Փոստային գալարափող (Նորվեգիայի նամականիշ)

«Փոստային գալարափող» (նորվ.՝ Posthornfrimerker),  Նորվեգիայի ֆիլատելիական ստանդարտային փոստային նամականիշների անվանում։ Սրանք անդադար կերպով թողարկվել են սկսած 1872 թվականից ու մինչև այսօր էլ շարունակվում են լույս ընծայվել։

Մ. Բորեսենի կողմից թողարկված փոստային նամականիշ (1888 թվական)

Արենդալի տեղական փոստային ծառայության կողմից թողարկված փոստային նամականիշ(1885 թվական)

Նկարագիր

Այս փոստային նամականիշների սյուժետային գլխավոր տարրը հանդիսանում է փոստային գալարափողը` թողարկման պաշտոնական սիմվոլը։ Գալարափողի ոլորանի օղակի վրա գտնվում է թագ, իսկ ներսում ներկայացված է անվանական գնի թիվը։ Այս բոլոր տարրերը պարփակված են լայն ձվաձև տարածության մեջ, որի վերևի հատվածում գտնվում է երկրի ինքնանվանումը, տվյալ դեպքում`«NORGE», իսկ ներքևի մասում` անվանական գնի արժեքը տառերով գրված։

Փոստային նամականիշի ամեն մի անկյունում պատկերված է երկաթուղային անիվ` Մերկուրիի թևերով, որոնք խորհրդանշում են արագ փոստային առաքումն ու տեխնիկական առաջընթացը։ Փոստային նամականիշները տպագրվել և շարունակվում են տպագրվել փոստային նամականիշային թղթերի վրա հարյուր օրինակով։

«Փոստային գալարափող» (Posthorn) եզրը համարվում է համեմատաբար գործածական անվանում այս շարքի համար։ Մյուս հայտնի տարածված անվանումներից են «նորվեգական փոստային գալարափող», «փոստային գալարափող և թագ» (անգլ.՝ Posthorn and Crown) և երբեմն էլ` «թագակիր փոստային գալարափող» (նորվ.՝ Kronet Posthorn): Իրականում Նորվեգիայի ֆիլատելիական մշակույթում այդպես անվանում են ոչ թե բուն փոստային նամականիշը, այլ փոստի կնիքը` համապատասխան նկարով, որը նույնպես երկարամյա պատմություն ունի։ Դրանք չպետք է շփոթել միմյանց հետ։

Պատմություն

Նորվեգիայի առաջին պետական փոստային նամականիշը՝ թողարկված 1855 թվականին

Նախապատմություն

Նորվեգիայում փոստային նամականիշների շարքն առաջին անգամ հայտնվել է 1855 թվականի հունվարի 1-ին։ Սակայն սրանց վրա ոչ թե «Փոստային գալարափող» էր, այլ Նորվեգիայի պետական զինանշանը։

Այդ ժամանակների նորվեգական տպագրությունը, որը վերաբերում էր փոստային նամականիշներին, համարվում էր «անճոռնի, պարզունակ և անհամապատասխան»,   ու եթե համեմատվեն այդ ժամանակների այլ պետությունների փոստային նամականիշները, կարելի է հավատալ վերոհիշյալ որակումներին։

Նորվեգիայի երկրորդ փոստային նամամանիշը՝ 1856 թվական

Հաջորդ տարվա դեկտեմբերին՝ 1856 թվականին, լույս ընծայվեցին նոր ստանդարտ փոստային նամականիշների շարք, որոնց վրա պատկերված էր Օսկար I թագավորի դիմանկարը։ Քանի որ այդ ժամանակ Նորվեգիան մաս էր կազմում Շվեդիայի և Նորվեգիայի միացյալ թագավորության, ապա բոլոր շվեդական թագավորները նաև Նորվեգիայի թագավորներն էին համարվում, ուստի զարմանալի չէ թագավորի պատկերի հայտնվելը նորվեգական փոստային նամականիշների վրա։ Միաժամանակ, երկիրը գտնվում էր ազգային ազատագրական պայքարի մեջ, և բնականաբար հույժ անհրաժեշտ էին ազգային խորհրդանիշերի պատկերները։ Այդպիսի խորհրդանիշերից մեկը դարձավ հենց «Փոստային գալարափողը»։

