Տարածաշրջանային լեզուների եվրոպական խարտիա

Տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների եվրոպական խարտիա, ընդունվել Է 1992 թվականի նոյեմբերի 5-ին Ստրասբուրգում՝ անգլերեն և ֆրանսերեն լեզուներով, երկու տեքստերն էլ հավասարապես վավերական են, մեկ օրինակում, որը պահվում է Եվրոպայի խորհրդի արխիվում։ ԵԽ գլխավոր քարտուղարը Խարտիայի պատճենները ուղարկում է Եվրոպայի Խորհրդի յուրաքանչյուր անդամ պետության և այն պետություններին, որին առաջարկվել է միանալ այդ խարտիային։

Խարտիայի բովանդակություն խմբագրել

Նախաբան.

Մաս I - «Ընդհանուր դրույթներ»։ Սահմանումներ և այլն։

Մաս II – «2-րդ հոդվածի 1-ին կետին համապատասխան հետապնդվող նպատակներն ու սկզբունքները»։ Սույն մասը պարունակում է Ընդհանուր դրույթներ, որոնք կողմերը պարտավորվում են կիրառել իրենց տարածքում գտնվող բոլոր տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների նկատմամբ։

Մաս III - «միջոցներ, որոնք նպաստում են հանրային կյանքում տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների օգտագործմանը՝ 2-րդ հոդվածի 2-րդ կետի պարտավորությունների համաձայն»։ Կոնկրետ պարտավորություններ, որոնցից կողմերը պարտավորվում են կիրառել առնվազն յուրաքանչյուր լեզվի նկատմամբ, որը նշված է համապատասխան կողմի կողմից։

Մաս IV - «խարտիայի կիրառումը»։ Կանոններն ներկայացնելու և գնահատելու պարբերական հրապարակային հաշվետվությունների կողմերի համապատասխանության կանոնադրության.

Մաս V - «Եզրափակիչ դրույթներ»։ Ստորագրումը, վավերացումը, ընդունումը կամ հաստատումը, ուժի մեջ մտնելը, Խարտիայի չեղյալ հայտարարումը, դրան միանալը և վերապահումները։

Մարզային լեզուների համար նշաձողի նորմա խմբագրել

Եթե լեզուն օգտագործում են այս կամ այն տարածաշրջանում կրողների 2%-ից մինչև 10%-ը, ապա այն ձեռք է բերում տարածաշրջանային կարգավիճակ[1]։

Եվրոպայի տարածաշրջանային լեզուների ցանկ խմբագրել

  1. Ալբաներեն   
  2. Հայերեն  
  3. Ասորերեն  
  4. Բասկերեն  
  5. Բաշկիրերեն
  6. Բելոռուսերեն  
  7. Բուլղարերեն  
  8. Հունգարերեն    
  9. Վերին սորբերեն  
  10. Արևելաֆրիզերեն  
  11. Հունարեն    
  12. Դանիերեն  
  13. Իդիշ      
  14. Իռլանդերեն  
  15. Իտալերեն  
  16. Կարելերեն  
  17. Կաշուբերեն  
  18. Քվեներեն  
  19. Կիպրական արաբերեն  
  20. Քրդերեն  
  21. Լիտվերեն  
  22. Մակեդոներեն  
  23. Մեյանկիելի  
  24. Գերմաներեն     
  25. Ստորին սորբերեն  
  26. Ստորին գերմաներեն  
  27. Լեհերեն    
  28. Ռուսիներեն  
  29. Ռուսերեն      
  30. Սաամյան լեզուներ  
  31. Հյուսիսային ֆրիզերեն  
  32. Սերբերեն  
  33. Սլովակերեն      
  34. Սլովեներեն    
  35. Թաթարերեն    
  36. Թուրքերեն  
  37. Ուկրաիներեն    
  38. Ֆիններեն  
  39. Խորվաթերեն  
  40. Գնչուերեն  
  41. Չեռնոգորերեն  
  42. Չեխերեն    
  43. Շվեդերեն  

Ծանոթագրություններ խմբագրել