Վիքիպեդիա

Սթիվի Ուանդեր

(Վերահղված է Սթիվի Ուոնդերից)

Սթիվի Ուանդեր (անգլ.՝ Stevie Wonder, ամբողջական անունը` Սթիվլենդ Հորդուեյ Մորիս, մայիսի 13, 1950(1950-05-13)[3][4][5][…], Սագինո, Միչիգան, ԱՄՆ[6]), ամերիկացի սոուլ երգիչ, կոմպոզիտոր, դաշնակահար, թմբկահար, երաժշտական պրոդյուսեր, հասարակական գործիչ[11], 20-րդ դարի երաժշտության վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել։ Տառապում է կուրությամբ։ 25 անգամ Գրեմմի մրցանակակիր է եղել[12]։ Դասական սոուլի և առ-ընդ-բիի[13] հիմնադիրներից մեկը։ Սթիվին աշխարհում հայտնի վոկալիստներից մեկն է։ Նա միշտ ներառվում է «բոլոր ժամանակների լավագույն վոկալիստներ»-ի ցուցակում։ Ծնվելուց անմիջապես հետո կուրացել է։ 11 տարեկանում ստորագրել է իր առաջին ձայնագրման պայմանագիրը Motown Records-ի հետ և մինչ օրս շարունակում է ձայնագրել ու թողարկել երգեր։ Սթիվի Ուանդերը պահանջված երաժիշտ է՝ ունի 4 օկտավայի հասնող ձայնային դիապազոն և աներևակայելի բարդ վոկալային տեխնիկա, հրաշալի տիրապետում է ռոյալին[14][15]։ Սթիվի Ուանդերը լինելով կույր բացառիկ հաջողությունների է հասել երաժշտության ոլորտում։ Սթիվի Ուանդերը և Ռեյ Չարլզը աշխարհում առավել հայտնի և սիրված կույր երաժիշտներն են։

Սթիվի Ուանդեր
Բնօրինակ անունանգլ.՝ Stevland Hardaway Morris
Ի ծնե անունանգլ.՝ Stevland Hardaway Judkins[1]
Նաև հայտնի է որպեսStevie Wonder, Eivets Rednow[2], Little Stevie Wonder և El Toro Negro[2]
Ծնվել էմայիսի 13, 1950(1950-05-13)[3][4][5][…] (74 տարեկան)
Սագինո, Միչիգան, ԱՄՆ[6]
Երկիր ԱՄՆ և  Գանա
Ժանրերռիթմ էնդ բլյուզ, սոուլ, Ֆանկ[7], ջազ[8], բլյուզ և փոփ
Մասնագիտությունհեղինակ-կատարող, երաժշտական պրոդյուսեր, երգիչ, դաշնակահար, կոմպոզիտոր, ստուդիական երաժիշտ, բանաստեղծ, վոկալիստ, երաժշտական գործիքավորող և թմբկահար
Երգչաձայնտենոր
Գործիքներդաշնամուր[8], Շրթնահարմոն, վոկալ[8], Marcodi?[8], երաժշտական ստեղնաշար[8] և հարվածային գործիք[8]
ԼեյբլMotown
ԿրթությունMichigan School for the Blind?
ԱմուսինSyreeta Wright?
Պարգևներ
Կայքsteviewonder.net
Ստորագրություն
Ստորագրություն
 Stevie Wonder Վիքիպահեստում

Սթիվի Ուանդերի մի քանի առավել հայտնի երգերը՝ «My Cherie Amour», «For Once in My Life», «Pastime Paradise», «Superstition», «Living For The City», «Skeletons», «All In Love Is Fair», «Sir Duke», «I Wish», «Isn't She Lovely»[16]: Ռուսաստանում առավել հայտնի է «I Just Called to Say I Love You» երգը[13]։ Առավել հայտնի ալբոմներ «դասական ժամանակահատվածում»` Characters, Innervisions և Songs in the Key of Life: Սթիվին ձայնագրել է ավելի քան 30 հիթեր և ԱՄՆ-ի աղյուսակներում հայտնվել թոփ տասնյակի շարքերում։ Գրել է 2000 և ավելի երգ[17] և ստացել ռեկորդային 25 Գրեմմի մրցանակ։ Ինչպես նաև պարգևատրվել է ռեկորդային նվաճումների համար[12]։ Նա հայտնի նաև որպես քաղաքական ակտիվիստ, այդ թվում 1980 թվականի իր քարոզարշավով[11]։ 2008 թվականին Billboard ամսագիրը հրապարակել է «Բոլոր ժամանակների 100 լավագույն արտիստներ»-ի ցուցակը, որտեղ Սթիվի Ուանդերը հինգերորդ տեղն է զբաղեցրել։

