Պլինիոս Ավագ
Պլինիոս Ավագ, իսկական անունը՝ Գայոս Պլինիոս Սեկունդոս (լատիներեն՝ Gaius Plinius Secundus, ոչ վաղ քան 23 և ոչ ուշ քան 24, Novum Comum, Հռոմէական Իտալիա, Հռոմեական կայսրություն[1][2][3][…] - 79[4][1][3][…], Ստաբիի, Հռոմէական Իտալիա, Հռոմեական կայսրություն[3][2][5][…]), հռոմեացի գրող-գիտակ, բնագետ, փիլիսոփա, զորավար։ Վեսպասիանոս կայսեր ընկերը, Պլինիոս Կրտսերի հորեղբայրը և հոգեհայրը։
| Պլինիոս Ավագ լատիներեն՝ Caius Plinius Secundus | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ոչ վաղ քան 23 և ոչ ուշ քան 24 |
| Ծննդավայր | Novum Comum, Հռոմէական Իտալիա, Հռոմեական կայսրություն[1][2][3][…] |
| Մահացել է | 79[4][1][3][…] |
| Մահվան վայր | Ստաբիի, Հռոմէական Իտալիա, Հռոմեական կայսրություն[3][2][5][…] |
| Քաղաքացիություն | Հին Հռոմ |
| Մայրենի լեզու | լատիներեն |
| Երկեր | Natural History? |
| Մասնագիտություն | գրող, պատմաբան, բնագետ, ռազմական գործիչ, բանաստեղծ, փիլիսոփա, արվեստագետ, պետական ծառայող և military commander |
| Ծնողներ | հայր՝ Gaius Plinius Celer?, մայր՝ Marcella? |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Procurator? և praefectus classis? |
| Երեխաներ | Պլինիոս Կրտսեր |
 Plinius Maior Վիքիպահեստում | |
Ծառայել է Հռոմի հռենոսյան հեծելազորում (45-57), Ներոն կայսեր օրոք (57-68) հեռացել հասարակական քաղաքական կյանքից։ Վեսպասիանոս կայսեր օրոք (69-79) Պլինիոս Ավագը պրոկուրատոր էր Գալլիայում, Իսպանիայում, Աֆրիկայում, ապա՝ կայսերական խորհրդատու Վեսպասիանոսի, այնուհետև Տիտոսի օրոք։ Շնչահեղձ է եղել Վեզուվի հրաբխային ժայթքման ժամանակ[6], երբ ջանացել է Սետուբիից նավով օգնության փութալ պատուհասված Պոմպեյում գտնվող ընկերոջն ու նրա ընտանիքին[7]։
Գրել է բազմաթիվ աշխատություններ, որոնցից մեզ է հասել 37 գրքից բաղկացած «Բնագիտություն» հանրագիտարանային բնույթի երկասիրությունը։ Այն կարևորագույն աղբյուր է բնագիտության վերաբերյալ անտիկ պատկերացումների ուսումնասիրության համար։ «Բնագիտությունը» ոչ ծավալուն, սակայն խիստ կարևոր տեղեկություններ է պարունակում Հայաստանի պատմական աշխարհագրության վերաբերյալ։
Պլինիոս Ավագի մեծարժեք երկերից է «Գերմանական պատերազմների պատմությունը» («Bella Germaniae») տասներկուհատորանոց աշխատությունը, որը ներկայումս համարվում է կորսված։ Սակայն հայտնի է, որ այն սկզբնաղբյուր է հանդիսացել նրան հաջորդած հին հռոմեացի նշանավոր պատմիչների՝ Պլուտարքոսի, Սվետոնիուսի, Տակիտոսի համար։ Վերջինս թեև չի եղել գերմանների երկրում, սակայն Պլինիոս Ավագի վերոնշյալ աշխատությունն օգտագործելով՝ գրել է «Գերմանների ծագումն ու դրությունը» երկասիրությունը (De origine et situ Germanorum)[8]:
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Arnaldi F. Enciclopedia Treccani (իտալ.) — Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1935.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Istituto dell'Enciclopedia Italiana Enciclopedia on line (իտալ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 vari a. Dizionario di Storia (իտալ.) / Istituto dell'Enciclopedia Italiana — 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes (իսպ.) — 1999.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.
- ↑ Francis, Peter, Oppenheimer, Clive (2004)։ Volcanoes։ Oxford University Press։ ISBN 0-19-925469-9
- ↑ Katherine J. Wu (27 January 2020)։ «This 2,000-Year-Old Skull May Belong to Pliny the Elder»։ Smithsonian Magazine
- ↑ Gudeman Alfred (1900)։ «The Sources of the Germania of Tacitus»։ Transactions and Proceedings of the American Philological Association 31: 93–111։ JSTOR 282642։ doi:10.2307/282642
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 330)։ 
|