Զբոսաշրջությունը Թուրքիայում

Զբոսաշրջությունը Թուրքիայում (թուրքերեն՝ Türkiye'de turizm), Թուրքիայի Հանրապետության տնտեսության կարևորագույն ճյուղերից մեկը։ Վերջին տասնամյակում զբոսաշրջությունը կարևոր դեր է խաղում երկրի տնտեսության և համախառն ներքին արդյունքի մեջ։ Ամեն տարի Թուրքիա է այցելում շուրջ 2 միլիոն մարդ, ովքեր այս երկրում ծախսում են ավելի քան 510 հազար ամերիկյան դոլար։

Թուրքիան համարվում է աշխարհի վեցերորդ ամենացանկալի ուղղությունն օտարերկրյա զբոսաշրջիկների համար։ Այս ցուցանիշով Թուրքիան զիջում է միայն Ֆրանսիային, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներին, Իսպանիային, Չինաստանին և Իտալիային։

Թուրքիան ունի բոլոր նախադրյալները սպասարկման ոլորտի այս ճյուղի զարգացման համար։ Երկրի ափերը ողողում են Միջերկրական, Եգեյան, Մարմարա և Սև ծովի ջրերը։ Դրանց մերձակա շրջաններին բնորոշ է մերձարևադարձային միջերկրածովյան կլիման։ Թուրքիայի ջրափնյա գծի ընդհանուր երկարությունը կազմում է 7200 կմ։ Երկրում գործում են ընդհանուր հաշվով 2870 հյուրանոցներ, որոնք կարող են տեղավորել մինչև 700 հազար մարդ^[1]։ Թուրքիան զբաղեցնում է երկրորդ տեղը Եվրոպայում և յոթերորդն աշխարհում՝ ըստ տաք աղբյուրների թվի (Տարածքով հոսում են 1300 տաք աղբյուրներ)։ Տրանսպորտային ցանցը թույլ է տալիս հարմարավետորեն շարժվել երկրի ցանկացած հատվածում^[2]։ Թուրքիայի տարածքում կան մի շարք հնավայրեր և ավերակներ, որոնք պահպանվել են հին հունական և հռոմեական ժամանակահատվածից։ Թուրքիայի տարածքում են գտնվում լեգենդար Տրոյա քաղաքի ավերակները։

Թուրքիայի խոշորագույն քաղաքը՝ Ստամբուլը, համարվում է Եվրոպայի խոշորագույն քաղաքը։ Այն նաև համարվում է երկրի զբոսաշրջային գլխավոր կենտրոնը։

Վիճակագրություն խմբագրել

Ըստ 2012 թվականի տվյալների՝ Թուրքիա այցելած արտասահմանյան քաղաքացիների թիվը կազմել է 130 միլիոն մարդ։ Նրանցից 45 միլիոնը վայրէջք է կատարել Ստամբուլի Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքի անվան օդանավակայանում, իսկ 25 միլիոնը՝ Անթալիայի օդանավակայանում^[3]։

2014 թվականին Թուրքիա այցելել է ավելի քան 41 միլիոն մարդ։ Զբոսաշրջիկների հիմնական զանգվածը եկել է Գերմանիայից, Բուլղարիայից, Իրանի Իսլամական Հանրապետությունից, Ռուսաստանից, Հունաստանից, Վրաստանից և Ադրբեջանից։ Ինչպես տեղեկացնում է Թուրքիայի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայության գրասենյակը՝ օտարերկրյա զբոսաշրջիկները համալրել են երկրի բյուջեն ավելի քան 34 միլիարդ ամերիկյան դոլարով։ 2015 թվականին զբոսաշրջության ոլորտում իրավիճակը կտրուկ փոխվել է։ Այն կապված էր ռուս-թուրքական հարաբերությունների վատթարացման հետո^[4]։ Այսպիսի իրավիճակ էր ստեղծվել այն բանից հետո, երբ թուրքական կործանիչը Սիրիայում կրակել էր ռուսական ուղղաթիռի վրա։ Փետրվարին պարզ դարձավ, որ ռուս և եվրոպացի զբոսաշրջիկների պասիվությունը պայմանավորված է նաև այն հանգամանքով, որ այս շրջանում Թուրքիայի գլխավոր տուրիստական կենտրոնը՝ Ստամբուլը, գտնվում էր հարձակումների և ահաբեկչությունների թիրախում։

2016 թվականին Թուրքիա ժամանած զբոսաշրջիկների թիվը նախորդ տարվա համեմատ նվազել է 90%-ով։ Գերմանացի զբոսաշրջիկների մեկնումը նվազել է 30 %-ով, Դանիայից մեկնումը 15 %-ով, իսկ Մեծ Բրիտանիայից՝ 36 %-ով։ Միևնույն ժամանակ աճելի է զբոսաշրջիկների ներհոսքը Իսրայելից, Ուկրաինայից և Վրաստանից։

Թուրքիան հայ զբոսաշրջիկներ համար ևս համարվում է զբոսաշրջային կարևոր ուղղություն։ Հայ զբոսաշրջիկները նախընտրում են հանգստանալ հիմնականում Անթալիայում և Ստամբուլում։

N	Պետություն	2015	2016
1	Գերմանիա	5 580 792	3 890 074
2	Վրաստան	1 911 832	2 206 266
3	Մեծ Բրիտանիա	2 512 139	1 711 481
4	Բուլղարիա	1 821 480	1 690 766
5	Իրան	1 700 385	1 665 160
6	Ուկրաինա	706 551	1 045 043
7	Նիդերլանդներ	1 232 487	906 336
8	Ռուսաստան	3 649 003	866 256
9	Ադրբեջան	602 488	606 223
10	Ֆրանսիա	847 259	555 151