«Փոստային գալարափողի» մեկնարկ

Փոստային նամականիշի դիզայնը մշակվել է գերմանացի ճարտարապետ և գրաֆիկ Անդրեաս Ֆրիդրիխ Վիլհելմ ֆոն Հաննոյի կողմից (գերմ.՝ Andreas Friedrich Wilhelm von Hanno, 1826-1882 թվականներ)։ Այդ ժամանակ Վիլհելմ ֆոն Հաննոն գտնվում էր Նորվեգիայում, քանի որ ծառայության մեջ էր 1850 թվականից։ Նա նաև մասնագիտանում էր երկաթուղային շինությունների մեջ ու բազմաթիվ երկաթուղային կայարանների շենքերի հեղինակն է համարվում Նորվեգիայում։ «Փոստային գալարափողերի» առաջին թողարկման փորագրողը դարձավ դանիացի Ֆիլիպ Բացը (դան․՝ Philip Batz) Կոպենհագենից։

Անդրեաս Ֆրիդրիխ Վիլհելմ ֆոն Հաննո՝ «Փոստային գալարափողի» դիզայնի հեղինակ

Փորձագետները նոր նորվեգական փոստային նամականիշների դիզայնը համարում են ուղղակի հիանալի, և որ ամենակարևորն է, ժամանակի հետ շարժվող նամականիշ։ Քեննեդ Վուդը (անգլ.՝ Kenneth A. Wood) իր եռահատոր «Այս ֆիլատելիան» աշխատության մեջ, որը լույս է ընծայվել 1982 թվականին, նորվեգական «Փոստային գալարափողի» մասին ասպես է արտահայտվել.

Այս պարզ և գործառնական դիզայնով փոստային նամականիշը նույնիսկ այսօր հնատիպ ու հնացած տեսք չունի բնավ:

Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)  

It is a simple and effective design, which even today does not appear dated or old fashioned.

Իմիջիայլոց, Վիլհելմ ֆոն Հաննոյի կողմից նկարված «Փոստային գալարափողի» նկարն ուներ նախատիպ, որն առաջին անգամ հայտնվել էր «գալարափողի» ծնունդից մեկ տարի առաջ։ Դրանք Դանիայի փոստային նամականիշների համանման շարքն էր, որոնք կիրառության մեջ էին մտել 1870 թվականից 1871 թվականների միջև ընկած ժամանակահատվածում։ Դրանք սկզբնական շրջանում երկգույն էին և հենց այդպես էլ անվանվում էին՝ «Դանիական երկգույններ» (The Danish Bi-Coloured):

• 
  Նորվեգիա>
• 
  Դանիա
• 
  Դանիական Վեստ-Ինդիա
• 
  Իսլանդիա
• 
  Կրետե (Հունաստան)
• 
  Շվեյցարիա

Եթե համեմատվեն նորվեգական և դանիական «Փոստային գալարափողերը», ապա կարելի է տեսնել, որ Վիլհելմ ֆոն Հաննոն նույնիսկ փոքր դետալներն ու սիմվոլները նկարելիս օգտվել է նախամորից՝ դանիական գալարափողից, սակայն, կատարելագործել է դրանք։

Նորվեգական փոստային բացիկ, 1888 թվական

Չնայած այն հանգամանքին, որ «Փոստային գալարափողը» կիրառության մեջ է մտել պաշտոնական տվյալներով 1872 թվականի հունվարի 1-ից, ըստ Stamp Magazine տվյալների արդեն նախորդ տարվա դեկտեմբերից դրանք հայտնվեցին փոստատներում։ 1871 թվականի դեկտեմբերի 22-ին «Փոստային գալարափողը» կիրառվեց նախավճարման եղանակով և սկսվեց պաշտոնապես մարվել փոստի կողմից։

