զելդան հանդես է գալիս որպես «նեղության մեջ գտնվող կույս», որին պետք է փրկի խաղի պրոտագոնիստ Լինքը։ Բացի այդ՝ Զելդայի անունը հայտնվում է խաղային շարքի վերնագրում (Զելդայի լեգենդը) և դրա յուրաքանչյուր մասում[4]։

Որոշ խաղերում առկա են Զելդայի ալտեր էգոները՝ Տետրան (անգլ․՝ Tetra) և Շեյքը (անգլ․՝ Sheik)։

Նկարագրություն

խմբագրել

Ըստ խաղերի շարքի ստեղծող Սիգերու Միյամոտոյի մեկնաբանությունների՝ կերպարի անունը ոգեշնչված է ամերիկացի գրող Զելդա Ֆիցջերալդից[5]։ Ըստ Game Informer պարբերականի Բեն Ռիվզի՝ Զելդա անունը իդիշում նշանակում է «օրհնված»,«երջանիկ»[6]։

The Legend Of Zelda խաղերի շարքում արքայադուստր Զելդան ներկայացված է տարբեր մարմնավորումներով, որոնք տարբերվում են տարիքից, արտաքին տեսքից և բնավորությունից: Սովորաբար Զելդան շագանակագույն (այլ տարբերակներում՝ շիկահեր) մազերով և մոխրագույն-կապույտ աչքերով աղջիկ է, որն իր հագուստի վրա ունի թագավորական ընտանիքին պատկանելու խորհրդանիշներ: Ինչպես հայլիանի հորինված ցեղի մյուս անդամները, Զելդան նույնպես սրածայր ականջներ ունի։

Twilight Princess խաղում Զելդայի կերպարի վրա աշխատող նկարազարդող Յուսուկե Նականոն արքայադստերը պատկերել է որպես «ինչ-որ բանի մասին երազող»։ Նրա խոսքով՝ Զելդայի կերպարում նա փորձել է փոխանցել «հուզմունք և հուսահատություն»[7]։

Հաճախ Զելդան օժտված է կախարդական և տելեպատիկ ունակություններով։

Շարքի շատ խաղերում արքայադուստր Զելդայի հետ միասին հայտնվում են նրա ծառան (մյուս խաղերում՝ թիկնապահ, դայակ) և Իմպա-ի խորհրդականը (անգլ.՝ Impa

 
Քոսփլեերյը Շեյքի դերում, Զելդայի ալտեր էգո

The Wind Waker և Phantom Hourglass խաղերում գլխավոր հերոսներից մեկը Տետրան է (անգլ.՝ Tetra, ճապ.՝ テトラ), Զելդայի ալտեր էգոն՝ անտեղյակ իր թագավորական ծագումից։ Նա ծովահենների խմբի առաջնորդն է և նման է շիկահեր մազերով աղջկա, որը պարանոցի վրա կրում է Տրիֆորսի մի մասը և զինված է դաշույնով։ Spirit Track խաղի Զելդան Տետրայի ծոռն է:

Ocarina of Time-ում Զելդան որոշ ժամանակ թաքցնում է իր իրական ինքնությունը և ներկայանում է որպես Շեյք (անգլ.՝ Sheik, ճապ.՝ シーク), անորոշ սեռի մարտիկ շիիկի հորինված ռասայից։ Նա կրում է կապույտ կոստյում՝ շիիկի խորհրդանիշով՝ ոճավորված կարմիր աչքի տեսքով, իսկ դեմքի մեծ մասը թաքնված է վիրակապով։ Շեյքը տավիղ է նվագում և զինված է կարճ սրով։

Տեսախաղերում և այլ ֆիլմերում

խմբագրել

Արքայադուստր Զելդան ներկա է «The Legend of Zelda» շարքի բոլոր խաղերում, բացառությամբ Link ' s Awakening-ի և Tri Force Heroes-ի (որոնք տեղակայված են Hyrule Kingdom-ից դուրս), ինչպես նաև հայտնվում է սպին-օֆֆերում, այլ խաղային նախագծերում, կոմիքսներում, մանգայում և հեռուստատեսային սերիալներում։

