Գաբիթ Մուսրեպով

Գաբիթ Մուսրեպով; ղազ.՝ Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов
Ծնվել է	մարտի 9 (22), 1902
Ծննդավայր	Կոստանայ շրջան
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 31, 1985 (83 տարեկան)
Վախճանի վայր	Ալմաթի, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	դրամատուրգ, գրող, գրական քննադատ և քաղաքական գործիչ
Լեզու	ղազախերեն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Կրթություն	Օմսկի պետական ագրարային համալսարան
Ժանրեր	վեպ
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ	; և People's writer of Kazakh SSR?
	Gabit Musrepov Վիքիպահեստում

Գաբիթ Մուսրեպով (ղազ.՝ Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов) մարտի 9 (22), 1902, Կոստանայ շրջան - դեկտեմբերի 31, 1985(1985-12-31), Ալմաթի, Ղազախական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), ղազախ խորհրդային գրող, թարգմանիչ, քննադատ, թատերագիր, հասարակական գործիչ.

Ղազախական ԽՍՀ գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս (1985), Ղազախստանի ժողովրդական գրող (1984), Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1974).

Ղազախստանի գրողների միության նախագահ (1956-1962 և 1964-1966 թթ.), ԽՍՀՄ գրողների միության քարտուղար (1959 թվականից), ԽՍՀՄ 5-րդ գումարման Գերագույն խորհրդի և Ղազախական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է 1902 թվականի մարտի 9-ին (նոր տոմարով՝ մարտի 22-ին) Հյուսիսղազախստանյան մարզի Ժամբիլի շրջանի Ժանաժոլ աուլում։ Ծագումով միջին ժուզի քերեյ ցեղի սիբան տոհմից է^[1]^[2]:

Հայրենի գյուղում գրագիտություն սովորելուց հետո ընդունվել է ռուսական դպրոց, 1923-1926 թվականներին սովորել նախ՝ Օրենբուրգի բանֆակում, ապա Օմսկի գյուղատնտեսական ինստիտուտում։ Երկար տարիներ աշխատել է որպես տարբեր թերթերի ու ամսագրերի խմբագիր, այնուհետև՝ Ղազախստանի գրողների միության քարտուղար, առաջին քարտուղար, ԽՍՀՄ գրողների միության վարչության անդամ... Եղել է նաև Ղազախստանի կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի անդամ, Ղազախական ԽՍՀ գերագույն խորհրդի նախագահ։ Գրական իր գործունեությունը Մուսրեպովն սկսել է 1925 թվականին։ Նրա առաջին ստեղծագործությունը «Հորձանուտում» վիպակն էր (1928)՝ քաղաքացիական կռիվների մասին։ 1928 թվականից աշխատակցել է «Жана-Адебиет» գրական-գեղարվեստական ամսագրին։

Մուսրեպովի ստեղծագործությունները թարգմանվել են աշխարհի 34 լեզուներով^[3]։ Ամենից շատ թարգմանվել են ռուսերեն՝ 295 ստեղծագործություն^[3]։

ՍտեղծագործություններԽմբագրել

Վեպերի ընտրանի

«Ղազախստանցի զինվորը» (1949)
«Արթնացած երկրամասը» (1953)
«Նրա անունը Ուլպան է» (1974)

Թատերգություններ

երաժշտական դրամա՝ «Կըզ Ժիբեկ» (1934) (այս երկի հիման վրա է ստեղծվել ղազախական առաջին օպերայի լիբրետոն)
«Ամանգելդի» (1936, բեմադրվել է 1937 և 1952 թթ.)
«Քոզի Քորփեշ - Բայան սուլու]]» (1939)
«Պոետի ողբերգությունը» (1958)

ՄատենագրությունԽմբագրել

Тулаган-Толкында, Казгиз, Кзыл-Орда, 1928
«Жана-Адебиет» ամսագիր, 1928-1931
Красноармейский букварь, Алма-Ата, 1929-1930
Букварь для малограмотных, Алма-Ата, 1930
Шыгармалар жинагы, 5 томдык, т. 1-2, Алматы, 1972-1973
Однажды и на всю жизнь. Избранные повести и рассказы, Алма-Ата, 1968

ՊարգևներԽմբագրել

Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1974).
Լենինի՝ 3, Աշխատանքային կարմիր դրոշի՝ 2, Հոկտեմբերյան հեղափոխության և Ժողովուրդների բարեկամության 1-ական շքանշան, բազմաթիվ մեդալներ
Ղազախական ԽՍՀ Աբայի անվան պետական մրցանակ (1970), Չ. Վալիխանովի անվան մրցանակ (1976)