1872 թվականից մինչև մեր օրերը Նորվեգիայի փոստի կողմից լույս են ընծայվել և շրջանառության մեջ են մտցվել ավելի քան 154 տեսակի «Փոստային գալարափողեր», այդ թվում՝ մի քանի հոբելյանական թողարկումներ, այսպես կոչված «Նամականիշը նամականիշի վրա»։ Մ. Բորեսենի կողմից (M. Børresen) հիմնադրված տեղական փոստը Դրամենում բացվել է 1888 թվականի հունիսի 15-ին։ Առաջին փոստային նամականիշի անվանական գինը 5 էրե էր։ Դրանց վրա գրված էր «Berresens / Bypost / Drammen»՝ զարդարուն շրջանակի մեջ։ Այն տպված էր ձեռքի եղանակով կարմիր ներկով՝ երկնագույն թղթի վրա։ Շրջանառության մեջ է մտել 1888 թվականի հունիսի 15-ին՝ բացման իսկ օրը։ 1888 թվականի հուլիսից հոկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում Բորեսենի տեղական փոստը թողարկեց նաև տպագրական եղանակով տպված նամականիշներ, բայց նաև պահպանվեցին ձեռքով տպվածները։ Այս նամականիշների վրա պատկերված էր նամակային գալարափող և գրված՝ «Bypost Drammen» կամ «Drammens post»: Նույն թվականին նաև փոստային բացիկներ են թողարկվում։ Մ. Բորեսենի կողմից հիմնադրված տեղական փոստը փակվեց 1888 թվականի դեկտեմբերի 31-ին։

Բացի բուն փոստային նամականիշներից, Նորվեգիան նաև թողարկել է փոստային բացիկներ, դրոշմակնքված ծրարներ և աերոգրամներ։

«Փոստային գալարափողը» լույս ընծայելիս նորվեգական փոստային բաժանմունքները բազմիցս տարբեր տպագրության եղանակներ են կիրառել։ 1872 թվականից 1991 թվականներն ընկած ժամանակահատվածում փոստային նամականիշները տպագրվել են մեկ գույնով, իսկ սկսած 1991 թվականից՝ երկգույն։ 1997 թվականին, երբ շրջանառության մեջ հայտնվեցին բազմագույն փոստային նամականիշներ, տպագրությունը փոփոխության է ենթարկվեց։ Փոխվեցին նաև ատամիկները, տպագրության եղանակները, թուղթը, ջրանիշը, նամականիշների չափերը (սովորական չափը 20 միլիմետր է, սակայն 1882 թվականից 1888 թվականներին մեկ միլիմետրով ավելի մեծ էր), տառատեսակը, անվանական արժեքի գրվելիք բովանդակությունը, թևերի նկարը, անիվը, թագերը, հաստությունը և բուն գալարափողի ստվերապատումը. ֆիլատելիստները տարբերակում են ստվերապատ գալարափող (shaded) և առանց ստվերի՝ unshaded posthorn:

Էվոլյուցիա

1877 և 1894 թվականների թողարկումներից

«Փոստային գալարափողերի» առաջին թողարկումն իրականացվել է 1872 թվականից 1875 թվականներին Պ.Պետերսենի (P. Petersen) Քրիստիանիայում գտնվող տպարանում. այդ փոստային նամականիշները կիրառության մեջ մնացին ընդհուպ 1877 թվականը։ Դրանից հետո դուրս են բերվել շրջանառությունից, քանի որ Նորվեգիայում փոխվեց դրամական միավորը։ Սքիլինգի փոխարեն արդեն գործածության մեջ մտան կրոնն ու էրեն։ Երկրորդ հրատարակման ժամանակ արդեն անվանական գները վերոհիշյալ դրամական միավորներով էին արտահայտված։ Այդ ժամանակ փոփոխվեցին նաև գրությունները. սկսեցին տպագրել «փոստային նամականիշ» (postfrim՝ կրճատ postfrimerke) գրությունը և դրա կողքին անվանական գինը՝ էրե (øre): Առավել թանկ անվանական գնով փոստային նամականիշների վրա տեղադրված էր Նորվեգիայի պետական զինանշանն ու անվանական գինը կրոններով։

