Վիքիպեդիա

Մասնակից:Naira Kirakosyan/Ավազարկղ2

< Մասնակից:Naira Kirakosyan


ԱՍԵԱՆ-Չինաստան ազատ առևտրի գոտին, որը հայտնի է նաև որպես Չինաստան – ԱՍԵԱՆ ազատ առևտրի գոտի, ազատ առևտրի տարածք է Հարավարևելյան Ասիայի պետությունների ասոցիացիայի (ԱՍԵԱՆ) տասը անդամ պետությունների և Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության միջև:

Պատմություն խմբագրել

Չինաստանը ազատ առևտրի գոտի ստեղծելու գաղափարը առաջին անգամ առաջարկեց 2000 թվականի նոյեմբերին: ԱՍԵԱՆ-ի և Չինաստանի առաջնորդները որոշեցին ուսումնասիրել տարածաշրջանում տնտեսական ինտեգրմանն ուղղված միջոցառումները[1][2]: Հաջորդ տարի Բրունեյում նրանք հաստատեցին ԱՍԵԱՆ- Չինաստան ազատ առևտրի գոտու ստեղծումը[3]:

Շրջանակային համաձայնագիրը ստորագրվել է 2002 թվականի նոյեմբերի 4-ին Կամբոջայի Պնոմպեն քաղաքում՝ տասնմեկ կառավարությունների ղեկավարների կողմից՝ Հասանալ Բոլխիյա (Բրունեյի Դարուսսալամի սուլթան), Հուն Սեն (Կամբոջայի վարչապետ), Մեգավատի Սուկարնոպուտրի (Ինդոնեզիայի նախագահ), Բունհանգ Վորաչիտ (Լաոսի վարչապետ), Մահաթիր բին Մոհամադ (Մալայզիայի վարչապետ), Թան Շվե (Բիրմայի վարչապետ), Մարիա Մակապագալ Առոյո (Ֆիլիպինների նախագահ), Գոհ Չոկ Թոն (Սինգապուրի վարչապետ), Թաքսին Շինավատրան (Թաիլանդի վարչապետ), Փան Վան Խին (Վիետնամի վարչապետ), Ժու Ռոնջին (Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության պետական խորհրդի վարչապետ)[4][5]:

Առաջին փուլը ուղղված էր 6 առաջին ստորագրող կողմերին, ովքեր զբաղվում էին իրենց արտադրանքի 90% -ի սակագների վերացմամբ մինչև 2010 թվականը[6]: 2003թ․-ից մինչև 2008 թվականը ընկած ժամանակահատվածում ASEAN-ի հետ առևտուրը աճել է 59,6 միլիարդ դոլարից մինչև 192,5 միլիարդ ԱՄՆ դոլար[7]: 21-րդ դարում Չինաստանի խոշոր տնտեսական տերության վերափոխումը հանգեցրեց բամբուկե ցանցում օտարերկրյա ներդրումների ավելացմանը, որը մի շարք արտասահմանյան չինական բիզնեսների ցանց է, որոնք գործում են Հարավարևելյան Ասիայի շուկաներում և կիսում են ընդհանուր ընտանեկան և մշակութային կապերը[8][9]: ԱՍԵԱՆ-ի անդամներն ու Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը 2008 թվականին ունեցել են համախառն անվանական ներքին արտադրանք՝ մոտավորապես 6 տրիլիոն ԱՄՆ դոլար[10][11]:

Երբ առաջին 6 ստորագրողներն իրականացրին իրենց նպատակը մինչև 2010 թվականը, ԿԼՄՎ երկրները (Կամբոջա, Լաոս, Մյանմա, Վիետնամ) զբաղվում էին սակագների նույն քաղաքականությամբ, որոնք ցանկանում էին նույն նպատակն իրականացնել մինչև 2015 թվականը[6]: 2010 թ.-ին ԱՍԵԱՆ-Չինաստան ազատ առևտրի գոտին դարձավ ազատ առևտրի ամենամեծ տարածքը բնակչության թվով և անվանական ՀՆԱ-ի մասով` երրորդը: Այն նաև երրորդն էր առևտրի ծավալով՝ Եվրոպական տնտեսական տարածքից և Հյուսիսային Ամերիկայի ազատ առևտրի գոտուց հետո[12][7]:

2010 թ.-ի հունվարի 1-ին ԱՍԵԱՆ երկրներում վաճառված չինական ապրանքների միջին սակագինը նվազել է 12,8-ից մինչև 0,6 տոկոս: Մինչդեռ, Չինաստանում վաճառված ԱՍԵԱՆ-ի ապրանքների միջին սակագինը իջել է 9,8-ից 0,1 տոկոսի[13]: 2015 թ․-ին Չինաստանի հետ ԱՍԵԱՆ-ի ընդհանուր ապրանքաշրջանառությունը հասնում էր 346,5 միլիարդ դոլարի (ԱՍԵԱՆ- ի առևտրի 15,2% -ը), իսկ ազատ առևտրի գոտին արագացրեց Չինաստանից ուղիղ ներդրումների աճը և առևտրային համագործակցությունը[6]:

Նկարագրություն խմբագրել

Ազատ առևտրի գոտու շրջանակներում փոփոխությունները հիմնականում վերաբերում էին Վիետնամին: Այս փոփոխությունները նախագծվել են Վիետնամին սակագների իջեցմանն օժանդակելու և ժամկետները որպես ուղեցույց դնելու համար[14]:

Ազատ առևտրի մասին պայմանագիրը իջեցրեց սակագները 7,881 ապրանքատեսակներում, կամ ներմուծվող ապրանքների 90 տոկոսը իջեցրեց զրոյի[15]: Այս կրճատումն ուժի մեջ է մտել Չինաստանում և ԱՍԵԱՆ-ի վեց անդամ երկրներում՝ Բրունեյ, Ինդոնեզիա, Մալայզիա, Ֆիլիպիններ, Սինգապուր և Թաիլանդ: Մնացած չորս երկրները պետք է հետևեին հայցին 2015 թվականին[16][17]:

Ստորագրողներ խմբագրել

Դրոշ Երկիր Մայրաքաղաք Տարածք (կմ2) Բնակչություն

(2017, U.N. տվյալներ)

ՀՆԱ(մլրդ դոլար, 2017, ԱՄՀ) Արժույթ Պաշտոնական լեզուներ
  Բրունեյ Բանդար Սերի Բեգավան 5,765 428,697 11.9 դոլար Մալայերեն
  Կամբոջա Պնոմպեն 181,035 16,005,373 22.2 Ռիել Կհմերերեն
  Ինդոնեզիա Ջակարտա 1,904,569 263,991,379 1,015.4 Ինդոնեզական ռուպիհ Ինդոնեզերեն
  Լաոս Վիենտյան 236,800 6,858,160 17.1 Կիպ Լաոսերեն
  Մալայզիա Կուալա Լումպուր 329,847 31,624,264 314.4 Մալայզիական ռինգիտ Մալայերեն, Անգլերեն
  Մյանմա Նայպյիդաու 676,578 53,370,609 66.5 Կյատ Բիրմաներեն
  Ֆիլիպիններ Մանիլա 300,000 104,918,090 313.4 Պեսո Ֆիլիպիներեն, Անգլերեն
  Սինգապուր Սինգապուր 707.1 5,708,844 323.9 Սինգապուրյան դոլար Մալայերեն, Չինարեն, Անգլերեն, Թամիլերեն
  Թաիլանդ Բանգկոկ 513,115 69,037,513 445.3 Թաիլանդական բահտ Թայերեն
  Վիետնամ Հանոյ 331,690 95,540,800 220.4 Դոնգ Վիետնամերեն
  Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Պեկին 9,640,821 1,409,517,397 12,014.6 Չինական յուան Չինարեն

