Վիքիպեդիա

Ցեյա Ստոյկա

Ցեյա Ստոյկա (Ceija Stojka, մայիսի 23, 1933(1933-05-23)[1], Kraubath an der Mur, Leoben District, Շտիրիա[2] - հունվարի 28, 2013(2013-01-28)[3][1], Վիեննա, Ավստրիա[4][5][6]), գնչուական ծագումով ավստրիացի գրող, նկարիչ, ակտիվիստ, երաժիշտ, ում հաջողվել է փրկվել Հոլոքոստից[7][8]։

Ցեյա Ստոյկա
գերմ.՝ Ceija Stojka
Դիմանկար
Ծնվել էմայիսի 23, 1933(1933-05-23)[1]
ԾննդավայրKraubath an der Mur, Leoben District, Շտիրիա[2]
Մահացել էհունվարի 28, 2013(2013-01-28)[3][1] (79 տարեկան)
Մահվան վայրՎիեննա, Ավստրիա[4]
Քաղաքացիություն Ավստրիա
ԱզգությունLovari?
Մասնագիտություննկարչուհի, գրող և վիզուալ արտիստ
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Ceija Stojka Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է ավստրիական Շտիրիա երկրամասի Մուրի Կրաուբաթ քաղաքում։ Ծնողները գնչուական ռոմա մեծ ցեղախմբի լովարների էթնիկ խմբի ներկայացուցիչներ էին[9])[10]: Նրանք ապրուստի միջոցներ էին հայթայթում ձիավաճառությամբ. ամառաները շրջում էին ավստրիական գյուղերով, ձմեռներն անցկացնում Վիեննայում[11]։ Ավստրիայում իշխանության գլուխ ֆաշիստների անցնելուց հետո Ստոյկա ընտանիքի անդամները իրենց ազգային պատկանելության պատճառով նետվել են համակենտրոնացման տարբեր ճամբարներ՝ Աուշվից (Օսվենցիմ), Դախաու, Ռավենսբրյուկ, Բերգեն-Բելսեն։ Ցեյայի հայրն սպանվել է Դախաուում, կրտսեր եղբայրը՝ Օսսին, Աուշվից-Բիրկենաուում[10]։ Ցեյան, նրա մայրն ու քույրերը 1945 թվականին բրիտանացի զինվորների շնորհիվ ազատվել են Բերգեն-Բելսենի համակենտրոնացման ճամբարից և վերադարձել Վիեննա։ Այստեղ Ցեյա Ստոյկան ապրուստի միջոցներ է վաստակել՝ աշխատելով որպես նկարչուհի, երգչուհի, գրող։ 1992 թվականին նա դարձել է գնչուների ու սինտիների ցեղասպանության ճանաչման նպատակով Ավստրիայում ստեղծված կազմակերպության մամլո քարտուղարը և այդ պաշտոնում նույնպես պայքարել է գնչուների նկատմամբ դրսևորվող խտրականության դեմ[12]։ Այդ նպատակին է հիմնականում ծառայեցրել նաև իր արվեստը՝ հեղինակելով ինքնակենսագրական երեք գիրք, բազմաթիվ գեղանկարներ, որոնք տեղ են գտել եվրոպական մի շարք երկրների, ԱՄՆ-ի, Ճապոնիայի պատկերասրահներում[13]։

Պարգևներ խմբագրել

  • Բրունո Կրայսկու անվան մրցանակ՝ Wir leben im Verborgenen գրքի համար (1993)
  • Յոզեֆ Ֆելդերի անվան մրցանակ (2000)[14]
  • Վիեննայի դաշնային նահանգի ոսկե մեդալ՝ վաստակի համար (2001)[12]
  • Լինց քաղաքի «Հումանիզմի համար» մեդալ, 2004 р.[15]
  • Վերին Ավստրիա երկրամասի ոսկե մեդալ՝ վաստակի համար, 2005[15]
  • Ավստրիական հեռուստատեսության մրցանակ, 2006 թ.
  • Պրոֆեսորի կոչում՝ շնորհված Ավստրիայի լուսավորության, արվեստի և մշակույթի դաշնային նախարարության կողմից, 2009 р.[16]
  • 2014 թվականին Ալտլերհենֆելդ քաղաքի ծխական եկեղեցու առջևի հրապարակը կոչվել է Ցեյա Ստոյկայի անունով՝ Ceija-Stojka-Platz[17]:

Գրական երկեր խմբագրել

  • Wir leben im Verborgenen. Erinnerungen einer Rom-Zigeunerin - translated as "We Live in Seclusion. The Memories of a Romni" (1988)
  • Reisende auf dieser Welt - translated as "Travellers on This World" (1992)
  • Meine Wahl zu schreiben - ich kann es nicht (2003 - Gedichte)
  • Me Diklem Suno "I dreamt" (Audio-CD)[18]
  • Träume ich, dass ich lebe? Befreit aus Bergen-Belsen - translated as "I Dream That I am Alive - Liberated From Bergen-Belsen" (2005)
  • Auschwitz ist mein Mantel (monograph with drawings, paintings and poems, ed. Christa Stippinger, 2008)
  • Sogar der Tod hat Angst vor Auschwitz (monograph in german, english, romanes with drawings, gouaches, paintings, ed. Lith Bahlmann, Matthias Reichelt, 2014)
  • Ceija Stojka. Une artiste rom dans le siecle. A Roma artist in the century (monograph in french, english with drawings, gouaches, paintings, ed. Maison Rouge,2018)

Կերպարվեստի գործեր խմբագրել

  • Meine Wahl zu schreiben - ich kann es nicht (Ceija et Nuna Stojka), 2003.
  • Lith Bahlmann et Mathias Reichelt, Ceija Stojka : Sogar der Tod hat Angst vor Auschwitz, 2014.
  • TOT, Le Dernier Cri, 2017.
  • Ceija Stojka, collection Paroles d'artiste, Fage Éditions, 2017.

Երաժշտություն խմբագրել

  • Me Diklem Suno, 2000. Albums de chants romani de dialecte lovari interprétés par Ceija Stojka.[18]

Ցեյա Ստոյկան կինոյում խմբագրել

  • Ceija Stojka: Das Porträt einer Romni, 2001 (Regie: Karin Berger (Dokumentarfilmerin))
  • Unter den Brettern hellgrünes Gras, 2005 (Regie: Karin Berger)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Freebase տվյալների վերբեռնում — Google.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Autorin und Malerin Ceija Stojka gestorben
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118842579 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ Roma-Künstlerin Ceija Stojka gestorben
  6. ↑ «Sie hat das Schicksal der Roma öffentlich gemacht». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 29-ին.
  7. ↑ derStandard.at. «Roma-Künstlerin Ceija Stojka gestorben - Literatur - derStandard.at › Kultur». Derstandard.at. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 29-ին.
  8. ↑ Cytuj |tytuł = derStandard.at |data dostępu = 2021-04-14 |opublikowany = www.derstandard.at |url = https://www.derstandard.at/consent/tcf/1358304979867/roma-kuenstlerin-ceija-stojka-gestorben
  9. ↑ Eintrag in Musiklexikon.ac.at
  10. ↑ 10,0 10,1 Cytuj |tytuł = Romové on-line |data dostępu = 2021-04-14 |opublikowany = romea.cz |url = http://www.romea.cz/en/entertainment/literature/romani-author-and-painter-ceija-stojka-has-passed-away#.UQh343mFCnI.facebook Արխիվացված 2022-04-08 Wayback Machine
  11. ↑ «Holocaust Encyclopedia: Ceija Stojka». United States Holocaust Memorial Museum. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 5-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 Ceija Stojka : une artiste rom dans le siècle = a Roma artist in the century. Maison rouge-Fondation Antoine de Galbert. Lyon. 2018. ISBN 9782849754962. OCLC 1028664782.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) CS1 սպաս․ այլ (link)
  13. ↑ Cytuj |tytuł = Ceija Stojka (Chaya Stoyka) |data = 2016-03-17 |data dostępu = 2021-04-14 |opublikowany = web.archive.org |url = https://web.archive.org/web/20160317010700/http://hmd.org.uk/resources/stories/ceija-stojka-chaya-stoyka
  14. ↑ Der letzte Neinsager. 2000 թ․ օգոստոսի 23. էջ 12. ISSN 0931-9085.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 29-ին.
  16. ↑ Berufstitel Professorin für Ceija Stojka(չաշխատող հղում)|url=http://volksgruppen.orf.at/roma/aktuell/stories/113411/}}(չաշխատող հղում) bei ORF.at
  17. ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 29-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Amazon (ed.). «Me Diklem Suno (Ich Hatte Eine...)». Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 30-ին.

Գրականություն խմբագրել

  • Evelyn Steinthaler (Hrsg.): Frauen 1938. Verfolgte – Widerständige – Mitläuferinnen. Milena-Verlag, Wien 2008, ISBN 978-3-85286-161-6. Enthält Gespräche mit Ceija Stojka, Dagmar Ostermann, Katharina Sasso und Elfriede Gerstl

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ցեյա Ստոյկա» հոդվածին։


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ցեյա_Ստոյկա&oldid=9511698» էջից