Աշոցքի սարահարթ, Աղբաաբայի սարահարթ, Ամասիայի սարահարթ, Ղուկասյանի սարահարթ, բարձրադիր բլրավոր հարթավայր Հայաստանի հյուսիսարևմտյան հատվածում, Կարսի սարահարթի հյուսիս-արևելյան հարվածը։ Գտնվում է 1900-2100 մ բարձրության վրա՝ Եղնախաղի, Չըլդրի, Ջավախքի և Շիրակի լեռնաշղթաների միջև։ Կազմված է արտավիժած հրաբխային բազալտային լավաներից՝ ծածկված ցամաքային նստվածքներով։ Լավային բլուրների ու թմբերի միջև առանձնանում են Վերին Ախուրյանի, Ղազանչիի, Վարդաղբյուրի և այլ հարթ տեղամասեր։ Կան մկնդեղի (ռեալգար, աուրիպիգմենտ) երևակումներ, քրոմիտ պարունակող գերհիմքային ապարներ, թերթաքարեր (Բանդիվան գյուղի մոտ՝ 150 մլն տ), տորֆ (Աշոցք գյուղի մոտ՝ 3 մլն մ³)։ Կլիման ցամաքային և խստաշունչ է։ Պաղակնում հունվարի միջին ջերմաստիճանր Եթերաշրջան 12 °C է, նվազագույնը՝ -46 °C (ամենացածրը Հայաստանում), հուլիսին +14 °C ձյունածածկը՝ 0,5 մ, տարեկան տեղումները՝ 550-600 մմ։ Հարուստ է ստորերկրյա ջրերով ու աղբյուրներով։ Գետերը հորդանում են գարնանը։ Խոշոր գետը Ախուրյանն է։ Տարածված են լվացված սևահողերը և լեռնամարգագետնային հողերը։ Բուսականությունը՝ խոտային (մինչև 1 մ), մարգագետնատափաստանային։ Բնորոշ են հացազգիները՝ սիզախոտ, դաշտավլուկ, շյուղախոտ։ Արփիի լճափի տորֆակալած հողերում տարածված են եղեգնաթավուտներ, բոշխային ճահճուտներ և մարգագետին]]ներ։ Կերային հարուստ բազայի վրա զարգանում է անասնապահությունը։ Մշակում են հացահատիկային բույսեր, հեռանկարային են ձկնատնտեսությունը, լեռնակլիմայական առողջավայրերի և մերձլճակային հանգստի գոտու ստեղծումը։ Լանդշաֆտը՝ լեռնատափաստանային և լեռնամարգագետնային։ Աշոցքի սարահարթում են գտնվում՝ Արփի լիճը և Ախուրյան գետի վերին հոսանքը։ Աշոցքի սարահարթում առկան են ստորերկրյա ջրերի պաշարներ[1][2][3]։

Աշոցքի սարահարթ
Տեսակսարահարթ
Երկիր Հայաստան
ՎարչատարածքՇիրակի մարզ
ԲԾՄ1900 մետր և 2100 մետր

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Հայաստանի Հանրապետության Ֆիզիկաաշխարհագրական օբյեկտների համառոտ տեղեկատու-բառարան, Երևան, «Գեոդեզիայի և քարտեզագրության կենտրոն ՊՈԱԿ», 2007, էջ 13 — 150 էջ։
  2. Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 296 — 992 էջ։
  3. ՀԽՀ խմբ․ կոլեգիա՝ Կ․ Ս․ Խուդավերդյան (գլխ․ խմբ և ուրիշ), Հայկական համառոտ հանրագիտարան, հ. 1 (ՀԽՀ գլխավոր խմբագրություն), Երևան, «ՀԽՍՀ», 1990, էջ 239 — 768 էջ. — 150000 հատ, ISBN 5-89700-003-4։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։  
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 488