Տեսախաղերում

խմբագրել

Առաջին անգամ Զելդայի կերպարը հայտնվում է 1986 թվականին The Legend of Zelda-ում (շարքի առաջին խաղը), որտեղ Լինքը փրկում է նրան սերիալի գլխավոր հակառակորդից՝ Գենոնից, որից հետո նրանք միավորում են իրենց պատկանող Տրիֆորսի մասերը։ The Adventure of Link-ում (1987) Զելդան կախարդանքի ազդեցության տակ գտնվում է դարավոր երազի մեջ, և Լինքը պետք է արթնացնի նրան: Ըստ սյուժեի խաղի Զելդան այդ վիճակում այնքան երկար է մնում, որ թագավորական ընտանիքում առաջանում է բոլոր աղջիկներին Զելդա կոչելու ավանդույթ[3]։

Ըստ A Link to the Past (1991) սյուժեի՝ Զելդան յոթ կույսերից մեկն է, որոնք սերում են յոթ հին իմաստուններից (անգլ.՝ Seven Sages)։ Նրան, ինչպես մյուս կույսերը, առևանգում են և տանում մութ աշխարհ (անգլ.՝ Dark World)։ Իր առևանգման օրը նա տելեպատիայով կապվում է Լինքի հետ և օգնություն է խնդրում:

 
Քոսփլեյերը Skyward Sword խաղի Զելդայի դերում

Ocarina of Time (1998) խաղում Զելդան առաջին անգամ հայտնվում է երեխայի կերպարում։ Սյուժեի զարգացման ընթացքում հասունացած Զելդան որոշ ժամանակ թաքցնում է իր ինքնությունը՝ ներկայանալով որպես մարտիկ Շեյք (անգլ.՝ Sheik)։ Խաղի վերջում նա Լինքին յոթ տարի ուղարկում է անցյալ:

Majora's Mask (2000) սյուժեի զարգացման մեջ Զելդան չի մասնակցում, սակայն հայտնվում է ֆլեշբեքերում (երեխայի կերպարում)։

Oracle of Seasons և Oracle of Ages (2001) խաղերում Զելդան կրկին հայտնվում է երիտասարդ արքայադստեր կերպարում, ով զգում է չարի մոտեցումը և ուղարկում է իր ծառային՝ Իմպուին (անգլ.՝ Impa) օրակուլի պաշտպանության համար:

Ըստ Four Swords-ի (2002) սյուժեի՝ Զելդան Լինքին տանում է «Four Swords» սրբավայր, որտեղ Լինքը ստանում է արտեֆակտ, որն անհրաժեշտ է խաղի հակառակորդին՝ Վաաթիին հաղթելու համար։

The Wind Waker (2002) խաղում Զելդան դառնում է ծովահենների առաջնորդ Տետրա (անգլ.՝ Tetra), որը տեղյակ չէ իր թագավորական ծագումից և օգնում է Լինքին գտնել իր քրոջը։ Հետագայում Տետրան իմանում է իր թագավորական ծագման մասին, իսկ հակառակորդ Գենոնը փորձում է առևանգել նրան։

Four Swords Adventures-ում (2004) Զելդան կրկին առևանգվում է կախարդ Վաաթիի կողմից և պետք է փրկվի Լինքի կողմից։

Ըստ The Minish Cap-ի (2004) սյուժեի՝ Զելդան կախարդ Վաաթիի կողմից քարի է վերածվել, Լինքը պետք է միջոց գտնի նրան բացահայտելու համար։

Twilight Princess (2006) խաղում Զելդան առաջին անգամ ներկայացվում է որպես թագավորության գործող միապետ (սակայն պահպանում է արքայադստեր տիտղոսը), որը գրավվում է մթնշաղի թագավոր Զանտի զորքերի կողմից (անգլ.՝ Zant), իսկ Արքայադուստրը բանտարկվում է Աշտարակում։

Phantom Hourglass-ում (2007) Զելդան կրկին հանդես է գալիս որպես ծովահենների առաջնորդ Տետրա, որը առևանգվել է ուրվական նավի կողմից։ Spirit Tracks (2009) շարունակությունում Զելդան Տետրայի ծոռն է, ով մեխանիկ Լինքի հետ միասին հետաքննում է ամբողջ թագավորության երկաթուղային գծերի անհետացումը:

Ըստ Skyward Sword (2011) սյուժեի՝ Զելդան ներկայանում է ոչ թե որպես արքայադուստր, այլ Հեյլիա աստվածուհու ռեինկառնացիա (անգլ.՝ Hylia) և Լինքի մանկության ընկերուհին։ Խաղի սկզբին նա առևանգվել է խորհրդավոր տորնադո և Լինքը գնում է որոնել նրան։

