Վոկալ
Վոկալ երաժշտություն, երաժշտության ժանր, որը կատարում է մեկ կամ մի քանի երգիչ, երաժշտական գործիքների նվագակցությամբ կամ առանց դրա, որտեղ հիմնական շեշտը դրված է երգեցողության վրա[1]։ Երաժշտությունը, որը ներգրավվում է երգեցողությունը, բայց նշանակալից կերպով այն չի ներկայացնում, հիմնականում ընդունված է անվանել գործիքային (ինստրումենտալ) երաժշտություն (օրինակ՝ կանանց երգչախումբ, որոնք երգում են առանց բառերի)։ Երաժշտությունը, որում բացի վոկալային գործիքից (մարդու ձայնալարեր) չեն օգտագործվում այլ երաժշտական գործիքներ, անվանվում է կապելլա[2]։
Վոկալ երաժշտությունը երգվող բառերի ամբողջություն է, չնայած կան մի շարք օրինակներ, երբ վոկալ երաժշտության մեջ կատարողը երգում է ոչ լեզվական վանկեր, ձայներ, աղմուկ, կամ որոշ դեպքերում՝ երաժշտական onomatopoeia։ Վոկալ երաժշտությունը հարավում է երաժշտության ամենահին ձևը, քանի որ այն, բացի մարդկային ձայնից, այլ գործիքներ չի պահանջում։ Երաժշտական բոլոր մշակույթները ունեն վոկալ երաժշտության որևէ տեսակ։
Վոկալ երաժշտությունը բաժանվում է մի շարք ժանրերի, որոնցից ամենահիմնականներն են՝ դասական, էստրադային և ժողովրդական ժանրերը։ Դասական երգեցողությունն այս երեքից ամենահինն է և դրանից են սկիզբ առել և այնուհետև առանձնացել մյուս երկու ժանրերը։
Վոկալ երաժշտություն առանց բառերի
խմբագրելԱշխարհի սովորույթներ
խմբագրել- Հնդկական դասական երաժշտությունը հիմնված է վոկալային հարուստ ավանդույթների վրա, որտեղ անգամ երաժշտական գործիքներն են գնահատվում մարդկային ձայնին հետևելը, դրան նմանակելու, նույն արտահայտությունը ստեղծելու ունակությամբ։
- Վոկալ իմպրովիզացիաների միջոցով չմշակված տեքստ երգելը թուրքական և միջին Արևելքի երաժշտական մշակույթներում դեռևս համարվում է ամենակարևոր տարրերից։ Այսպիսի երաժշտություն արդեն իսկ գոյություն է ունեցել 13-րդ դարում, ինչպես նաև դեպի Պաղեստին և Երուսաղեմ առաջին խաչակրաց արշավանքների ժամանակներից, հավանաբար 900-ական թվականներից էլ ավելի շուտ։
- Հնագույն Կունգ ցեղի և հարավային Աֆրիկայի կլանների ժամանակակից հետնորդները ևս օգտագործում են երաժշտական նմանատիպ հմտություններ։
- Իմպրովիզացիաների մեկ այլ տեսակ՝ հայտնի thillana անվամբ, հարավային Հնդկաստանի Carnatic երաժշտությանկարևոր մասն է։
- Հասիդական հրեաները օգտագործում են ձայնի իմպրովիզացիայի տեսակ, որը կոչվում է նիգունիմ (nigunim)։ Սա իրենից ներկայացնում է առանց բառերի մեղեդիներ, որոնք հնչում են որպես «բիմ-բիմ-բամ» կամ «այ-յայ-յայ» և հաճախ ուղեկցվում են ռիթմիկ ծափերով և սեղանի վրա թմբկահարելով։
| Հիմնական վոկալ միջակայքերը ՝ ներկայացված ստեղնաշարի վրա |
|
| Սոպրանո |
|
| Կոնտր տենոր կամ Մեցցո-սոպրանո |
|
| Կոնտր ալտ |
|
| Տենոր |
|
| Բարիտոն |
|
| Բաս |
Եվրոպական դասական վոկալ երաժշտություն
խմբագրելՍոլֆեջիոն յուրաքանչյուր նոտային տալիս է տարբեր վանկեր, ինչպես օրինակ «դո-ռե-մի»։ Նմանատիպ «գործիքների» մեծ պաշար կարելի է գտնել ավանդական հնդկական երաժշտության մեջ։
Ջազ և պոպուլյար (փոփ) երաժշտություն
խմբագրելՀիփ հոփ երաժշտությունը ունի իրեն հատուկ կատարման ձև, որը հայտնի է որպես բիթբոքսինգ։ Սա իր մեջ ընդգրկում է ռիթմի և հարվածների ստեղծում։
