Վիքիպեդիա

Էրազմ Ռոտերդամցի

Էրազմ Ռոտերդամցի (Desiderius Erasmus Roterodamus, հոկտեմբերի 28, 1466[1][2][3], Ռոտերդամ, Հարավային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ[1][3] - հուլիսի 12, 1536[4][5], Բազել, Շվեյցարիա[1]), նիդեռլանդական հումանիստական գրականության ամենաականավոր դեմքը։

Picto infobox auteur.png
Էրազմ Ռոտերդամցի
Erasmus Roterodamus
Holbein-erasmus.jpg
Ծնվել էհոկտեմբերի 28, 1466[1][2][3] Ռոտերդամ, Հարավային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ[1][3]
Մահացել էհուլիսի 12, 1536[4][5] (69 տարեկան) Բազել, Շվեյցարիա[1]
բնական մահով
ԳերեզմանԲազելի տաճար
ՔաղաքացիությունFlag of Cross of Burgundy.svg Seventeen Provinces
ԴավանանքՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
ՈւղղությունՎերածննդի դարաշրջանի փիլիսոփայություն
Մասնագիտությունթարգմանիչ, փիլիսոփա, աստվածաբան, ակնարկագիր, աստվածաշնչի թարգմանիչ, գրող, Lady Margaret's Professor of Divinity, latinist, Latin Catholic priest և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Լյովենի Հին համալսարան
Գործունեության ոլորտՔրիստոնեական փիլիսոփայություն և Վերածննդի հումանիզմ
Ալմա մատերՓարիզի համալսարան, Քուինս Քոլեջ, Քեմբրիջի համալսարան, Թուրինի համալսարան, Քոլեջ դե Մոնտաիգու[6], City Gymnasium? և College of Sorbonne?
Գիտական աստիճանաստվածաբանության դոկտոր (1506)
Տիրապետում է լեզուներինլատիներեն[7] և հոլանդերեն
Գիտական ղեկավարJan Standonck?[8] և Alexander Hegius von Heek?[9]
Եղել է գիտական ղեկավարWolfgang Capito?[10] և Jacob Milich?[11]
Ազդվել էէպիկուրիզմ, Կիկերոն և Ջովաննի Պիկո Դելլա Միրանդոլա
ՈւսուցիչAlexander Hegius von Heek?[6], Jan Standonck?, John Colet? և George Hermonymus?
ԱշակերտներGabriel Mudaeus?, Richard Croke? և Nikolaus Bensrott?[12]
Commons-logo.svg Desiderius Erasmus Վիքիպահեստում

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է Ռոտերդամ քաղաքում, ծագումով հոլանդացի էր, հոլանդական մի բյուրգերի «ապօրինի զավակը»։ Վաղ հասակից զրկվելով ծնողներից` նա ստիպված է լինում վանք մտնել թե՛ իր գոյությունը պահպանելու, թե՛ ուսումը շարունակելու նպատակով։ Այստեղ նա մնում է մոտ երկու և կես տարի։ Նա ամբողջ ժամանակը նվիրում է ուսման գործին, սովորում է դասական լեզուներ և ուսումնասիրում հին հունական ու հռոմեական գրողների գործերը։ Վանքից դուրս գալով` 1496-ին ուսումը շարունակելու նպատակով գնում է Փարիզ։ Այնուհետև սկսում է ճանապարհորդություններ կատարել Եվրոպայում, լինում է իր հայրենքում, Նիդերլանդներում, Իտալիայում, ապա անցնում է Անգլիա։ Քեմբրիջի համալսարանում դասավանդում է հունարեն և աստվածաբանություն։ Ծանոթանում է Թոմաս Մորի հետ և դառնում նրա ամենամոտ բարեկամներից մեկը։

Վերադառնալով Անգլիայից` նա ապրում է Գերմանիայում, մի քանի տարի ծառայում է Կառլոս V-ի պալատում։ Կյանքի վերջին տարիներին անցկացնում է Շվեյցարիայում, որտեղ էլ մահանում է[13]։

ՍտեղծագործություններԽմբագրել

  • «Գովք հիմարության» (թարգմանվել է հայերեն Վահե Միքայելյանի կողմից[14])[15]
  • «Դատողություն կամքի ազատության մասին»
  • «Քրիստոնյա մարտիկի զենքը»

Էրազմ Ռոտերդամցին հայերենԽմբագրել

  • Գովք հիմարության, Ե., Հայպետհրատ, 1964, 343 էջ։ Ռուսերենից թարգմ.՝ Վ. Միքայելյան։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Эразм Роттердамский // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ 2,0 2,1 http://webdept.fiu.edu/~mirandas/bios1535.htm#Erasmus
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Houbraken A. Desiderius Erasmus // De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (նիդերլ.) — Arnold Houbraken, 1718. — P. 17.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://www.biografischportaal.nl/persoon/29366356
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 BeWeB
  6. ↑ 6,0 6,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  7. ↑ Mirabile: Digital Archives for Medieval Culture (իտալ.) — SISMEL – Edizioni del Galluzzo.
  8. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  9. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  10. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  11. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  12. ↑ Contemporaries of Erasmus: A Biographical Register of the Renaissance and Reformation — UTP, 2003. — Vol. 1.
  13. ↑ Հ. Մամիկոնյան (1961)։ Արտասահմանյան գրականության պատմություն (վերածննության դարաշրջան)։ Երևան: Հայպետուսմանկհրատ։ էջ 243 
  14. ↑ Գովք հիմարության։ [Վեպ] / Է. Ռոտերդամցի; Թարգմ.՝ Վ. Միքայելյան; Ծանոթագր.՝ Լ. Պինսկի; Խմբ.՝ Ի. Կարումյան. - Երևան։ Հայպետհրատ, 1964. - 343 էջ։
  15. ↑ (hy-AM) Էրազմ Ռոտերդամցի Գովք հիմարության 1-15, https://www.youtube.com/watch?v=mpkO6OzU8ko, վերցված է 2022-07-04 , Կարդում է Արթուր Մուսայելյանը
 
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 89)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էրազմ_Ռոտերդամցի&oldid=8498796» էջից