ԸնտանիքԽմբագրել

Առաջին կինը Կանշայիմն էր^[4]։
Երկրորդ կինը՝ Խուսնի Յաղֆարովան (մահացել է 1964 թ.), թաթարուհի էր, մանկավարժական ինստիտուտի շրջանավարտ։ Գրողի հետ ամուսնությունը ձգվել է 40 տարի (1924-1964 թթ.):
Երրորդ կինը՝ Ռաիսա Մուհամեդյարովան, Ղազախական ԽՍՀ վաստակավոր արտիստուհի էր։ Ամուսնացած են եղել 1964-1972 թթ.^[5]:
Չորրորդ կինը՝ Գազիզա Բեյսենովան, եղել է գրող Մուխտար Աուեզովի մեքենագրուհին և անձնական քարտուղարուհին։

ՀիշատակԽմբագրել

1987 թվականի մայիսին բացվել է Գ. Մուսրեպովի տուն-թանգարանը^[6], 1999 թվականի փետրվարին՝ Սաբիթ Մուքանովի և Գաբիթ Մուսրեպովի պետական թանգարան-հուշահամալիրը^[6]։
2002 թվականին Ալմաթիում, Գ. Մուսրեպովի անունը կրող թատրոնի առջև, դրվել է նրա կիսանդրին։
Ալմաթիում մեկական փողոց և զբոսայգի կոչվել են գրողի անունով։
Նրա ծննդյան 100-ամյակի առթիվ թողարկվել են հուշադրամ և նամականիշ։
Ի պատիվ գրողի՝ «Գաբիթ Մուսրեպով» է անվանակոչվել Իրտիշ գետո նավարկող ջերմանավերից մեկը^[7]"Габит Мусрепов" Проекта 2.559^[8]:

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ «Керей» тайпасының этникалық шығу тегі жəне шежіресі
↑ «Қазақ шежіресі. 2 том. Орта жүз-жан арыс, Теңізбай Үсенбаев,»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-11-25-ին։ Վերցված է 2018-11-24
↑ ^3,0 ^3,1 Қазақстан Республикалық телерадиокорпорациясы (2015-04-23)։ ««Ұлт мақтанышы». Ғабит Мүсірепов (каз.)»։ Վերցված է 2017-05-21
↑ «ҒАБИТ МҮСІРЕПОВТІҢ «БАРЫ» МЕН «ЖОҒЫ»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-05-20-ին։ Վերցված է 2019-05-30
↑ Последняя любовь классика
↑ ^6,0 ^6,1 «История Государственного литературно-мемориального комплекса»։ www.heritagenet.unesco.kz։ Վերցված է 2017-05-17
↑ «10 интересных фактов из жизни Габита Мусрепова - История Казахстана» (ռուսերեն)։ tarikh.kz։ Վերցված է 2017-05-17
↑ ГАБИТ МУСРЕПОВ

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Գաբիթ Մուսրեպով «Երկրի հերոսներ» կայքում
http://www.kazpravda.kz/c/1333073581(չաշխատող հղում)
http://www.kazpravda.kz/c/1333074159(չաշխատող հղում)
Мусрепов Габит Махмудович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Գաբիթ Մուսրեպով inform.kz կայքէջում
Կենսագրությունը Biografia.KZ կայքէջում Archived 2019-05-30 at the Wayback Machine.
Գաբիթ Մուսրեպով// Официальный интернет-ресурс Северо-Казахстанской области

[1] «Керей» тайпасының этникалық шығу тегі жəне шежіресі

[http://almatykitap.kz/goods/7231.jsp-2] «Қазақ шежіресі. 2 том. Орта жүз-жан арыс, Теңізбай Үсенбаев,»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-11-25-ին։ Վերցված է 2018-11-24

[:9-3] 3,0 ^3,1 Қазақстан Республикалық телерадиокорпорациясы (2015-04-23)։ ««Ұлт мақтанышы». Ғабит Мүсірепов (каз.)»։ Վերցված է 2017-05-21

[4] «ҒАБИТ МҮСІРЕПОВТІҢ «БАРЫ» МЕН «ЖОҒЫ»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-05-20-ին։ Վերցված է 2019-05-30

[5] Последняя любовь классика

[:0-6] 6,0 ^6,1 «История Государственного литературно-мемориального комплекса»։ www.heritagenet.unesco.kz։ Վերցված է 2017-05-17

[:1-7] «10 интересных фактов из жизни Габита Мусрепова - История Казахстана» (ռուսերեն)։ tarikh.kz։ Վերցված է 2017-05-17

[8] ГАБИТ МУСРЕПОВ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]