Պաոլո Վերոնեզե

Պաոլո Վերոնեզե; Paolo Veronese
Ի ծնե	Paolo Cagliari կամ Paolo Caliari
Ծնվել է	1528
Ծննդավայր	Վերոնա, Վենետո, Իտալիա
Վախճանվել է	ապրիլի 19, 1588 կամ ապրիլի 9, 1588
Մահվան վայր	Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն
Քաղաքացիություն	Վենետիկի հանրապետություն
Դավանանք	կաթոլիկություն
Մասնագիտություն	նկարիչ
Ոճ	մաներիզմ և Q3578530?
Ժանր	դիմապատկեր
Թեմաներ	գեղանկարչություն
Ուշագրավ աշխատանքներ	Villa Barbaro?
Ուսուցիչ	Antonio Fernández-Caballero?
Աշակերտներ	Անտոնիոս Վասիլակիս
Զավակներ	Կառլո Կալիարի և Գաբրիելե Կալիարի
	ստորագրություն;
	Paolo Veronese Վիքիպահեստում

Պաոլո Վերոնեզե (իտալ.՝ Paolo Veronese) 1528^[1], Վերոնա, Վենետո, Իտալիա - ապրիլի 19, 1588(1588-04-19)^[2]^[3]^[4] կամ ապրիլի 9, 1588(1588-04-09)^[5], Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն), Վերածննդի դարաշրջանի իտալացի գեղանկարիչ։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Իսկական անունը Պաոլո Կալյարի էր (իտալ.՝ Paolo Cagliari կամ Paolo Caliari)։ Վերոնեզե մականունը ստացել է հայրենի Վերոնա քաղաքից։ Վերոնեզեն ամենից առաջ հայտնի է որպես բացառիկ կոլորիստ և որմնանկարիչ։ Ծննդյան ամենահավանական տարեթիվը 1528 թ. է։ Վերոնեզեի հայրը ճարտարապետ և քարագործ (քարտաշ) Գաբրիելե Կալյարին էր։ Վերոնեզեն ընտանիքի 10 երեխաներից յոթերորդն էր (ըստ այլ վկայությունների՝ հինգերորդը)^[6]։

Պաոլոն աշակերտել է իր քեռուն՝ վենետիկցի գեղանկարիչ Անտոնիո Բադիլեին, առաջին աշխատանքները կատարել Վերոնայում ու Մանտուայում: 1553 թվականին աշխատել է Վենետիկի Դոժերի պալատի, այնուհետև՝ Սուրբ Սեբաստիան վանական համալիրի ավանդատան նկարազարդումների վրա: 1560 թվականին այցելել է Հռոմ, վերադառնալուց հետո նկարազարդել Վիչենցա քաղաքի մերձակայքում գտնվող Մազեր գյուղի Սուրբ Վերոնիկայի եկեղեցին: 1566 թվականին ամուսնացել է իր վարպետի՝ Անտոնիո Բադիլեի դստեր հետ; 1573 թվականին ինկվիզիցիան (հավատաքննիչ դատարանը) մեղադրանք է ներկայացրել Վերոնեզեին, բայց նա կարողացել է արդարանալ (միայն պարտադրել են, որ որոշ շտկումներ կատարի իր նկարներից մեկի վրա);

Համբավավոր նկարիչը վախճանվել է 1588 թվականի ապրիլի 19-ին, թոքախտից: Թաղվել է Վենետիկի Սուրբ Սեբաստիանի եկեղեցում, որի նկարազարդումները ինքն էր իրականացրել^[6]:

ՍտեղծագործություններԽմբագրել

Վերոնեզեին մեծ համբավ են բերել հատկապես պատմական, կրոնական և առասպելաբանական թեմաներով իր մեծաչափ կտավները, ինչպես, օրինակ, «Հարսանիք Կանայում» (1563 թ.) և «Խրախճանք Լևիի տանը» (1573 թ.) նկարները: Իրենից մեկ սերնդաչափ մեծ Տիցիանի և մեկ տասնամյակ մեծ Տինտորետտոյի հետ մեկտեղ՝ նա ամբողջացնում է «վենետիկյան նկարչությունում գերիշխած եռյակը չինկվաչենտոյի (տասնվեցերորդ դարի) և ուշ Վերածննդի ու մաներիզմի ժամանակաշրջանում»^[7]: Լինելով երփնագրի մեծ վարպետ՝ հրաշալի կոլորիստ, որն իր ստեղծագործական վաղ շրջանում որոշ չափով տուրք է տվել մաներիզմին, Վերոնեզեն հասուն շրջանում, ըստ երևույթին՝ Տիցիանի ազդեցությունը կրելով, զարգացրել է բնապաշտական (նատուրալիստական) ոճը նկարչության մեջ^[8]:

