ArXiv
arXiv.org (թարգմանաբար՝ արխիվ, պահոց)[5], մաթեմատիկայի, ֆիզիկայի, աստղագիտության, ինֆորմատիկայի, կենսաբանության, վիճակագրության, և ֆինանսների բնագավառներում գիտական աշխատությունների էլեկտրոնային նախագրերի հրատարակման համար նախատեսված կայք։ Մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի գրեթե բոլոր աշխատությունները տեղադրվում են այս կայքում հեղինակների կողմից։ Կայքը սկսել է աշխատել 1991 թվականի օգոստոսի 14-ին։ 2008 թվականի հոկտեմբերի 3-ին arXiv.org կայքում տեղադրվեց կես միլիոներորդ նյութը[6][7], իսկ 2014 թվականի վերջում մեկ միլիոներորդը[8][9]։ 2014 թվականին կայքում նոր նյութերի տեղադրման հաճախությունը հասավ ավելին քան 8000 նյութ ամսվա ընթացքում[9][10]։
| ArXiv | |
|---|---|
 | |
| arxiv.org(անգլ.) | |
| Տեսակ | disciplinary repository?, preprint server?, open science tool?, կայք և առցանց տվյալների բազա |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Լեզու | անգլերեն |
| Սեփականատեր | Լոս Ալամոսի Ազգային Լաբորատորիա և Կոռնելի համալսարան[1] |
| Հեղինակ | Paul Ginsparg? |
| Բացված | օգոստոսի 14, 1991[2][3] |
| Ընթացիկ կարգավիճակ | գործող |
| Եկամուտ |  3,950 (2016 մայիս)[4] |
 ArXiv.org Վիքիպահեստում | |
ՊատմությունԽմբագրել
arXiv կայքը հնարավոր եղավ ստեղծել օգտագործելով քիչ տեղ զբաղեցնող TeX ֆայլերի ֆորմատը, որը թույլ տվեց հեշտությամբ փոխանցել գիտական աշխատությունները Համացանցով և մշակել և ցուցադրել օգտատիրոջ մոտ[11]։ 1990 թվականին Ջոան Կոնը սկսեց էլ-նամակներով ուղարկել ֆիզիկայի բնագավառի նախագրերը իր գործընկերներին, որպես TeX ֆայլեր, սակայն նամակներով ուղարկված նյութերը արագորեն լցրեցին բոլորի փոստարկղերը։ Փոլ Գինսպարգը հասկացավ կենրոնացված պահոցի պահանջը, և 1991 թվականի օգոստոսին ստեղծեց կենտրոնացված պահոց փոստարկղ Լոս Ալամոսի Ազգային լաբորատորիայում, որը հասանելի էր ցանկացած համակարգչից։ Շուտով ավելացվեցին այլ տիպի հասանելիության միջոցներ. FTP 1991 թվականին, Gopher 1992 թվականին, և Համաշխարհային սարդոստայն 1993 թվականին[9][12]։
Կայքը սկսեց գործել որպես ֆիզիկայի բնագավառի նյութերի արխիվ, և անվանվեց LANL նախագրերի արխիվ, սակայն արագորեն տարածվեց ներառելով աստղագիտության, մաթեմատիկայի, ինֆորմատիկայի, ոչ-գծային գիտությունների, կենսաբանության և ստատիստիկայի բնագավառներ։ Սկզբում կայքի դոմեյնն էր xxx.lanl.gov։ Քանի որ LANL կազմակերպությունը կորցրեց հետաքրքրությունը արագորեն զարգացող տեխնոլոգիայի նկատմամբ, 1999 թվականին Գինսպարգը փոխեց կայքի սպասարկող կազմակերպությունը Կոռնելի համալսարան, ինչպես նաև կայքի դոմեյնը, դարձնելով այն arXiv.org[13]։ Այն այժմ տեղադրված է Կոռնելի համալսարանում, և ունի 8 հայելի կայքեր ամբողջ աշխարհում[14]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ https://web.archive.org/web/20040229070716/https://arxiv.org/
- ↑ (unspecified title) — arXiv:1108.2700v2
- ↑ Ginsparg P. ArXiv at 20. // Nature / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2011. — Vol. 476, Iss. 7359. — P. 145—147. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/476145A — PMID:21833066
- ↑ «arxiv.org Site Overview»։ Alexa Internet։ Արխիվացված է օրիգինալից December 24, 2018-ին։ Վերցված է May 11, 2016
- ↑ Steele Bill (Fall 2012)։ «Library-managed 'arXiv' spreads scientific advances rapidly and worldwide»։ Ezra V (1)։ Ithaca, New York: Cornell University։ էջ 9։ OCLC 263846378։ Արխիվացված օրիգինալից January 11, 2015-ին։ Վերցված է July 31, 2016
- ↑ Ginsparg Paul (2011)։ It was twenty years ago today ...
