1989
տարեթիվ
(Վերահղված է 1989 թվականից)
| Տարիներ |
|---|
| 1985 · 1986 · 1987 · 1988 — 1989 — 1990 · 1991 · 1992 · 1993 |
| Տասնամյակներ |
| 1960‑ականներ · 1970‑ականներ — 1980‑ականներ — 1990‑ականներ · 2000‑ականներ |
| Դարեր |
| 19-րդ դար — 20-րդ դար — 21-րդ դար |
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ 1989 (այլ կիրառումներ)
| Գրիգորյան օրացույց | 1989 MCMLXXXIX |
| Հուլյան օրացույց | 1988—1989 (հունվարի 14 -ից) |
| Հուլյան օրացույց բյուզանդական շրջան |
7497—7498 (սեպտեմբերի 14-ից) |
| Հռոմի հիմնադրումից սկսած | 2741—2742 (մայիսի 4-ից) |
| Հայկյան տոմար | 4481—4482 (օգոստոսի 11-ից) ՏՆՁԱ—ՏՆՁԲ |
| Հրեական օրացույց |
5749—5750 ה'תשמ"ט — ה'תש"ן |
| Իսլամական օրացույց | 1409—1410 |
| Չինական օրացույց | 4685—4686 戊辰 — 己巳 դեղին վիշապ — դեղին օձ |
| Եթովպական օրացույց | 1981—1982 |
| Հին հնդկական օրացույց | |
| - Վիկրամ սամվատ | 2045—2046 |
| - Շակա սամվատ | 1911—1912 |
| - Կալի յուգա | 5090—5091 |
| Իրանական օրացույց | 1367—1368 |
| Բուդդայական օրացույց | 2532 |
1989 թվական, ոչ նահանջ տարի, ըստ Գրիգորյան օրացույցի սկսում է կիրակի օրը։ Սա մեր թվարկության 1989 թվականն է, XX դարի 89-րդ տարին։
Դեպքեր խմբագրել
Հունվար խմբագրել
- Հունվարի 2 – Վարչապետ Ռանասինխե Պրեմադասան դարձավ Շրի Լանկայի երրորդ նախագահը։
- Հունվարի 4 – Սիդրայի նեղուցի պատահար (1989). լիբիական երկու ՄիԳ-23 խոցվեցին ԱՄՆ նավատորմի F-14 Tomcat-ների կողմից։
- Հունվարի 7 – Հիրահիտոն մահացավ և Ակիհիտոն անմիջապես կարգվեց Ճապոնիայի 125-րդ կայսր։
- Հունվարի 8 – Կեգվորտի օդանավային աղետ. British Midland ընկերության Բոինգ 737-ը աղետի ենթարկվեց Արևելյան Միդլանդ օդանավակայանի մոտակայքում` խլելով 47 մարդու կյանք։
- Հունվարի 10 – Համաձայն Միացյալ ազգերի անվտանգության խորհրդի 626-րդ արձանագրության և Նյու Յորքյան համաձայնագրի՝ Կուբան զորքերը դուրս հանեց Անգոլայից։
- Հունվարի 11 – ԱՄՆ նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանը հրաժեշտի խոսքով հանդես եկավ իր երկրի առաջ։
- Հունվարի 15
- Եվրոպական երեսունհինգ երկիր հանդիպեցին Վիեննայում, համաձայնվեցին պայքարել մարդու իրավունքների համար և ամրապնդել արևելք-արևմուտք առևտուրը։
- «Պալաչի շաբաթ». Ժողովրդավարական ցույցերը Պրահայում հարձակման ենթարկվեցին ոստիկանության կողմից[1]։
- Հունվարի 17 – Ստոքթոնի դպրոցի հրաձգություն. Պատրիք Էդվարդ Պուրդին սպանեց 5 երեխայի և վիրավորեց 30-ի, որից հետո ինքնասպան եղավ։
- Հունվարի 18
- Լեհաստանի միացյալ աշխատավորական կուսակցություն քվեարկեց Հանդուրժողականությունը օրինականացնելու օգտին։
- Անտե Մարկովիչը փոխարինեց Բրանկո Միկուլիչին Հրավսլավիայի վարչապետի պաշտոնում։
- Հունվարի 20 – Ջորջ Հ. Ու. Բուշը երդվեց որպես ԱՄՆ 41-րդ նախագահ։
- Հունվարի 23 – Հզոր երկրաշարժ տեղի ունեցավ Տաջիկստանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունում, որը խլեց 275 մարդու կյանք։
- Հունվարի 23–24 – Զինված ձախակողմյան ստորաբաժանումը հարձակվեց և նվաճեց արգենտինական բանակի դիրքերից մեկը Բուենոս Այրեսում։
- Հունվարի 24 – Ֆլորիդայում մահապատժի ենթարկվեց Թեդ Բունդին էլեկտրական աթոռի միջոցով, որը դատապարտվել էր երիտասարդ մի կնոջ սպանության համար։
- Հունվարի 30 – Կանադայի վարչապետ Բրայան Մուլրոնին ցրեց իր կաբինետը` հաստատելով նոր վեց նախարարների և վերահաստատելով 19 նախարարների։
