Քալվին Քուլիջ
Ջոն Քալվին Քուլիջ (անգլ.՝ John Calvin Coolidge Jr., հուլիսի 4, 1872[1][2][3][…], Plymouth Notch, Plymouth, Ուինդսոր շրջան (Վերմոնտ), Վերմոնտ, ԱՄՆ - հունվարի 5, 1933[4][1][2][…], Նոտթհեմփտոն, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ), ԱՄՆ-ի 30-րդ նախագահ (1923-1929) ԱՄՆ հանրապետական կուսակցության կողմից։
| Քալվին Քուլիջ անգլ.՝ Calvin Coolidge | |
.jpg)
| |
| Կուսակցություն՝ | ԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն |
|---|---|
| Կրթություն՝ | Ամհերստի քոլեջ և St. Johnsbury Academy? |
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ, փաստաբան, պետական գործիչ և ինքնակենսագիր |
| Դավանանք | կոնգրեգացիոն եկեղեցի և բողոքականություն |
| Ծննդյան օր | հուլիսի 4, 1872[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Plymouth Notch, Plymouth, Ուինդսոր շրջան (Վերմոնտ), Վերմոնտ, ԱՄՆ |
| Վախճանի օր | հունվարի 5, 1933[4][1][2][…] (60 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Նոտթհեմփտոն, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ |
| Թաղված | Plymouth Notch Cemetery |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԱՄՆ
|
| Ի ծնե անուն | անգլ.՝ John Calvin |
| Հայր | John Calvin Coolidge, Sr.? |
| Մայր | Victoria Josephine Moor?[3] |
| Ամուսին | Գրեյս Քուլիջ[5] |
| Զավակներ | John Coolidge? և Calvin Coolidge, Jr.? |
| Ինքնագիր | 
|
Կենսագրություն խմբագրել
Քալվին Քուլիջը ծնվել է 1872 թվականի հուլիսի 4-ին Վերմոնտ նահանգի Ուինդսորի շրջանի Պլիմուտ փոքրիկ քաղաքում[6]։ Մայրը` Վիկտորյա Քուլիջը (Victoria Josephine Moor), մահացել է 39 տարեկան հասակում (1885 թվականի մարտ), երբ Քալվինն ընդամենը 13 տարեկան էր[7]։
Հայրը` Ջոն Քալվինը, բազում զբաղմունքներ ուներ։ Նա ամբողջ նահանգում հայտնի էր որպես հաջողակ ֆերմեր, խանութի սեփականատեր` զբաղեցնելով քաղաքական զանազան պաշտոններ։ Նա ընտրվել է ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի և Վերմոնտ նահանգի սենատի անդամ, զբաղեցրել է հասարակական տարբեր պաշտոններ` ներառյալ հաշտարար դատավորի և հարկահավաքի պաշտոնները։
Մասսաչուսեթսի նահանգապետ Քուլիջը 1920 թվականին նախագահ Ուորեն Հարդինգի հետ ընտրվել է ԱՄՆ-ի փոխնախագահի պաշտոնում։ Այդ ժամանակ նա ավելի հայտնի էր, քան քաղաքական բլոկի իր գործընկերը` շնորհիվ 1919 թվականին Բոստոնում ոստիկանների գործադուլը ճնշելու։ 1923 թվականի օգոստոսի 2-ին Հարդինգի մահից հետո Քուլիջը դառնում է ԱՄՆ-ի նոր նախագահը։ Քուլիջը Հարդինգի մահվան մասին իմացել է մի քանի օր անց միայն, քանի որ հանգստանում էր ծնողների գյուղական տանը, ուր չկար ո'չ հեռախոս, ո'չ էլեկտրականություն։ Քուլիջի հայրը նավթի լամպով ինքն է տղային բերել նախագահի երդման արարողությանը։ Վերադառնալով Վաշինգտոն` Քուլիջը կրկին երդում է տալիս ԱՄՆ-ի Գերագույն դատարանի առաջ, որ գլխավորում էր նախկին նախագահ Ուիլյամ Հովարդ Տաֆտը։
Քուլիջի կառավարումը, որն ընթանում էր տնտեսությանը չմիջամտելու սկզբունքով, բավականին հաջող էր ընթանում։ Նահանգները տնտեսական մեծ աճ է գրանցում։ Չնայած դրան` այս հաջողությունը նախագահ Հերբերտ Հուվերի օրոք արդեն ավարտվում է Մեծ ճգնաժամով։ Քուլիջի օրոք հնդկացիներն ստացան ամերիկյան լիիրավ քաղաքացիություն, թեպետ անգլոամերիկացիների խնդիրները շատ հեռու էին լուծում ստանալուց։ 1920-ական թվականները նշանավորվեցին Կու-կլուքս-կլանի և Լինչի դատաստանի գործունեության առկայծումով։
Նախագահական մեկ շրջանի ավարտից հետո Քուլիջը հրաժարվեց իր թեկնածությունը երկրորդ անգամ առաջադրելուց` իր տեղը զիջելով Հուվերին։ Հանրապետական կուսակցության մասշտաբային անհաջողությունները բացասապես ազդեցին Քուլիջի առողջության վրա. նա մահացավ 1932 թվականի ընտրություններում Հուվերի պարտությունից (նա պարտվեց Ֆրանկլին Ռուզվելտին) մի քանի ամիս անց։
Արտաքին քաղաքականություն խմբագրել
Քալվին Քուլիջի կառավարման ժամանակ ԱՄՆ-ը պահպանեց Նիկարագուայի և Հայիթիի օկուպացիան, սակայն 1924 թվականին զորքերը դուրս բերեց Դոմինիկյան Հանրապետությունից։ 1928 թվականին Քուլիջը գլխավորում էր ԱՄՆ-ի պատվիրակությունը Հավանայում կայացած Պանամերիկյան համաժողովում[8]։ ԱՄՆ-ի նախագահի պաշտոնական այս այցը Կուբա, որն այն ժամանակ կախվածություն ուներ ԱՄՆ-ից, դարձավ վերջինը 20-րդ դարում։ Միայն 88 տարի անց` 2016 թվականի մարտի 20-ին, պաշտոնական այցով Կուբա այցելեց ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման[9]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Кулидж Калвин // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ English Wikipedia community Wikipedia — 2001.
- ↑ Presidents, 1872—1933 (англ.)
- ↑ «The Coolidge Homestead (англ.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 25-ին.
- ↑ «Calvin Coolidge: Foreign Affairs». millercenter.org (անգլերեն). Miller Center of Public Affairs, University of Virginia. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 24-ին.
- ↑ Susanna Kim (2014 թ․ դեկտեմբերի 18). «Here's What Happened the Last Time a US President Visited Cuba» (անգլերեն). ABC News. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 1-ին.
Գրականություն խմբագրել
- Claude M. Fuess Calvin Coolidge: The Man from Vermont. — Little, Brown, 1940. — ISBN 978-1-4067-5673-9
- Robert H. Ferrell The Presidency of Calvin Coolidge. — University Press of Kansas, 1998. — ISBN 978-0-7006-0892-8
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քալվին Քուլիջ» հոդվածին։ |