Սթիվի Ուանդերը մեր ժամանակների մեծագուն երաժիշտներից է[16]`

  • 25 անգամ ստացել է Գրեմմի մրցանակ[12]
  • Իր կարիերայի ընթացքում նա ձայնագրել է ավելի քան 30 ալբոմ
  • մրցանակային դափնեկիր[18]
  • Անունը հավերժացրել է «Ռոք ըն Ռոլի փառքի սրահ»-ում (1989 թվական)[19] և «Կոմպոզիտորների փառքի սրահ»-ում (1983 թվական)[20]։

Կենսագրություն

խմբագրել

Մանկություն

խմբագրել

Սթիվի Ուանդերը ծնվել է 1950 թվականի մայիսի 13-ին Միչիգան նահանգի Սինիգաու քաղաքում, եղել է վեց երեխաներից երրորդը իր ընտանիքում։ Երբ Սթիվին 4 տարեկան էր, նրա մայրը թողել է իր ամուսնուն և երեխաների հետ գնացել Դետրոյթ քաղաք։

Որոշակի կերպով երաժշտի կուրությունը առաջացել է բժիշկների սխալից։ Սթիվին ծնվել է ժամանակից շուտ, նրա աչքերի անոթները դեռ չէին զարգացել ճիշտ կերպով, դա տիպիկ վաղաժամ ռեթինոպատիա հիվանդությունն էր։ Նրա ինկուբատորի մեջ ընկած է եղել շատ քանակով թթվածին, որը խթանել է կուրության զարգացմանը։ Սակայն այս փաստը լիովին հավաստի չէ[21]։ Երաժիշտն ինքը CNN հեռուստաընկերությանը հարցազրույց տալիս ասում է, որ բժիշկները միայն ուշ են հայտնաբերել թթվածնի՝ իր հիվանդության վրա վատ ազդումը։ Եթե նրանք ավելի վաղ իմանային այդ մասին, նա կարող էր գոնե ինչ-որ բան տեսնել[22]։

  Հիմարություն է նեղանալ ճակատագրից, հիմարություն է նվնվալը և ավելի շատ հիմարություն է ինքդ քեզ խղճալը։ Ուղղակի մոռացի՛ր այն մասին, որ աչքերդ չեն չեն տեսնում և ապրի՛ր ինչպես բոլորը, պարզապես ավելի լավ, ավելի հետաքրքիր։  
  Կուրությունը չի նշանակում տեսողության բացակայություն։  
  Հառլեմում շատ մարդիկ են կույր։ Սակայն նրանցից ոչ ոք չգիտես ինչու չդարձավ Սթիվի Ուանդեր։  

Մայրը փորձում էր պահել նրան տանը՝ վախենալով, որ կույր երեխան չի կարող հոգ տանել ինքն իր մասին քաղաքի փողոցներում։ Նա օգնել է երեխային մի քիչ կարդալ, ընդ որում, ըստ մի տեղեկատվության՝ նա այն արել է սովորական այբուբենով (ի շնորհիվ Սթիվիի մատների զգայունության), իսկ ըստ մեկ այլ աղբյուրի՝ Բրայլի տառերի օգնությամբ։ Որպեսզի երեխայի համար ձանձրալի չլինի, նա սկսել է երաժշտական գործիքներ տալ Սթիվիին (շրթհարմոն, հարվածային գործիքներ)։ Այդ ժամանակ Սթիվին երգում էր նաև եկեղեցական երգչախմբում։ Նա իր առաջին երաժշտական գործիքը համարում է դաշնամուրը։ Նրա մանկության կուռքերից մեկը եղել է Ռեյ Չարլզը, ով նույնպես զրկված էր տեսողությունից։ Ըստ Սթիվիի խոսքերի՝ իր համար, ինչպես նաև բոլոր կույրերի համար, շատ կարևոր էր տակտային զգացումը, նաև այն, որ դրանք համապատասխանում են ձայներին, մեծ հետաքրքրություն էր առաջացնում։ Նա ուներ 5 քույր և եղբայր (եղբայրներից մեկը այնուհետև մահացել է)[23]։

Երաժիշտը իր տան գլխավորին համարում էր մորը, ինչի մասին պատմել է Լարի Քինգի հետ իր հարցազրույցի ժամանակ։

  Իմ հայրը ընդհանրապես չի եղել ընտանիքի ղեկավարը, մեզ մեր մայրն է մեծացրել։ Մայրս աշխատում էր ձկնային ընկերությունում մինչ այն երջանիկ պահը, երբ նկատեցին իմ տաղանդը։ Ես 9 տարեկան էի, 10 տարեկանում մենք պայմանագիր կնքեցինք Motown-ի հետ, իսկ 11 տարեկանում արդեն թողարկեցինք առաջին ձայնասկավառակը։  