1882 թվականին նոր թողարկվող փոստային նամականիշների համար պայմանագիր կնքեց Քրիսթիան Յոնսենը (Christian Johnsen): 1886 թվականից 1895 թվականների միջև ընկած ժամանակահատվածում նրա մրցակիցը դարձավ Հանս Յակոբ Յենսենի (Hans Jacob Jensen) ընկերությունը, որը կոչվում էր «Central Printing Works»: 1893 թվականին նույնպես փոփոխությունների ենթարկվեցին փոստային նամականիշները. նոր փորագրողը դարձավ Ի. Թրոնդսենը (I. Trondsen)՝ Քյոնիգսբերգից։ Այս անգամ հիմնականում փոփոխության ենթարկվեց տառաձևը, և ցայսօր էլ այն անփոփոխ է մնում։

1895 թվականից «Փոստային գալարափողեր» սկսեց արտադրել Քրիսթիան Կնուդսենը (Christian Knudsen): 1909 թվականից նոր փորագրանկարիչը դարձավ Հ.Ռուին (H. Rui), ով թագն առանձնացրեց գալարափողից առավել տեսանելի շերտով։ 1937 թվականից «Փոստային գալարափողով» փոստային նոր նամականիշները սկսեցին տպագրել հելիոփորագրությամբ (լուսանկարահանումով)։

1940 թվականի հունիսին Նորվեգիայի տարածքը օկուպացիայի ենթարկվեց Երրորդ Ռայխի կողմից։ 1941 թվականին՝ օգոստոս ամսին, այս իրադարձության մեկամյակի կապակցությամբ թողարկվեցին նոր «Փոստային գալարափողով» փոստային նամականիշներ։ Դրանց վրա ավելացվել էր «V» («հաղթանակ») խորհրդանշող սիմվոլը սև ներկով։ Հետաքրքրական է այն հանգամանքը, որ նացիստները բացի դրանից, որևէ փոփոխություն չարեցին փոստային նամականիշների վրա, իսկ օրինակ արժեթղթերի վրայից հեռացրին թագը՝ սակայն «Փոստային գալարափողի» վրա թագը շարունակվում էր պատկերվել։

Նորվեգիայի օկուպացիայի տարիներին Գերմանիայի կողմից փոստային նամականիցների վրա հայտնված սիմվոլը, որը նշանակում էր հաղթանակ, 1941 թվական

Նորվեգիայի դիմադրության շարժման ժամանակ հիտլերյան «V» սիմվոլը դարձավ կարգախոս՝ Vi vill vinne՝ «Մենք կհաղթենք»։ Այդ գրությունները գաղտնի կերպով տարածում գտան ամբողջ Նորվեգիայի տարածքում։ 1944 թվականին այդ գրությունը հայտնվեց նաև նոր փոստային նամականիշների վրա, որոնք թողարկվեցին Լոնդոնում, քանի որ թագավորական ընտանիքն այդ ժամանակ տարհանված էր Միացյալ Թագավորությունում:

1950 թվականից փոստային նամականիշների տպագրության գլխավոր մարմինը դառնում է Նորվեգիայի բանկը (նորվ.՝ Norges Bank Seddeltrykkeri): 1962 թվականից առավել խորը տպագրության եղանակով ստեղծված նամականիշներ են մտնում շրջանառության մեջ, որոնց փորագրանկարիչը Կնուտ Լյուրկե-Սերենսենն էր (Knut Løkke-Sørensen): Սրանց գույներն առավել հագեցած էին։

1969 թվականից սկսեցին լույս տեսնել «Փոստային գալարափողերը» նոր՝ ֆոսֆորեսցենցիայով պատված թղթերի վրա, որոնց փորագրանկարիչը Հ. Վելդեն էր։ Դրանց անվանական արժեքը հասնում էր առավելագույնը 1 կրոնի։

1994 թվականից արդեն ֆոսֆորեսցենցիայով պատված թղթերի վրա տպագրությունը դադարեցվում է։ Այդ ժամանակ փորագրանկարիչ է ընտրվում Սվերե Մորկեն, որը կատարելագործում է փոստային նամականիշները և դարձնում բազմագույն։