A Link Between Worlds-ում (2013) Զելդան փոխանցում է Լինքին «քաջության կախազարդ»-ը, որն անհրաժեշտ է Հարավային խաղի հակառակորդի դեմ պայքարելու համար (անգլ.՝ Yuga), որն ինքը՝ արքայադուստրը, վերածում է պատի նկարի։ Հետագայում Լինքը և նրա փրկած Զելդան վերականգնում են Լորուլի թագավորությունը։

Breath of the Wild (2017) խաղում Զելդան հանդես է գալիս որպես կերպար, որը փրկել է Լինկի կյանքը խաղի իրադարձությունների սկսվելուց 100 տարի առաջ։ Խաղի սյուժեի ընթացքում նա միայնակ հետ է պահում չար Գենոնի մարմնացումը ամբողջ աշխարհը գրավելուց:

Tears of the Kingdom (2023)՝ Breath of the Wild Սիքվելի մեջ, արքայադուստր Զելդան հայտնվում է անցյալում և, զոհաբերելով իրեն, վերածվում է վիշապի և վերադարձնում է Լինքի «Գերագույն սուրը» (անգլ.՝ Master Sword), որի օգնությամբ նա պետք է հաղթի Գենոնդորֆին։ Խաղի եզրափակիչում պրիցեսսան վերադառնում է իր սովորական տեսքին[8]։

Սպինոֆներ և այլ տեսախաղեր

խմբագրել
 
Քոսփլեյերը Լինքի և Զելդայի կերպարներում

Արքայադուստր Զելդան հայտնվում է Zelda: The Wand of Gamelon (1993) խաղում CDi կոնսոլի համար, Zelda ' s Adventure (1994) խաղում նույն հարթակի համար հանդես է գալիս որպես գլխավոր կերպար։

Hyrule Warriors (2014) և Hyrule Warriors Legends (2016) խաղերում Զելդան, ինչպես իր ալտեր էգո Տետրան և Շեյքը, խաղային կերպարներ են:

Որպես խաղի բնույթ Զելդան հանդես է գալիս մի շարք խաղերի՝ Super Smash Bros. (Super Smash Bros. Melee (2001), Super Smash Bros. Brawl (2008), Super Smash Bros. Nintendo 3DS-ի և Wii U-ի համար (2014))[9]։

Զելդան «The Legend of Zelda» մուլտիպլիկացիոն սերիալի հիմնական կերպարներից մեկն է։ Բացի այդ, նա հայտնվում է կոմիքսների և մանգաների շարքում, որոնք հիմնված են տեսախաղերի տիեզերքի վրա:

Կերպարը հայտնվում է կամեո առանձին դրվագներում, որոնք կապված չեն տեսախաղերի տիեզերքի հետ, ինչպիսիք են Robotsyp, Living in 8 Bits, Captain N: The Game Master և այլն[10]։

Տարբեր արտադրողներ արտադրում են Զելդայի գործողությունների ֆիգուրներ[11][12]։

Հանրաճանաչություն և քննադատություն

խմբագրել
 
Քոսփլեյերները The Legend Of Zelda-ի մոտիվների զգեստներով, այդ թվում՝ Զելդայի (կենտրոնում) և նրա ալտեր էգո Շեյքի (ներքևի աջ կողմում)

Արքայադուստր Զելդան հանրաճանաչություն է ձեռք բերել տեսախաղերի երկրպագուների շրջանում։ 2009 թվականին պաշտոնական Nintendo Magazine հրատարակությունը նրան ներառել է Nintendo-ի կողմից ստեղծված երեք նշանավոր կին կերպարների ցանկում[13]։ Chip ամսագիրը Զելդային տվել է երրորդ տեղը կին նվագող կերպարների ցանկում[14]։

Gamedaily հրատարակությունը 2009 թվականին Զելդային ներառել է «տեսախաղերի ամենաթեժ հերոսուհիների» ցուցակում[15]։

Ըստ Game Informer հրատարակության՝ Շեյքը՝ Զելդայի ալտեր էգոն, լավագույն 10 խաղային վերամարմնավորումների շարքում է[16]։ Ըստ Complex ամսագիրի՝ Զելդան և Շեյքը զբաղեցրել են 3-րդ և 4-րդ տեղերը այն կերպարների ցուցակում, որոնք իրենց սեփական սպինոֆի կարիքն ունեն[17]։

«Players Unleashed!» գրքում Զելդան քննադատվում է կին կերպարի կարծրատիպը ներկայացնելու համար, որին պետք է անընդհատ փրկել[18]։ Նմանատիպ գնահատական կերպարին տրվում է «Female Action Heroes» գրքում[19]։

