Վիքիպեդիա

Լուիս Ֆեդերիկո Լելուար

Լուիս Ֆեդերիկո Լելուար (իսպ.՝ Luis Federico Leloi, սեպտեմբերի 6, 1906(1906-09-06)[1][2][3][…], Փարիզ, Ֆրանսիա[4] - դեկտեմբերի 2, 1987(1987-12-02)[1][3][5], Կատամարկա, Արգենտինա և Բուենոս Այրես, Արգենտինա), ամերիկացի բժիշկ և կենսաքիմիկոս, Նոբելյան մրցանակի առաջին իսպանացի դափնեկիրն է՝ քիմիայից։ Անդամ է՝ ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի (1960 թ.), ամերիկյան գիտությունների և մշակույթի ակադեմիայի (1961 թ.), Լոնդոնի թագավորական ընկերության (1972 թ.) և Արգենտինայի գիտությունների ակադեմիայի։

Լուիս Ֆեդերիկո Լելուար
ֆր.՝ Luis Federico Leloir
Ծնվել էսեպտեմբերի 6, 1906(1906-09-06)[1][2][3][…]
Փարիզ, Ֆրանսիա[4]
Մահացել էդեկտեմբերի 2, 1987(1987-12-02)[1][3][5] (81 տարեկան)
Կատամարկա, Արգենտինա կամ Բուենոս Այրես, Արգենտինա
բնական մահով
ԳերեզմանՌեկոլետա գերեզմանատուն
Բնակության վայր(եր)Բուենոս Այրես
Քաղաքացիություն Արգենտինա[6] և  Ֆրանսիա[6]
Մասնագիտությունբժիշկ, կենսաքիմիկոս, ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և քիմիկոս
Հաստատություն(ներ)Բուենոս Այրեսի համալսարան[7], Leloir Institute?[7], Քեմբրիջի համալսարան[8], Վաշինգտոնի համալսարան, Վաշինգտոնի համալսարան Սենտ Լուիսում և Կոլումբիայի համալսարան
Գործունեության ոլորտԿենսաքիմիա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն[9], Պապական գիտությունների ակադեմիա[10], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա[9], Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[9], Արգենտինայի գրականության ակադեմիա, Բուենոս Այրեսի բժշկության ազգային ակադեմիա, Գիտությունների համաշխարհային ակադեմիա[11], ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Sociedad Española de Bioquímica y Biologia Molecular?
Ալմա մատերԲուենոս Այրեսի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ
Գիտական աստիճանբժշկության դոկտոր (1932)
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[12]
Գիտական ղեկավարԲերնարդո Ուսայ[13]
Պարգևներ
 Luis Federico Leloir Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ավարտել է համալսարանը Բուենոս Այրեսում՝ 1932 թվականին։ 1934-1935 և 1937-1943 թվականներին աշխատել է ֆիզիոլոգիայի ինստիտուտում (1941 թվականին դարձել է ֆիզիոլոգիայի պրոֆեսոր)։ 1936 թվականին աշխատել է Քեմբրիջի համալսարանի կենսաքիմիայի լաբորատորիայում։ 1943 թվականին վերադարձել է ԱՄՆ։ Աշխատել է Վաշինգտոնի (1944 թ.) և Կոլումբիայի համալսարաններում (1944-1945 թթ.)։ 1946 թվականին մեկնում է Արգենտինա։ 1946 թվականին դառնում է ֆիզիոլոգիայի համալսարանի կենսաքիմիայի լաբորատորիայի վարիչը։

Հիմնական աշխատանքները խմբագրել

Աշխատանքները վերաբերվել են կենդանի բջջում ածխաջրերի նյութափոխանակությանը և նուկլեոտիդներում ածխաջրածնային ածանցյալներին։ Լելուարը և իր աշխատակիցները հայտնաբերել են գլիկոպրոտեինները, բացահայտել են գալակտոզի փոխանակության հիմնական եղանակները, ինչպես նաև գալակտոզիմիայի զարգաման եղանակները։ Իր աշխատակիցների հետ դիտարկել և բացահայտել մի շարք ֆերմենտների փոխանակությունը։

Նոբելյան մրցանակ խմբագրել

1970 թվականին դեկտեմբերի 2-ին Լելուարը ստանում է քիմիայի Նոբելյան մրցանակ՝ լակտոզի նյութափոխանակության հիմնական եղանակները բացահայտելու համար։ Ստացած 80 000 դոլարը Լելուրը ծախսել է հետազոտությունների վրա։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Лелуар Луис Федерико // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Annuaire prosopographique : la France savante
  6. ↑ 6,0 6,1 https://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Luis_Federico_Leloir/129372
  7. ↑ 7,0 7,1 Գիտական ​​կենսագրության ամբողջական բառարան — Detroit: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1
  8. ↑ https://www.bioc.cam.ac.uk/about-us/history/nobel-prizes/luis-federico-leloir
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Notable Names Database — 2002.
  10. ↑ http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/leloir.html
  11. ↑ https://twas.org/directory/leloir-luis-f
  12. ↑ Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
  13. ↑ The Academic Family Tree — 2005.
  14. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1970 — Nobel Foundation.
  15. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  16. ↑ https://www.cuimc.columbia.edu/research/louisa-gross-horwitz-prize/horwitz-prize-awardees/1980-1967-awardees
  17. ↑ http://archivo.ugr.es/pages/trabajosdocumentos/honoriscausa
  18. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 215.
  19. ↑ Luis Federico Leloir — Konex Foundation.
  20. ↑ https://www.fundacionkonex.org/premios1983-ciencia-y-tecnologia
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուիս Ֆեդերիկո Լելուար» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լուիս_Ֆեդերիկո_Լելուար&oldid=9310233» էջից