Սվերե Մորկենը իր կյանքի ընթացքում ստեղծել է ավելի քան 150 փոստային նամականիշներ, որոնք կազմում են ամբողջ Նորվեգիայի փոստային նամականիշների շուրջ 10 %-ը և սկսվել են թողարկվել սկսած 1855 թվականից։ Հայտնի գալարափողային նամականիշները Սվերե Մորկենը տպագրել է օֆսեթ տպագրության եղանակով, որոնք հիմնականում լույս են ընծայվել 1997, 2001, 2005 և 2010 թվականներին։ Այս գեղարվեստական նամականիշները ստեղծելով՝ Սվերե Մորկենը միջազգային բազմաթիվ մրցանակների է արժանանում։ 1994 թվականին նրան շնորհվում է Ռոբերտ Շտոլցի մրցանակ՝ որպես լավագույն նամականիշներ ստեղծողի երաժշտության թեմատիկայով։ Այդ նամականիշները նկարիչը ստեղծել էր աշխարհահռչակ նորվեգացի կոմպոզիտոր Էդվարդ Գրիգի 150-ամյակի առթիվ։ 2003 թվականին նրան վստահեցին նոր թողարկվող նամականիշների պատրաստումը, որոնք նվիրված էին Նոբելյան մրցանակաբաշխության 100-ամյակին։

1997 թվականից «Փոստային գալարափողերի» տպագրությունն սկսում է իրականացվել օֆսեթ եղանակով։

2000 թվականի դեկտեմբերից Նորվեգիայի փոստային նամականիշները տպագրվում են Նիդերլանդներում՝ Յոհ Էսհենդեյի տպագրատանը, որը կոչվում է՝ «Joh Enschedé Security Printers»:

