Սեռա դո Մար
Սեռա դո Մար (պորտ.՝ Serra do Mar, IPA արտասանությամբ՝ˈsɛʁɐ du ˈmaɾ, թարգմ․՝ ծովի լեռնաշղթա կամ ծովի լեռնակատար), 1500 կմ երկարությամբ լեռնաշղթա և լեռնահամակարգ Բրազիլիայի Հարավարևելյան տարածաշրջանում։
| Սեռա դո Մար | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | լեռնահամակարգ և լեռնաշղթա |
| Մայրցամաք | Հարավային Ամերիկա[1] |
| Երկիր |  Բրազիլիա[1] |
| Վարչատարածք | Ռիո դե Ժանեյրո[1], Սան Պաուլու[1], Պարանա[1] և Սանտա Կատարինա[1] |
| Երկարություն | 1500 կմ |
| Ամենաբարձր կետ | Պիկո դա Կալեդոնիա |
| ԲԾՄ | 604 մետր |
 | |
 | |
 | |
Աշխարհագրություն խմբագրել
Սեռա դո Մարը ձգվում է Ատլանտյան օվկիանոսի ափի երկայնքով՝ Էսպիրիտու Սանտու նահանգից դեպի Սանտա Կատարինայի[2] հարավային հատված, չնայած որոշ գրականության մեջ հիշատակվում է Սեռա Ժեռալը Սեռա դո Մարում, և այս պարագայում տիրույթը կընդլայնվի Ռիու Գրանդի դու Սուլի հյուսիս-արևելք։
Հիմնական լեռնահամակարգը ծովի մակարդակի ափամերձ տարածքի և սարավանդի (planalto) միջև ունի 500 մ-ից 1300 մետր (1600-4300 ոտնաչափ) միջին բարձրություն։ Այս լեռնահամակարգը Մեծ լեռնահամակարգի մաս է կազմում, որը ձգվում է Բրազիլիայի արևելյան ափի մեծ մասում՝ Սալվադոր (Բահիա) քաղաքից հարավ։
Լեռնաշղթաներ խմբագրել
Լեռնաշղթաները որոշ վայրերում ընդհատվում են և ստացել են անհատական անուններ, ինչպիսիք են Սեռա դա Բոկաինան, Սեռա դե Պարանապիակաբան, Սեռա Նեգրան Serra dos Órgãos-ը, Serra do Indaiá-ն և այլն։ Լեռնաշղթան տարածվում է նաև ափամերձ որոշ ավելի մեծ կղզիների վրա, ինչպիսիք են Իլհաբելան և Իլհա Անչիետան։ Պիկո դա Կալեդոնիան Նովա Ֆրիբուրգոյում գտնվում է 2,255 մետր (7398 ոտնաչափ) բարձրության վրա և հանդիսանում է Սեռա դո Մարի ամենաբարձր կետերից մեկը։
Երկրաբանորեն լեռնաշղթան պատկանում է խոշոր բյուրեղյա ապարների պլատֆորմին, որը կազմում է Արևելյան Հարավային Ամերիկան և տեկտոնիկան բավականին կայուն է։ Սեռա դո Մարի բարձունքների մեծ մասը կազմավորվել է մոտ 60 միլիոն տարի առաջ։
Էկոլոգիա խմբագրել
Եվրոպացիների կողմից Բրազիլիան հայտնաբերելու պահին (1500 թվական), Սեռա դո Մարը պահպանում էր հարուստ և խիստ բազմազան էկոհամակարգ, որը բաղկացած էր արևադարձային փարթամ խոնավ անտառներից, որը հայտնի է Ատլանտյան անտառ (պորտ.՝ Mata Atlântica) անվանումով։ Ուրբանիզացիայի և անտառահատումների պատճառով անտառածածկույթի մեծ մասը ոչնչացվել է և այն ինչ կա, գրեթե բացառապես դեպի ծով նայող զառիթափ լանջերն են։
Ազգային և պետական զբոսայգիների, էկոլոգիական կայանների և կենսաբանական արգելոցների շարքը ներկայումս պաշտպանում է Mata Atlântica-ն և նրա կենսաբանական ժառանգությունը, բայց թթվային անձրևը, աղտոտումը, որսագողությունը, գաղտնի անտառահատումները, անտառային հրդեհները, ինչպես նաև քաղաքային տարածքների և գյուղացիական տնտեսությունների ներխուժումը շարունակում են ուժեղ վնասներ պատճառել, հատկապես քաղաքների ծայրամասերում։ Մի քանի ընդարձակ մետրոպոլիաներ, ինչպիսիք են Վալի դու Իտաժայի ագլոմերացիան, Կուրիտիբան, Սան Պաուլուն և Ռիո դե Ժանեյրոն, գտնվում են Սեռա դո Մարի մոտակայքում։
Անտառվերականգնումը և կենսաբազմազանության վերականգնումը դժվար է իրականացնել դեգրադացված անձրևային անտառների բնակավայրերում։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 http://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0016-71692011000100005
- ↑ Angulo, R. J., G. C. Lessa, M. C. de Souza (2009). The Holocene Barrier Systems of Paranaguá and Northern Santa Catarina Coasts, Southern Brazil. Lecture Notes in Earth Sciences 107: 135-176.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սեռա դո Մար» հոդվածին։ |