ArXiv
arXiv.org (թարգմանաբար՝ արխիվ, պահոց)[5], մաթեմատիկայի, ֆիզիկայի, աստղագիտության, ինֆորմատիկայի, կենսաբանության, վիճակագրության, և ֆինանսների բնագավառներում գիտական աշխատությունների էլեկտրոնային նախագրերի հրատարակման համար նախատեսված կայք։ Մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի գրեթե բոլոր աշխատությունները տեղադրվում են այս կայքում հեղինակների կողմից։ Կայքը սկսել է աշխատել 1991 թվականի օգոստոսի 14-ին։ 2008 թվականի հոկտեմբերի 3-ին arXiv.org կայքում տեղադրվեց կես միլիոներորդ նյութը[6][7], իսկ 2014 թվականի վերջում մեկ միլիոներորդը[8][9]։ 2014 թվականին կայքում նոր նյութերի տեղադրման հաճախությունը հասավ ավելին քան 8000 նյութ ամսվա ընթացքում[9][10]։
| ArXiv | |
|---|---|
 | |
 | |
| arxiv.org(անգլ.) | |
| Տեսակ | disciplinary repository?, preprint server?, open science tool?, կայք, առցանց տվյալների բազա և bibliographic database? |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Լեզու | անգլերեն |
| Սեփականատեր | Լոս Ալամոսի Ազգային Լաբորատորիա և Կոռնելի համալսարան[1] |
| Հեղինակ | Paul Ginsparg? |
| Բացված | օգոստոսի 14, 1991[2][3] |
| Ընթացիկ կարգավիճակ | գործող |
| Եկամուտ |  3,950 (2016 մայիս)[4] |
 ArXiv.org Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
arXiv կայքը հնարավոր եղավ ստեղծել օգտագործելով քիչ տեղ զբաղեցնող TeX ֆայլերի ֆորմատը, որը թույլ տվեց հեշտությամբ փոխանցել գիտական աշխատությունները Համացանցով և մշակել և ցուցադրել օգտատիրոջ մոտ[11]։ 1990 թվականին Ջոան Կոնը սկսեց էլ-նամակներով ուղարկել ֆիզիկայի բնագավառի նախագրերը իր գործընկերներին, որպես TeX ֆայլեր, սակայն նամակներով ուղարկված նյութերը արագորեն լցրեցին բոլորի փոստարկղերը։ Փոլ Գինսպարգը հասկացավ կենրոնացված պահոցի պահանջը, և 1991 թվականի օգոստոսին ստեղծեց կենտրոնացված պահոց փոստարկղ Լոս Ալամոսի Ազգային լաբորատորիայում, որը հասանելի էր ցանկացած համակարգչից։ Շուտով ավելացվեցին այլ տիպի հասանելիության միջոցներ. FTP 1991 թվականին, Gopher 1992 թվականին, և Համաշխարհային սարդոստայն 1993 թվականին[9][12]։
Կայքը սկսեց գործել որպես ֆիզիկայի բնագավառի նյութերի արխիվ, և անվանվեց LANL նախագրերի արխիվ, սակայն արագորեն տարածվեց ներառելով աստղագիտության, մաթեմատիկայի, ինֆորմատիկայի, ոչ-գծային գիտությունների, կենսաբանության և ստատիստիկայի բնագավառներ։ Սկզբում կայքի դոմեյնն էր xxx.lanl.gov։ Քանի որ LANL կազմակերպությունը կորցրեց հետաքրքրությունը արագորեն զարգացող տեխնոլոգիայի նկատմամբ, 1999 թվականին Գինսպարգը փոխեց կայքի սպասարկող կազմակերպությունը Կոռնելի համալսարան, ինչպես նաև կայքի դոմեյնը, դարձնելով այն arXiv.org[13]։ Այն այժմ տեղադրված է Կոռնելի համալսարանում, և ունի 8 հայելի կայքեր ամբողջ աշխարհում[14]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ https://web.archive.org/web/20040229070716/https://arxiv.org/
- ↑ Ginsparg P. It was twenty years ago today ... — arXiv. — arXiv:1108.2700v2
- ↑ Ginsparg P. ArXiv at 20. / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2011. — Vol. 476, Iss. 7359. — P. 145–147. — ISSN 1476-4687; 0028-0836
- ↑ «arxiv.org Site Overview». Alexa Internet. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 11-ին.