Սթիվիի բացահայտումը և Motown-ի հետ վաղ ձայնագրությունները

խմբագրել

Առաջին հայտնի երաժիշտների մեկը, ով լսել է փոքրիկ Սթիվիին, եղել է Ռոննի Ուայթը՝ The Miracles խմբից[24]։ Կազմակերպվել էր լսել Սթիվին «Motown» ընկերության գլխավոր տնօրեն Բերրի Գորդիի կողմից, ով հիացած էր փոքրիկ կատարողի ակնառու երաժշտականությունից և ստորագրել առաջին պայմանագիր 11-ամյա տղայի հետ։ Ըստ լեգենդի՝ Գորդին տղային լսելուց հետո ասել է. «Դու իսկական հրաշք ես, ես քեզ խորհուրդ եմ տալիս վերցնել հենց այդ մականունը»։ Պայմանագիրը ստորագրելուց առաջ պրոդյուսեր Կլարենս Փոլը հայտարարել է, որ Սթիվին աշխարհի 8-րդ հրաշալիքն է։ Այստեղից էլ ծագել է երաժշտի մականունը՝ հրաշք-Սթիվի կամ Սթիվի Ուանդեր, ավելի ճիշտ՝ այն ժամանակ դեռ «փոքրիկ Սթիվի Ուանդեր»։ 1961 թվականի վերջին նա անում է իր առաջին ձայնագրությունները՝ «I Call It Pretty Music, But the Old People Call It the Blues» սինգլը, իսկ 1962 թվականին թողարկում է երկու ալբոմ՝ «The Jazz Soul of Little Stevie» և «Tribute to Uncle Ray», որոնց հիմքում գործիքային ստեղծագործություններ են՝ շրթհարմոնի երկար սոլոյով և հարվածային գործիքներով։ Չնայած տղայի զարմացնող տաղանդին՝ նրա առաջին ձայնասկավառակները առանձնապես հաջողություն չունեցան։

Սկավառակագրություն

խմբագրել

Սթիվի Ուանդերի սկավառակագրությունը ներառում է 23 ստուդիային ալբոմեր, երեք սաունդթրեքր, 4 համերգային ալբոմներ, 10 հավաքածուներ, 1 բոքս-սեթ և 98 երգ։ 4 ալբոմներ ( Innervisions (1973, 23-րդ հորիզոնական), Songs in the Key of Life (1976, 56-րդ հորիզոնական), Talking Book (1972, 90-րդ հորիզոնական) и Music of My Mind (1972, 284-րդ հորիզոնական)) ներառվում են «բոլոր ժամանակների 500 լավագույն ալբոմների» մեջ՝ ըստ Rolling Stone ամսագրի[25]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ https://www.nytimes.com/2012/10/23/booming/if-you-like-stevie-wonder-listen-to-allen-stone.html
  2. ↑ 2,0 2,1 Discogs — 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 Internet Broadway Database — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 filmportal.de — 2005.
  5. ↑ 5,0 5,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Southern E. Biographical Dictionary of Afro-American and African Musicians — Greenwood Publishing Group, 1982.
  7. ↑ Allmusic — 1991.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Montreux Jazz Festival Database
  9. ↑ http://www.culture.gouv.fr/Nous-connaitre/Decouvrir-le-ministere/Histoire-du-ministere/Ressources-documentaires/Discours/Discours-de-ministres-depuis-1999/Frederic-Mitterrand-2009-2012/Articles-2009-2012/Stevie-Wonder-Commandeur-dans-l-ordre-des-Arts-et-des-Lettres
  10. ↑ https://wolffund.org.il/2021/02/09/stevie-wonder/
  11. ↑ 11,0 11,1 http://www.svoboda.org/content/article/259034.html
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 http://www.grammy.com/nominees/search?artist=stevie+Wonder&title=&year=All&genre=All
  13. ↑ 13,0 13,1 http://www.gzt.ru/topnews/health/-novyi-vzglyad-na-veschi-/57717.html
  14. ↑ http://jazz-jazz.ru/?category=about_artists&altname=stevie_wonder
  15. ↑ http://echo.msk.ru/programs/deniok/679352-echo/
  16. ↑ 16,0 16,1 https://archive.today/20120908072628/www.rbcdaily.ru/2007/08/06/lifestyle/286120
  17. ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 12-ին.
  18. ↑ http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7909915.stm
  19. ↑ http://rockhall.com/inductees/
  20. ↑ http://www.svoboda.org/content/transcript/258856.html
  21. ↑ «Սթիվիի պատմությունը, չարտեր և երգեր». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 12-ին.
  22. ↑ CNN
  23. ↑ CNN նորություններ
  24. ↑ Սթիվի Ուանդերի գործունեությունը արժանանում է պարգևատրման
  25. ↑ «500 լավագույն ալբոմներն ըստ Rolling Stone-ի». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 12-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սթիվի Ուանդեր» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սթիվի_Ուանդեր&oldid=9716319» էջից