Մարտ խմբագրել
- Մարտի 13 - Ջեյմս Բաղյան, բժշկական գիտությունների դոկտոր, առաջին հայը «Դիսքավերի» տիեզերանավով տիեզերք բարձրացավ
Ծնունդներ խմբագրել
- Հունվարի 9 - Նինա Դոբրեվ, ամերիկյան դերասանուհի
- Փետրվարի 11 - Ալեքսանդր Բյուտներ, հոլանդացի ֆուտբոլիստ
- Մարտի 16 - Թեո Ուոլկոտ, անգլիացի ֆուտբոլիստ, հարձակվող
- Մարտի 17 - Շինջի Կագավա, ճապոնացի ֆուտբոլիստ, կիսապաշտպան
- Մարտի 21 - Ժորդի Ալբա, իսպանացի ֆուտբոլիստ, պաշտպան
- Մարտի 31 - Պաբլո Պիատտի, արգենտինացի ֆուտբոլիստ, կիսապաշտպան
- Ապրիլի 4 - Զարեհ Զարգարյան, հայ համալսարանային բասկետբոլիստ, ով ընտրվել է Հայաստանի բասկետբոլի ազգային հավաքականի անդամ
- Ապրիլի 14 - Դաֆինա Զեքիրի, կոսովա-ալբանացի երգչուհի
- Ապրիլի 20 - Սերգեյ Զենյով, էստոնացի ֆուտբոլիստ, հարձակվող
- Ապրիլի 26 - Տե Սոնգ, հարավկորեացի դերասան, երգիչ, BIGBANG խմբի անդամ
- Ապրիլի 27 - Սվեն Բենդեր, գերմանացի ֆուտբոլիստ, կիսապաշտպան
- Մայիսի 5 - Քրիս Բրաուն, ամերիկացի երգիչ-երգահան, ռեփեր, պարող և դերասան
- Մայիսի 11 - Ջովանի դոս Սանտոս, մեքսիկացի ֆուտբոլիստ, կիսապաշտպան
- Մայիսի 31 - Մարկո Ռոյս, գերմանացի պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ
- Հունիսի 11 - Լորենցո Արիաուդո, իտալացի ֆուտբոլիստ, պաշտպան
- Հուլիսի 7 - Լի Սոնգ Յոլ, հարավկորեական դերասան, երգիչ և մոդել
- Հուլիսի 12 - Ֆիբի Թոնքին, ավստրալիացի դերասանուհի
- Հուլիսի 16 - Գարեթ Բեյլ, ուելսցի ֆուտբոլիստ, կիսապաշտպան
- Օգոստոսի 15 - Ջո Ջոնաս, ամերիկյան երգիչ, դերասան, երգահան, երաժիշտ
- Սեպտեմբերի 1 - Դանիել Սթարիջ, անգլիացի ֆուտբոլիստ, հարձակվող
- Սեպտեմբերի 14 - Լի Ջոնգ Սուկ, հարավկորեացի մոդել, դերասան
- Սեպտեմբերի 14 - Ջիմի Բատլեր, ամերիկացի պրոֆեսիոնալ բասկետբոլիստ
- Նոյեմբերի 20 - Արտակ Դաշյան, հայ ֆուտբոլիստ, կիսապաշտպան
- Նոյեմբերի 25՝ Դավիթ Առուշանյան, Արցախի Հանրապետության ազգային հերոս
- Դեկտեմբերի 2 - Մատտեո Դարմյան, հայազգի իտալացի պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ
- Դեկտեմբերի 22 - Զավեն Բադոյան, հայ ֆուտբոլիստ, կիսապաշտպան
- Դեկտեմբերի 25 - Ադրիան ֆոն Ցիգլեր, շվեյցարացի երգահան
Մահեր խմբագրել
- Մայիսի 2 - Վենիամին Կավերին, ռուս խորհրդային գրող
- Օգոստոսի 17 - Վիլեն Ասլանյան, ֆիզիկոս։ ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր (1973), պրոֆեսոր՝ (1975)
- Հրանտ Հակոբյան, հայ նկարիչ։
- Հունվարի 23 - Սալվադոր Դալի, իսպանացի նկարիչ և գրող (ծ.1904)։
- Փետրվարի 20 - Աշոտ - հայ գուսան (ծ. 1907)։
- Հուլիսի 1 - Գառնիկ Ստեփանյան, հայ գրականագետ, թատերագետ, գրող, բառարանագիր, արվեստագիտության դոկտոր (1971), ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1967),
- Հուլիսի 5 - Սիրարփի Տեր-Ներսիսյան, հայ բյուզանդագետ, արվեստաբան, հայագետ
- Հուլիսի 16 - Հերբերտ ֆոն Կարայան, ավստրիացի դիրիժոր (ծ. 1908)
- Սեպտեմբերի 30 - Թոմսոն Վիրջիլ, ամերիկյան կոմպոզիտոր և երաժշտական քննադատ
- Դեկտեմբերի 14 - Անդրեյ Սախարով, ֆիզիկոս, ակադեմիկոս և քաղաքական գործիչ, այլախոհ, ջրածնային ռումբի համահեղինակ, խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (ծ. 1921)
- Անդրանիկ Ծառուկեան - բանաստեղծ, արձակագիր, լրագրող (ծ. 1913)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Crystal, David, ed. (1990). The Cambridge Encyclopedia. Cambridge University Press. էջ RR69.