Վոկալ երաժշտություն բառերով
խմբագրելԵրգեր
խմբագրելԵրգը երաժշտական կատարման տեսակ է, որ հիմնված է երգչական ձայնին տիրապետելու վարպետության վրա։ Տարբեր ժողովուրդների երգարվեստի բնույթում անդրադառնում են ժողովրդական երաժշտության լադա-ելևէջային ու ռիթմական հատկանիշները։ Ազգային երգեցողության ինքնատիպության գոյացման մեջ կարևոր դեր է կատարում նաև լեզվի հնչյունային կազմը, որ ներգործում է ձայնարտադրության վրա։
Ընդլայնված տեխնիկա, որը իրենում ընդգրկում է բառեր
խմբագրելՎիեննայի երկրորդ դպրոցը, հատկապես Ալաբն Բերգը և Արնոլդ Շոենբերգը, ստեղծել են տեխնիկա, որը անվանվում է Sprechstimme, որտեղ երգիչը կիսով չափ խոսում է, կիսով չափ՝ երգում, հիմնականում մոտ աստիճաններ։
Ձայնային մեծ դիապազոն ունեցող կատարողներ
խմբագրել
|
|
Ծանոթագրություն
խմբագրել- ↑ Allmusic. Vocal music. Retrieved October 23, 2008.
- ↑ Titze, I. R. (2008). The human instrument. Sci.Am. 298 (1):94-101. PM 18225701
- ↑ "Lucrezia Aguiari, dite La Bastardella ou La Bastardina ou Lucrezia Agujari, dite La Bastardella ou La Bastardina. Encyclopédie Larousse"
- ↑ 4,0 4,1 "Encyclopédie Larousse. Chant"
- ↑ Ira Siff, « I vespri siciliani » in Opera News, March 2008.
- ↑ Ardoin, John (1991). The Callas Legacy. Old Tappen, New Jersey: Scribner and Sons. ISBN 0-684-19306-X.
- ↑ 7,0 7,1 L'Invité Du Dimanche, The Callas Conversations, Vol. 2 [DVD] 2007, EMI Classics.
- ↑ David A. Lowe, ed (1986). Callas: As They Saw Her. New York: Ungar Publishing Company. ISBN 0-8044-5636-4.
- ↑ F Haböck, Die Gesangkunst der Kastraten, (Vienna, 1923), p. 209
- ↑ Soto-Morettini, D. (2006), Popular Singing: A Practical Guide To: Pop, Jazz, Blues, Rock, Country and Gospel, A & C Black, ISBN 978-0713672664
- ↑ Saint Bris, Gonzague (2009). La Malibran (French). Belfond. էջ 25. ISBN 978-2-7144-4542-1.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Saint Bris, Gonzague (2009). La Malibran (French). Belfond. էջեր 37 and 104. ISBN 978-2-7144-4542-1.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Nicholas E. Limansky (Translated from English by Jean-Jacques Groleau): Mado Robin, soprano (1918 - 1960) Արխիվացված 2011-07-19 Wayback Machine
- ↑ Ellen Highstein: 'Yma Sumac (Chavarri, Emperatriz)' Grove Music Online, ed. L. Macy. (Accessed 8 August 2006) Արխիվացված 16 Մայիս 2008 Wayback Machine
- ↑ Clarke Fountain, "Yma Sumac: Hollywood's Inca Princess (review). Allmovie, reproduced in the New York Times. 1992. [1]
- ↑ David Richards, "The Trill of a Lifetime; Exotic Singer Yma Sumac Meets a New Wave of Fans." The Washington Post, March 2, 1987, STYLE; PAGE B1. Accessed August 6, 2006, via Lexis Nexis, [2] Արխիվացված 2009-01-09 Wayback Machine
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=Y3zUkRb9CSU
- ↑ http://therangeplace.forummotions.com/t39-axl-rose
Տես նաև
խմբագրելԱյս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 543)։ 
|