Դերասան Ռոբին Ուիլյամսը իր դստերը Զելդա է անվանել՝ ի պատիվ խաղի հերոսուհու[20]։

Զելդան համարվում է քոսփլեյի հանրաճանաչ կերպարներից մեկը[21][22]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Во всех играх серии Зельда именуется с обязательным указанием титула — принцесса.
  2. Long interview with Director Aonuma Eiji (Japanese) // Nintendo Dream. —Japan, 2007. — № 154. Архивировано из первоисточника 9 Մարտի 2007. Translation Արխիվացված է Մարտ 28, 2019 Wayback Machine-ի միջոցով:
  3. 3,0 3,1 Руководство к игре Zelda II: The Adventure of Link = Zelda II: The Adventure of Link manual. — Nintendo. — С. 8. «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին. Վերցված է 2017-05-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն): «…он распорядился, чтобы всем девочкам, рождённым в королевском роду, давали имя Зельда.» (անգլ.՝ ...he ordered that every female child born into the royal household shall be given the name Zelda.)
  4. Sterling, Jim (2013-07-03). «Gamers urge Nintendo for a playable Zelda». Destructoid. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-02-16-ին. Վերցված է 2014-12-12-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  5. Mowatt, Todd. «In the Game: Nintendo's Shigeru Miyamoto». Amazon.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-04-07-ին. Վերցված է 2015-09-07-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. Reeves, Ben Hello My Name Is: Exploring the Meaning of Your Favorite Character's Name(անգլ.) // Game Informer : magazine. — GameStop, 2010. — Т. 203. — С. 25.
  7. Inside Zelda part 3(անգլ.) // Nintendo Power : magazine. — Nintendo, 2005. — Т. 194. Архивировано из первоисточника 2 Մայիսի 2010.
  8. Marks, Tom. «The Legend of Zelda: Tears of the Kingdom Ending Explained». IGN. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-05-29-ին. Վերցված է 2023-10-06-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. «Zelda». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-05-ին. Վերցված է 2007-06-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. Страница персонажа Արխիվացված է Ապրիլ 4, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով: на сайте IMDb(անգլ.)
  11. Thomas Whitehead (2016-09-27). «Lovely Twilight Princess Figma Zelda and Link Available to Pre-Order Now». NintendoLife.com (անգլերեն). NintendoLife. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-03-09-ին. Վերցված է 2017-05-21-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. Dave Tach (2014-04-01). «Check out First 4 Figures' Twilight Princess Zelda statue, available for pre-order». polygon.com (անգլերեն). Polygon. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-11-07-ին. Վերցված է 2017-05-21-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. «Leading Ladies». Official Nintendo Magazine. 2009-09-12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-15-ին. Վերցված է 2009-09-12-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  14. «Top 20 Girls of Gaming - Gallery 7 - EN». Download.CHIP.eu. 2008-08-22. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին. Վերցված է 2013-11-21-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  15. «Top 50 Hottest Game Babes on Trial». GameDaily. 2009-02-25. Արխիվացված է օրիգինալից 2008-05-24-ին. Վերցված է 2009-08-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. Joe Juba, Game Informer № 215 (март 2011), стр. 15
  17. Obi Anyanwu, 25 Video Game Characters That Deserve a Spinoff Արխիվացված է Նոյեմբեր 6, 2013 Wayback Machine-ի միջոցով:, Complex.com.
  18. Sihvonen, Tanja Players Unleashed!: Modding the Sims and the Culture of Gaming. — Կաղապար:Нп3, 2011. — С. 125.
  19. Knight, Gladys L. Female Action Heroes: A Guide to Women in Comics, Video Games, Film, and Television. — ABC-CLIO, 2010. — С. 62. — ISBN 0-313-37612-3
  20. «Robin Williams Named his daughter after Princess Zelda». Destructoid. 2009-11-28. Արխիվացված է օրիգինալից 2009-11-30-ին. Վերցված է 2009-11-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  21. «Best Zelda Cosplay Ever? (PICS)». gamefront.com. 2011-09-13. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2013-07-21-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  22. (Ֆրանսերեն) Le Top 15 des Cosplay les plus Sexy du jeu vidéo (partie 2) Արխիվացված 2014-05-04 Wayback Machine, TF1, March 12, 2010.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արքայադուստր Զելդա» հոդվածին։