- ↑ «Online Scientific Repository Hits Milestone: With 500,000 Articles, arXiv Established as Vital Library Resource»։ News.library.cornell.edu։ October 3, 2008։ Վերցված է July 21, 2013
- ↑ Vence, Tracy (December 29, 2014), «One Million Preprints and Counting: A conversation with arXiv founder Paul Ginsparg», The Scientist, http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/41677/title/Q-A--One-Million-Preprints-and-Counting/
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Staff (January 13, 2015)։ «In the News: Open Access Journals»։ Drug Discovery & Development
- ↑ «arXiv monthly submission rate statistics»։ Arxiv.org։ Վերցված է July 21, 2013
- ↑ O'Connell Heath (2000)։ Physicists Thriving with Paperless Publishing։ arXiv:physics/0007040
- ↑ Paul Ginsparg "The global-village pioneers" Archived 2008-10-04 at the Wayback Machine. Physics World October 1, 2008
- ↑ Butler Declan (July 5, 2001)։ «Los Alamos Loses Physics Archive as Preprint Pioneer Heads East»։ Nature 412 (6842): 3–4։ PMID 11452262։ doi:10.1038/35083708
- ↑ «arXiv mirror sites»։ arXiv։ Արխիվացված օրիգինալից August 10, 2014-ին։ Վերցված է September 25, 2014
ՀղումներԽմբագրել
- Butler Declan (2003)։ «Biologists Join Physics Preprint Club»։ Nature 425 (6958): 548։ Bibcode:2003Natur.425..548B։ PMID 14534551։ doi:10.1038/425548b
- Choi Charles Q. (2003)։ «Biology's New Online Archive»։ The Scientist։ Արխիվացված է օրիգինալից 2005-03-13-ին։ Վերցված է 2016-07-31
- Giles Jim (2003)։ «Preprint Server Seeks Way to Halt Plagiarists»։ Nature 426 (6962): 7։ PMID 14603280։ doi:10.1038/426007a
- Ginsparg Paul (1997)։ «Winners and Losers in the Global Research Village»։ The Serials Librarian 30 (3–4): 83–95։ doi:10.1300/J123v30n03_13
- Halpern Joseph Y. (1998)։ «A Computing Research Repository»։ D-Lib Magazine 4 (11)։ doi:10.1045/november98-halpern
- Halpern Joseph Y. (2000)։ «CoRR: A Computing Research Repository»։ Journal of Computer Documentation 24 (2): 41–48։ arXiv:cs.DL/0005003։ doi:10.1145/337271.337274
- Luce Richard E. (2001)։ «E-Prints Intersect the Digital Library: Inside the Los Alamos arXiv»։ Issues in Science and Technology Librarianship (29)
- McKiernan Gerry (2000)։ «arXiv.org: The Los Alamos National Laboratory E-Print Server»։ The International Journal on Grey Literature 1 (3): 127–138։ doi:10.1108/14666180010345564։ Արխիվացված է օրիգինալից 2005-05-05-ին։ Վերցված է 2016-07-31
- Pinfield Stephen (2001)։ «How Do Physicists Use an E-Print Archive? Implications for Institutional E-Print Services»։ D-Lib Magazine 7 (12)։ doi:10.1045/december2001-pinfield
- Quigley Brian (2000)։ «Physics Databases and the Los Alamos e-Print Archive»։ EContent 23 (5): 22–26
- Taubes Gary (1993)։ «Publication by Electronic Mail Takes Physics by Storm»։ Science 259 (5099): 1246–1248։ Bibcode:1993Sci...259.1246T։ PMID 17732237։ doi:10.1126/science.259.5099.1246
- Warner Simeon (2001)։ Open Archives Initiative Protocol Development and Implementation at arXiv
- «What Is q-bio?»։ Open Access Now։ 2004