Սերգեյ Փարաջանովի թանգարան

Սերգեյ Փարաջանովի թանգարան
Տեսակ	պատկերասրահ և հուշային թանգարան
Երկիր	Հայաստան
Տեղագրություն	Երևան և Կենտրոն վարչական շրջան
Վայր	Երևան
Հասցե	Ձորագյուղ ազգագրական կենտրոն, 15, 16
Հիմնադրվել է	1988
Այցելուներ	15 000 մարդ
Տնօրեն	Զավեն Սարգսյան
Կայք	parajanovmuseum.am

Սերգեյ Փարաջանովի թանգարան, հիմնադրվել է 1988 թվականին Հայաստանի ժողովրդական արվեստի պետական թանգարանում կազմակերպված Սերգեյ Փարաջանովի գործերի Հայրենիքում առաջին ցուցահանդեսից հետո։

Այն Երևանի ամենաշատ այցելուներ ունեցող թանգարաններից է^[2]։ Թանգարանը ներկայացնում է Փարաջանովի բազմազան գրական և գեղարվեստական ժառանգությունը։

Պատմություն խմբագրել

«Ձորագյուղ» ազգագրական թաղամասում Սարգիս Փարաջանյանցին հատկացվեց երկու կից կառույց՝ բնակության և թանգարանի համար։ 1988 թվականի Սպիտակի երկրաշարժի սոցիալ-տնտեսական հիմնախնդիրների պատճառով թանգարանը բացվեց միայն 1991 թվականի հունիսին, Փարաջանովի մահից մի տարի անց։

Թանգարանի հիմնադիր տնօրենը Զավեն Սարգսյանն է։ Թանգարանը Երևանի մշակութային կենտրոններից մեկն է, հայտնի է իր ցուցահանդեսներով, հրապարակումներով, պատվավոր ընդունելություններով՝ ներառյալ Երևանի «Ոսկե ծիրան» միջազգային կինոփառատոնի հյուրերին։ Պաուլո Կոելիո, Վիմ Վենդերս, Միքայել Վարդանով, Տոնինո Գուերա, Էնրիկա Անտոնինի, Ատոմ Էգոյան, Նիկիտա Միխալկով, Վլադիմիր Պուտին, Ալեքսանդր Լուկաշենկո, Եվգենի Եվտուշենկո, Արնոլդ Ռյուտե, Վալդաս Ադամկուս, Տարյա Հալոնեն, Դոնալդ Կնուտ այս և այլ հայտնի մարդիկ այցելել են թանգարան։

Ցուցադրություն խմբագրել

Թանգարանը գտնվում է ավանդական կովկասյան ոճի երկհարկանի կառույցում։ Թանգարանի հավաքածուն կազմում են մոտ 1600 ցուցանմուշներ, որոնց հիմնական մասը Փարաջանովի աշխատանքներն են՝ այդ թվում տարբեր պարագաներ, կոլաժներ, գծանկարներ, ֆիլմերի համար արված էսքիզներ, տիկնիկներ, գլխարկներ, ինչպես նաև կենդանության օրոք Փարաջանովի կամքով Երևան տեղափոխված թիֆլիսյան տան կահ-կարասին, անձնական իրերը։ Փարաջանովը խորհրդային իշխանությունների կամոք 15 տարի զրկվեց կինոարվեստից, որոնցից 1974-1978 և 1982 թվականներն անցկացրեց խիստ ռեժիմի ճամբարներում և բանտերում։ Թանգարանում ցուցադրվում են նաև չհրատարակված սցենարներ, լիբրետոներ և զանազան գեղարվեստական գործեր, որոնք Փարաջանովը ստեղծել է բանտում գտնվելու տարիներին։ Թանգարանի ցուցադրությունում ընդգրկված է շուրջ 700 ստեղծագործություն։ Ցուցանմուշների թվում կան երկու վերականգնված հիշատակի սենյակներ, փառատոների մրցանակներ՝ Ֆեդերիկո Ֆելինիի, Լիլյա Բրիկի, Անդրեյ Տարկովսկու, Միքայել Վարդանովի և Յուրի Նիկուլինի ստորագրությամբ նամակներ, թանգարան այցելած աշխարհահռչակ անձանց՝ Տոնինո Գուերայի, Վլադիմիր Պուտինի և Ռոման Բալայանի նվերները։

Ռոման Բալայանը թանգարանի մասին ֆիլմ է նկարահանել՝ «Գիշերը Փարաջանովի թանգարանում»^[3]։

Թանգարանը կազմակերպել է մոտ 60 ցուցահանդեսներ, այդ թվում Կաննում, Աթենքում, Տոկիոյում, Մոսկվայում, Հռոմում, Թեհրանում, Հոլիվուդում և այլուր։

Պատկերասրահ խմբագրել

Ա. Ֆուժենկո, Սերգեյ Փարաջանով, Կիև, 1967
Հին Ջուղա, խոյի գլուխ, 16-րդ դար, բակում

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
↑ «Parajanov Museum». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 27-ին.
↑ «Parajanov Museum». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 27-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

[_b5c75b291dfcade2-1] Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.

[2] «Parajanov Museum». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 27-ին.

[3] «Parajanov Museum». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 27-ին.

[1]

[2]

[3]