Էդգար Հովհաննիսյան

Էդգար Սերգեյի Հովհաննիսյան (հունվարի 14, 1930(1930-01-14), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - դեկտեմբերի 28, 1998(1998-12-28), Երևան, Հայաստան), հայ կոմպոզիտոր։ ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1962 թ.), ՀԽՍՀ (1972 թ.) և ԽՍՀՄ (1986 թ.) ժողովրդական արտիստ։

Էդգար Հովհաննիսյան
Ծնվել է	հունվարի 14, 1930(1930-01-14) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Երկիր	Հայաստան  ԽՍՀՄ
Մահացել է	դեկտեմբերի 28, 1998(1998-12-28) (68 տարեկանում) Երևան, Հայաստան
Ժանրեր	օպերա
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, երաժշտության ուսուցիչ և ֆիլմերի երաժշտությունների հեղինակ
Աշխատավայր	Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա
Կրթություն	Մոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիա և Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միություն
Պարգևներ	ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ, Երևանի պատվավոր քաղաքացի, Հայկական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ, «Պատվո նշան» շքանշան և «Աշխատանքային գերազանցության համար» մեդալ

Կենսագրություն

Ավարտել է Երևանի կոնսերվատորիան (1953 թ., դասատու՝ Գրիգոր Եղիազարյան), Մոսկվայի կոնսերվատորիայի ասպիրանտուրան (1957, ղեկավար՝ Ա. Խաչատրյան)։ 1962-1968 թվականներին՝ Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի թատրոնի տնօրեն, 1970-1974 թթ.՝ Հայկական ժողովրդական երգի-պարի համույթի, 1979-1984 թթ.՝ ՀՀ հեռուստատեսության և ռադիոյի կամերային երգչախմբի գեղարվեստական ղեկավար, 1986-1991 թթ.՝ Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի ռեկտոր։ Հովհաննիսյանը հայ երաժշտության զարգացմանը նպաստել է էական և ինքնատիպ ներդրումով՝ ժողովրդական և պրոֆեսիոնալ երաժշտության ավանդույթներից բխեցնելով նոր, համարձակ ստեղծագործական լուծումներ։ Ստեղծագործության հիմնական մոտիվներն են ժողովուրդը, նրա պատմությունն ու արդի կյանքը՝ հաղորդված խստաշունչ վիպականությամբ ու հերոսականությամբ, սուր դրամատիզմով ու նուրբ քնարականությամբ։ Կարևոր տեղ ունեն բալետները «Մարմար», 1957 թ., «Երկնագույն նոկտյուրն», 1964 թ., «Հավերժական կուռք», 1966 թ., «Անտունի», 1969 թ., Լերմոնտովի «Դիմակահանդես» դրամայի համար գրված Ա. Խաչատրյանի երաժշտության բալետային կոմպոզիցիա («Դիմակահանդես», 1982 թ.)]: Երաժշտաբեմադրական արվեստի արդի միտումներին համահունչ են «Սասունցի Դավիթ» օպերա-բալետը (1976 թ.), «Ճանապարհորդություն դեպի Արզրում» (ըստ Պուշկինի համանուն նոթերի) օպերան (1987 թ.)։ Հովհաննիսյանի կամերային և սիմֆոնիկ ստեղծագործությունն առանձնանում է բարոյափիլիսոփայական ընդհանրացումներով։ Լայնախոհությունը, դինամիզմը, ազգային լեզվի նորացումը բնորոշ են Դաշնամուրային կվինտետին (1955 թ.), սիմֆոնիաներին (1957, 1983, 1984 թթ.), «Գողգոթա» սիմֆոնիկ պոեմին (1993 թ.), «Գրիգոր Նարեկացի» օրատորիային (1995 թ.), կվարտետներին (1950, 1958, 1964, 1981 թթ.), թավջութակի Սոնատ-էպիտաֆիային (1975 թ.), կամերային նվագախմբի Կոնցերտ-բարոկկոյին (1984 թ.)։ Թավջութակի մենանվագ սոնատում (1970) ավանդական ցիկլային ձևին զուգորդված է Արևելքի երաժշտությանը բնորոշ արձակ-պատմողականություն։ Ազգային երգչախմբային գրակակության մեջ երաժշտատեխնիկական և հոգեբանական կերպարային կարևոր նորույթ դարձան Հովհաննիսյանի՝ ժողովրդական երգերի հիման վրա (40) և Վ. Տերյանի խոսքերով (20) խմբերգերը։ Հեղինակ է նաև քաղաքացիական հնչեղություն ունեցող «Էրեբունի-Երևան», «Արփա-Սևան», «Սարդարապատ» երգերի, թատերական և կինո երաժշտության։ ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր (1963-1971 թթ.), ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավոր (1989-1991 թթ.)։

Պարգևներ

• ՀԽՍՀ պետական մրցանակ, 1967 թ.
• ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1979 թ.
• Երիտասարդության և ուսանողների համաշխարհային փառատոնի դափնեկիր, (Մոսկվա, 1957 թ.)
• Արամ Խաչատրյանի անվան մրցանակ, 1984 թ.
• Տիտոգրադի պատվավոր քաղաքացի
• Երևանի պատվավոր քաղաքացի, 1998 թ.

Պատկերասրահ

• 

  Էդգար Հովհաննիսյանի հուշատախտակը Դիլիջանի կոմպոզիտորների ստեղծագործական տանը

• 

  Էդգար Հովհաննիսյանի հուշատախտակը Երևանում

Գրականություն

• Գասպարյան Ի., Էդգար Հովհաննիսյան, Երևան, 1969
• Генина Л., Эдгар Оганесян, М., 1959

Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։