Իլյա Ճավճավաձե

Իլյա Ճավճավաձե; վրաց.՝ ილია ჭავჭავაძე
Ծնվել է	հոկտեմբերի 27 (նոյեմբերի 8), 1837
Ծննդավայր	Ղվարել, Կախեթի մարզ, Վրաստան
Վախճանվել է	օգոստոսի 30 (սեպտեմբերի 12), 1907 (69 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Ծիծամուր, Սագուրամո, Մցխեթի շրջան, Մցխեթ-Մթիանեթ, Վրաստան
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, բանաստեղծ, հրատարակիչ, փիլիսոփա, գրող, պատմաբան և լրագրող
Լեզու	ռուսերեն և վրացերեն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Գրական ուղղություններ	ռեալիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Q16370990? և Q12863005?
	Իլյա Ճավճավաձե Վիքիքաղվածքում
	Իլյա Ճավճավաձե Վիքիդարանում
	Ilia Chavchavadze Վիքիպահեստում

Իլյա Ճավճավաձե (վրաց.՝ ილია ჭავჭავაძე, հոկտեմբերի 27 (նոյեմբերի 8), 1837, Ղվարել, Կախեթի մարզ, Վրաստան^[1] - օգոստոսի 30 (սեպտեմբերի 12), 1907, Ծիծամուր, Սագուրամո, Մցխեթի շրջան, Մցխեթ-Մթիանեթ, Վրաստան), Վրաստանի 19-րդ դարի երկրորդ կեսի գաղափարական առաջնորդներից, հրապարակախոս, բանաստեղծ, վրաց նոր գրականության և գրական նոր լեզվի հիմնադիր (Ակակի Ծերեթելիի հետ միասին), վրաց եկեղեցու սուրբ։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է Կախեթի մարզի Ղվարելի գյուղում, մեծահարուստ ֆեոդալի ընտանիքում։ Նախնական կրթությունը ստացել է հայրենի գյուղում, 1848-1951 թթ. ուսանել է Թբիլիսիի մասնավոր պանսիոններից մեկում, 1852-1956 թթ.՝ Թբիլիսիի գիմնազիայում, իսկ 1857-1961 թթ.՝ Պետերբուրգի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետում։ 4-րդ կուրսի դասընթացները կիսատ թողնելով՝ վերադարձել է հայրենիք և մինչև 60-ական թթ.-ի վերջը աշխատել արդարադատության բնագավառում, այնուհետև տեղափոխվել Թբիլիսի և ամբողջովին նվիրվել գրական, հասարակական, քաղաքական և կուլտուր-լուսավորական գործունեության։

1906 թվականին ընտրվել է պետական խորհրդի անդամ, հարել դեպուտատներ ձախ թևին։

Սպանվել է 1907 թվականին՝ ցարական ինքնակալության պահնորդական բաժանմունքի գործակալների կողմից^[3]:

Ճավճավաձեն և հայերըԽմբագրել

Ճավճավաձեն հայտնի էր իր ընդգծված հակահայկական կեցվածքով, որն իր արտացոլումն է գտել 1902 թ. հրատարակված «Հայ գիտնականներն ու հառաչող քարերը» հոդվածում։ Իր ղեկավարած «Իվերիա» պարբերականում վերատպում էր Վ. Վելիչկոյի հայատյաց ակնարկները։

Իլյա Ճավճավաձեն հայերենԽմբագրել

Գարուն (թարգմ.՝ Հովհաննես Թումանյան), Էլեգիա (թարգմ.՝ Հովհաննես Թումանյան), 1871 թիվ 23 մայիսի (թարգմ.՝ Վահագն Դավթյան), Բանաստեղծը (թարգմ.՝ Գևորգ Ասատուր), Ո՜վ գեղեցիկ իմ աշխարհ (թարգմ.՝ Գևորգ Ասատուր), Ղվարեկիի լեռներին (թարգմ.՝ Նաիրի Զարյան), Բազալեթի լիճը (թարգմ.՝ Սողոմոն Տարոնցի), Ալազանի գետին (թարգմ.՝ Վահագն Դավթյան), Ճգնավորը (թարգմ.՝ Վահագն Դավթյան), Մա՞րդ է արդյոք (թարգմ.՝ Տիգրան Կարապետյան): Վրաց գրականության ընտիր էջեր, Ե., Հայպետհրատ, 1961, էջ 142-154:

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Чавчавадзе Илья Григорьевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ Վրացական պոեզիա։ Երևանի համալսարանի հրատարակչություն։ 1983։ էջ էջ 414

	Նյութեր Վիքիքաղվածքում
	Նյութեր Վիքիդարանում
	Իլյա Ճավճավաձե Վիքիպահեստում

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q17537576"_data-entity-id="Q17378135">Чавчавадзе_Илья_Григорьевич_//_[[:d:Q17378135|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:Ալեքսանդր_Պրոխորով|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:Սովետսկայա_էնցիկլոպեդիա_(հրատարակչություն)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Чавчавадзе Илья Григорьевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12126659s_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-2] ta.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[3] Վրացական պոեզիա։ Երևանի համալսարանի հրատարակչություն։ 1983։ էջ էջ 414

[1]

[2]

[3]