«Փոստային գալարափողերի» բոլոր թողարկումները

№	Թվականներ	Անվանական արժեք և գույներ	Գալարափող	Տառատեսակ	Տպագրության եղանակ	Ջրանիշ, թուղթ	Ատամիկներ
1	1872-1875	Սքիլինգ՝ 1 (կանաչ), 2 (երկնագույն), 3 (կարմիր), 4 (բաց մանուշակագույն), 6 (վառ շագանակագույն), 7 (մուգ շագանակագույն)	Ստվերագծված	Առանց նշահատվածքի	Տպարանական եղանակով	Առկա է	14½ × 13½
2	1877-1882	Էրե՝ 1 (մոխրագույն), 3 (նարնջագույն), 5 (երկնագույն), 10 (կարմիր), 12 (կանաչ), 20 (շագանակագույն), 25 (բաց մոխրագույն), 35 (կապտականաչ), 50 (մորեգույն), 60 (կապույտ)	Ստվերագծված	Առանց նշահատվածքի	Տպարանական եղանակով	Առկա է	14½ × 13½
3	1882-1888	Էրե՝ 3 (նարնջագույն), 5 (կապտականաչ), 10 (կարմիր), 12 (կանաչ կամ շագանակագույն), 20 (կապույտ կամ մուգ շագանակագույն), 25 (մանուշակագույն);	Առանց ստվերագծումների	Առանց նշահատվածքի	Տպարանական եղանակով	Առկա է	14½ × 13½,
4	1886-1894	Էրե՝ 1 (մոխրագույն), 2 (շագանակագույն), 3 (դեղին), 5 (կանաչ), 10 (կարմիր), 20 (կապույտ), 25 (գորշակապույտ)	Առանց ստվերագծումների	Առանց նշահատվածքի	Տպարանական եղանակով	Առկա է	14½ × 13½
5	1893-1894	Էրե՝ 3 (դեղին), 10 (կարմիր), 20 (կապույտ)	Առանց ստվերագծումների	Նշահատվածքով	Տպարանական եղանակով	Առկա է	14½ × 13½
6	1894-1898	Էրե՝ 1 (մոխրագույն), 3 (նարնջագույն), 5 (կանաչ), 10 (կարմիր), 20 (կապույտ), 25 (մանուշակագույն), 35 (կապտականաչ), 50 (թունդ կարմիր)	Առանց ստվերագծումների	Նշահատվածքով	Տպարանական եղանակով	Առկա է	13½ × 12½
7	1898-1908	Էրե՝ 1 (մոխրագույն), 2 (վառ շագանակագույն), 3 (նարնջագույն), 5 (կանաչ), 10 (կարմիր), 15 (մուգ շագանակագույն), 20 (երկնագույն), 25 (մանուշակագույն), 30 (թունդ մոխրագույն), 35 (կապտականաչ), 50 (թունդ կարմիր), 60 (կապույտ)	Առանց ստվերագծումների	Նշահատվածքով	Տպարանական եղանակով	Առկա է	14½ × 13½
8	1909-1919	Էրե՝ 1 (մոխրագույն), 2 (վառ շագանակագույն), 3 (նարնջագույն), 5 (կանաչ), 10 (կարմիր), 12 (կապտամանուշակագույն), 15 (շագանակագույն), 20 (երկնագույն), 25 (մանուշակագույն), 30 (թունդ մոխրագույն), 35 (ճահճագույն), 40 (վառ կանաչ), 50 (թունդ կարմիր), 60 (կապույտ)	Առանց ստվերագծումների	Նշահատվածքով	Տպարանական եղանակով	Առկա է	14½ × 13½
9	1920-1929	Էրե՝ 5 (մանուշակագույն), 7 (կանաչ), 10 (կանաչ), 15 (թունդ կապույտ), 20 (ճահճագույն), 25 (կարմիր), 30 (երկնագույն), 40 (երկնագույն)	Առանց ստվերագծումների	Նշահատվածքով	Տպարանական եղանակով	Առկա է	14½ × 13½
10	1937	Էրե՝ 1 (ճահճագույն), 2 (վառ շագանակագույն), 3 (նարնջագույն), 5 (մորեգույն), 7 (կանաչ)	Առանց ստվերագծումների	Նշահատվածքով	Լուսանկարահանումով	Առկա է	12¾ × 13¼
11	1940-1941	Էրե՝ 1 (ճահճագույն), 2 (վառ շագանակագույն), 3 (նարնջագույն), 5 (մորեգույն), 7 (կանաչ), 12 (մանուշակագույն)	Առանց ստվերագծումների	Նշահատվածքով	Լուսանկարահանումով	Բացակայում է	14½ × 13½
12	1941	1937- և 1940 թվականների թողարկումներ "V" սև գույնով սիմվոլով
13	1950-1952	Էրե՝ 10 (գորշակապույտ), 15 (կապտա-կանաչ կամ շագանակագույն), 20 (մուգ շագանակագույն կամ կանաչ)	Առանց ստվերագծումների	Նշահատվածքով	Լուսանկարահանումով	Բացակայում է	12¾ × 13¼
14	1962	Էրե՝ 5 (մորեգույն), 10 (գորշակապույտ), 15 (շագանակագույն), 20 (կանաչ)	Ստվերագծված	Նշահատվածքով	Խորը տպագրություն	Բացակայում է	12¾ × 13¼
15	1969-1978	Էրե՝ 5 (մորեգույն), 10 (գորշակապույտ), 15 (վառ շագանակագույն), 20 (կանաչ), 25 (երկնագույն), 40 (ճահճագույն), 50 (մանուշակագույն), 60 (կարմիր), 70 (նարնջագույն), 80 (թունդ կարմիր), 90 (մուգ շագանակագույն)	Ստվերագծված	Նշահատվածքով	Խորը տպագրություն	Ֆոսֆորեսցենցիապատ թուղթ	12¾ × 13¼
16	1991-1992	Կրոն՝ 1 (սև ու կարմիր), 2 (մանուշակագույն և կանաչ), 3 (կանաչև կապույտ), 4 (կարմիր иև նարնջագույն), 5 (կապույտ և կանաչ), 6 (թունդ կարմիր և զմրուխտագոույն), 7 (կանաչ և ծիրանագույն), 8 (մանուշակագույն-կանաչ), 9 (շագանակագույն և երկնագույն)	Ստվերագծված	Նշահատվածքով	Խորը տպագրություն	Ֆոսֆորեսցենցիապատ թուղթ	12¾ × 13¼
17	1997	Կրոն՝ 0, 10 (որդան կարմիր-շագանակագույն), 0, 20 (երկնագույն կապույտ), 0, 30 (նարնջագույն), 0, 40 (մոխրագույն), 0, 50 (կանաչ)	Ստվերագծված	Նշահատվածքով	Օֆսեթ տպագրություն	Բացակայում է	12¾ × 13¼
18	2001-2005	Կրոն՝ 1 (կանաչ, ոսկեգույն), 2 (երկնագույն, ոսկեգույն), 3 (կապույտ, ոսկեգույն), 5 (մանուշակագույն, ոսկեգույն), 6 (մանուշակագույն, ոսկեգույն), 7 (շագանակագույն, ոսկեգույն), 9 (նարնջագույն, ոսկեգույն)	Ստվերագծված	Նշահատվածքով	Օֆսեթ տպագրություն	Բացակայում է	14 × 13½