ԱՍԵԱՆ-ի անդամներն ունեն ավելի քան 650 միլիոն բնակչություն: Ինդոնեզիան կազմում է շրջանի բնակչության ավելի քան 40 տոկոսը, և նրա ժողովուրդը արտահայտում է համաձայնագրին առավելագույն ընդդիմություն[18][13]:

Տես նաև խմբագրել

Հղումներ խմբագրել

  1. ↑ Richardson, Michael (27 November 2000). «Asian Leaders Cautious on Forging New Regional Partnerships». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 11 April 2012-ին. Վերցված է 3 January 2010-ին.
  2. ↑ Asmoro, Andry (23 December 2009). «ASEAN-China free trade deal: Let's face the music». The Jakarta Post. Արխիվացված է օրիգինալից 7 June 2011-ին. Վերցված է 1 January 2010-ին.
  3. ↑ Wattanapruttipaisan, Thitapha (April 2003). «ASEAN—China Free Trade Area: Advantages, Challenges, and Implications for the Newer ASEAN Member Countries». ASEAN Economic Bulletin. Institute of Southeast Asian Studies. 20 (1): 31. JSTOR 25773753.
  4. ↑ «Framework Agreement on Comprehensive Economic Co-Operation Between ASEAN and the People's Republic of China». ASEAN. 5 November 2002. Արխիվացված է օրիգինալից 7 November 2002-ին. Վերցված է 1 January 2010-ին.
  5. ↑ de Castro, Isagani (6 November 2002). «'Big brother' China woos ASEAN». Asia Times Online. Վերցված է 23 May 2018-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Vasundhara Rastogi (7 December 2017). «ASEAN's Free Trade Agreements: An Overview». Aseanbriefing.com. Վերցված է 24 May 2018-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 Gooch, Liz (31 December 2009). «Asia Free-Trade Zone Raises Hopes, and Some Fears About China». The New York Times. Վերցված է 1 January 2010-ին.
  8. ↑ Quinlan, Joe (13 November 2007). «Insight: China's capital targets Asia's bamboo network». Financial Times.
  9. ↑ Murray L Weidenbaum (1 January 1996). The Bamboo Network: How Expatriate Chinese Entrepreneurs are Creating a New Economic Superpower in Asia. Martin Kessler Books, Free Press. էջեր 4–8. ISBN 978-0-684-82289-1.
  10. ↑ equivalent to US$11.4 trillion by PPP in 2008
  11. ↑ Brown, Kevin (1 January 2010). «Biggest regional trade deal unveiled». Financial Times. Վերցված է 1 January 2010-ին.
  12. ↑ Walker, Andrew (1 January 2010). «China and Asean free trade deal begins». BBC News. Վերցված է 1 January 2010-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 Coates, Stephen (31 December 2009). «ASEAN-China open free trade area». Agence France-Presse. Արխիվացված օրիգինալից 1 January 2010-ին. Վերցված է 1 January 2010-ին.
  14. ↑ «Protocol to Amend the Framework Agreement on Comprehensive Economic Co-Operation Between the Association of South East Asian Nations and the People's Republic of China». ASEAN. 6 October 2003. Արխիվացված է օրիգինալից 17 May 2012-ին. Վերցված է 2 January 2010-ին.
  15. ↑ «ASEAN-6 zero tariffs take effect immediately». The Jakarta Post. 2 January 2010. Վերցված է 2 January 2010-ին.
  16. ↑ «China-ASEAN FTA pact set to boost trade volume». China Daily. 30 December 2009. Վերցված է 1 January 2010-ին.
  17. ↑ Li, Qiaoyi (30 December 2009). «New Year, new ASEAN free trade bloc». Global Times. Արխիվացված է օրիգինալից 1 January 2010-ին. Վերցված է 1 January 2010-ին.
  18. ↑ Ten Kate, Daniel (1 January 2010). «Free-trade agreement between China, ASEAN grouping comes into force». The China Post. Bloomberg. Վերցված է 1 January 2010-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Naira_Kirakosyan/Ավազարկղ2&oldid=7187028» էջից