Բնանկար

Նրա ամենահայտնի ստեղծագործությունները պատումային բարդ նկարաշարեր են, որ իրականացված են դրամատիկ ու գունեղ ոճով, աչք են շոյում ճարտարապետական վեհաշուք ձևերի պատկերմամբ, շողշողուն թատերականությամբ: Մասնագետների կողմից առանձնապես բարձր են գնահատվում աստվածաշնչյան տոնախմբություններ պատկերող, բազմաֆիգուր, մեծաչափ ստեղծագործությունները, որ զարդարել են Վենետիկի ու Վերոնայի վանական համալիրների սեղանատները: Վերոնեզեն եղել է նաև տաճարների ու պալատների առաստաղները նկարազարդող վենետիկցի առաջատար նկարիչը: Ստացվում է այնպես, որ նրա լավագույն աշխատանքները մնում են տեղում և ծանոթ են միայն վենետիկցիներին ու այդ քաղաքն այցելող արվեստասերներին, իսկ թանգարաններում հիմնականում ցուցադրվում են նկարչի փոքրաչափ աշխատանքները, որոնք միշտ չէ, որ նրան ի ցույց են դնում լավագույն կամ էլ՝ առավել բնորոշ, տիպական տեսքով:

Վերոնեզեին բարձր են գնահատել և գնահատում նրա երփնագրի քրոմափայլի, զգայուն վրձնի հրաշագեղ աշխատանքի, կերպարների նրբագեղ ազնվականության, հանդիսանքային դյութիչ տեսարանների համար, սակայն նրա աշխատանքներում բավարար չափով չի զգացվել մարդկայինը, խորը, վեհը, և վենետիկյան վերոնշյալ հանրահայտ եռյակից Վերոնեզեն վերջինն է գնահատվել ժամանակակից քննադատության կողմից^[7]: Այդուհանդերձ, նրա արվեստի մեծ երկրպագուներ են եղել հանրաճանաչ շատ ու շատ նկարիչներ, այդ թվում՝Պիտեր Պաուլ Ռուբենսը, Ժան-Անտուան Վատտոն, Ջովանի Բատիստա Տիեպոլոն, Էժեն Դելակրուան, Պիեռ-Օգյուստ Ռենուարը^[9]:

ԳրականությունԽմբագրել

Freedberg Sydney J. (1993)։ Pelican History of Art, ed.։ Painting in Italy, 1500–1600։ Penguin Books Ltd։ էջեր 550–60
Nicholas Penny|Penny, Nicholas, National Gallery Catalogues (new series): The Sixteenth Century Italian Paintings, Volume II, Venice 1540–1600, 2008, National Gallery Publications Ltd, 1857099133
Rearick, W. R.: The Art of Paolo Veronese 1528–1588, National Gallery of Art, 1988
David Rosand|Rosand, David, Painting in Sixteenth-Century Venice: Titian, Veronese, Tintoretto, 2nd ed 1997, Cambridge UP 0521565685
Watson, Peter; Wisdom and Strength, the Biography of a Renaissance Masterpiece, Hutchinson, 1990, 009174637X
«Калиари»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ։ 1890–1907
Дзорци Р. Паоло Веронезе // Юный художник. — 1988. — № 12. — С. 8-12.

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Gould C. Dizionario Biografico degli Italiani — 1973. — Vol. 16.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1128537"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2943694"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 RKDartists
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Benezit Dictionary of Artists — 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7, 978-0-19-989991-3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24255573"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 «Творчество художника Паоло Веронезе, картины и биография»
↑ ^7,0 ^7,1 Rosand, 107
↑ Freedburg, 550–551
↑ Penny, 333

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Art view; Homage to a Gentleman of Verona [1]
Veronese biography on Web Gallery of Art with link to images of many of his paintings
Paolo Caliari – Biographical article in the 1911 Catholic Encyclopedia
Gallery at Museum Syndicate
Живопись Паоло Веронезе на открытках. Собрание открыток с репродукциями картин российских и зарубежных художников на сайте

[_2c4fcde53cbba790-1] 1,0 ^1,1 Gould C. Dizionario Biografico degli Italiani — 1973. — Vol. 16.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1128537"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2943694"></a>

[_b918433f4f123345-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 RKDartists
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>

[_f0ba1f89ed5295ab-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Benezit Dictionary of Artists — 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7, 978-0-19-989991-3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24255573"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>

[_d471c47fa428a826-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[_5beb2edc85e17d1d-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056"></a>

[autogenerated1-6] 6,0 ^6,1 «Творчество художника Паоло Веронезе, картины и биография»

[Rosand,_107-7] 7,0 ^7,1 Rosand, 107

[8] Freedburg, 550–551

[Penny,_333-9] Penny, 333

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]