2010 թվականին վերաթողարկվել են 2001-2005 թվականների փոստային նամականիշները 1 և 2 կրոն արժողությամբ։

Տես նաև

• Նորվեգիայի փոստի և փոստային նամականիշների պատմություն
• Նորվեգիայի տեղական փոստեր
• Սվերե Մորկեն
• Շպիցբերգենի տեղական փոստեր

Գրականություն

• Большой филателистический словарь / Под общ. ред. Н. И. Владинца и В. А. Якобса. - М.: Радио и связь, 1988. - 320 с. - ISBN 5-256-00175-2. (См. статью Норвегия.)(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2008)
• Искендеров Э. В стране викингов կամСпрингданс на марках // Гармония. - 2002. - Вып. 1.(Ստուգված է 16 փետրվարի 2009)
• Jellestad J. The stamps of Norway. June 1872-1875 skilling values, Posthorn types // Philatelic Journal of Great Britain. - 1924. - P. 16-22.(անգլ.)
• Mackay J. A. The Guinness Book of Stamps: Facts and Feats. - New York, NY, USA: Canopy Books, 1982. - P. 78-80, 180-181. - ISBN 1-55859-432-9.(անգլ.)(Ստուգված է 22 Սեպտեմբերի 2010)
• Nielsen L. The Bicoloured Stamps of Denmark 1870-1905: In 6 vols. - Copenhagen, Denmark: Copenhagen Philatelic Club, 2001. - ISBN 87-983015-5-1.(դան.)(անգլ.)
• Werenskiold C. De Norske Posthornfrimerker 100 År - Norway Posthorn stamps 100 years. - Utgitt, 1972.(նորվ.)(անգլ.)
• Werenskiold C. Norway, shaded Posthorn øre issues, types. - Utgitt, 1973.(անգլ.)

Արտաքին հղումներ

• Baadke, M. Sets and series are tailor-made for collecting Արխիվացված 2010-01-04 Wayback Machine - Linn’s Stamp News, 17 января 2000 года.(անգլ.)(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2008)
• Engelbrecht, L. The Bi-Coloured Արխիվացված 2017-04-21 Wayback Machine на сайте postalstationery.dk(անգլ.)(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2008)
• Mackay, J. Norway’s 1962-78 Definitives(չաշխատող հղում) - Gibbons Stamp Monthly, апрель 2004 года.(անգլ.)(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2008)
• Servies, T. Norway’s Post Horn Stamp Արխիվացված 2016-12-22 Wayback Machine - stampsofdistinction.com, 8 марта 2008 года.(անգլ.)(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2008)
• Frimerkehusets Posthorn-nøkkel на сайте F. C. Moldenhauer AS, Берген(նորվ.)(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2008)
• Milestones in Norway Post’s history Արխիվացված 2010-10-15 Wayback Machine на сайте Почты Норвегии.(անգլ.)(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2008)
• Norway Posthorn in Roman capitals на сайте Почты Испании(անգլ.)(Ստուգված է 27 Դեկտեմբերի 2008)
• «Posthorn». Nicknames of Famous Stamps (անգլերեն). Junior Philatelists; Gayland Bird. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Փոստային գալարափող (Նորվեգիայի նամականիշ) կատեգորիայում։