- ↑ Steele, Bill (Fall 2012). «Library-managed 'arXiv' spreads scientific advances rapidly and worldwide». Ezra. Ithaca, New York: Cornell University. էջ 9. OCLC 263846378. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
- ↑ Ginsparg, Paul (2011). «It was twenty years ago today ...». arXiv:1108.2700 [cs.DL].
- ↑ «Online Scientific Repository Hits Milestone: With 500,000 Articles, arXiv Established as Vital Library Resource». News.library.cornell.edu. 2008 թ․ հոկտեմբերի 3. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 21-ին.
- ↑ Vence, Tracy (December 29, 2014), «One Million Preprints and Counting: A conversation with arXiv founder Paul Ginsparg», The Scientist
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Staff (2015 թ․ հունվարի 13). «In the News: Open Access Journals». Drug Discovery & Development.
- ↑ «arXiv monthly submission rate statistics». Arxiv.org. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 21-ին.
- ↑ O'Connell, Heath (2000). «Physicists Thriving with Paperless Publishing». arXiv:physics/0007040.
- ↑ Paul Ginsparg "The global-village pioneers" Արխիվացված 2008-10-04 Wayback Machine Physics World October 1, 2008
- ↑ Butler, Declan (2001 թ․ հուլիսի 5). «Los Alamos Loses Physics Archive as Preprint Pioneer Heads East». Nature. 412 (6842): 3–4. doi:10.1038/35083708. PMID 11452262.
- ↑ «arXiv mirror sites». arXiv. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
Հղումներ խմբագրել
- Butler, Declan (2003). «Biologists Join Physics Preprint Club». Nature. 425 (6958): 548. Bibcode:2003Natur.425..548B. doi:10.1038/425548b. PMID 14534551.
- Choi, Charles Q. (2003). «Biology's New Online Archive». The Scientist. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
- Giles, Jim (2003). «Preprint Server Seeks Way to Halt Plagiarists». Nature. 426 (6962): 7. doi:10.1038/426007a. PMID 14603280.
- Ginsparg, Paul (1997). «Winners and Losers in the Global Research Village». The Serials Librarian. 30 (3–4): 83–95. doi:10.1300/J123v30n03_13.
- Halpern, Joseph Y. (1998). «A Computing Research Repository». D-Lib Magazine. 4 (11). doi:10.1045/november98-halpern.
- Halpern, Joseph Y. (2000). «CoRR: A Computing Research Repository». Journal of Computer Documentation. 24 (2): 41–48. arXiv:cs.DL/0005003. doi:10.1145/337271.337274.
- Luce, Richard E. (2001). «E-Prints Intersect the Digital Library: Inside the Los Alamos arXiv». Issues in Science and Technology Librarianship (29).
- McKiernan, Gerry (2000). «arXiv.org: The Los Alamos National Laboratory E-Print Server» (PDF). The International Journal on Grey Literature. 1 (3): 127–138. doi:10.1108/14666180010345564. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2005 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
- Pinfield, Stephen (2001). «How Do Physicists Use an E-Print Archive? Implications for Institutional E-Print Services». D-Lib Magazine. 7 (12). doi:10.1045/december2001-pinfield.
- Quigley, Brian (2000). «Physics Databases and the Los Alamos e-Print Archive». EContent. 23 (5): 22–26.
- Taubes, Gary (1993). «Publication by Electronic Mail Takes Physics by Storm». Science. 259 (5099): 1246–1248. Bibcode:1993Sci...259.1246T. doi:10.1126/science.259.5099.1246. PMID 17732237.
- Warner, Simeon (2001). «Open Archives Initiative Protocol Development and Implementation at arXiv». arXiv:cs/0101027.
- «What Is q-bio?». Open Access Now. 2004.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «ArXiv» հոդվածին։ |