Վարշավայի կոնվենցիա

Միջազգային պայմանագիր
Հիմնադիր	Եվրոպայի Խորհուրդ
Վայր	Վարշավա
Լեզու	անգլերեն, ֆրանսերեն
Թվական	2005
Depositary	Secretary General of the Council of Europe

Վարշավայի կոնվենցիա (անգլ.՝ The Council of Europe Convention on Laundering, Search, Seizure and Confiscation of the Proceeds from Crime and on the Financing of Terrorism, Warsaw Convention, հայտնի է նաև որպես CETS 198), Հանցավոր ճանապարհով ստացված փողերի լվացման, խուզարկության, առգրավման ու բռնագրավման և ահաբեկչության ֆինանսավորման մասին Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիա, որի նպատակն է աջակցել միջազգային համագործակցությանը և փոխօգնությանը՝ հանցագործությունների հետաքննության և դրանցից ստացված եկամուտները հայտնաբերելու, առգրավելու հարցում։

Կոնվենցիան առաջին միջազգային պայմանագիրն է, որը վերաբերում է ինչպես փողերի լվացման, այնպես էլ ահաբեկչության ֆինանսավորման կանխարգելմանը և վերահսկմանը։ Այս գործիքը ընդունում է, որ ֆինանսական տեղեկատվության արագ հասանելիությունը կամ հանցավոր կազմակերպությունների, այդ թվում՝ ահաբեկչական խմբավորումների կողմից տնօրինվող ակտիվների վերաբերյալ տեղեկատվության արագ հասանելիությունը կանխարգելիչ և ռեպրեսիվ միջոցների հաջող բանալին է և դրանք դադարեցնելու լավագույն միջոցը։

CETS 198-ը հիմնված է 1990 թվականի Ստրասբուրգի կոնվենցիային; այն հաշվի է առնում փաստը, որ ահաբեկչությունը կարող է ֆինանսավորվել ոչ միայն հանցավոր գործունեության արդյունքում փողերի լվացման, այլ նաև օրինական գործունեության միջոցով։ Կոնվենցիան ներառում է նաև մեխանիզմ, որն ապահովում է Կողմերի կողմից դրա դրույթների պատշաճ կատարումը։

Կոնվենցիան ստորագրման համար բացվել է Վարշավայում 2005 թվականի մայիսի 16-ին և ուժի մեջ է մտել 2008 թվականի մայիսի 1-ին։ Վերջին անգամ այն վավերացվել է Թուրքիայի կողմից 2016 թվականի մայիսին՝ կողմերի թիվը հասցնելով 28-ի։ Այն ստորագրվել է, բայց չի վավերացվել ևս 11 երկրների կողմից, ավելացրած Եվրամիությունը։

Վարշավայի կոնվենցիան Հայաստանի կողմից վավերացվել է 2008 թվականի հունիսի 2-ին^[1]։

Պատմություն

Համատեքստ

Փողերի լվացումը ներառում է մի շարք բարդ ֆինանսական գործառնություններ (ավանդ, դուրսբերում, բանկային փոխանցումներ և այլն), որոնք հանգեցնում են նրան, որ հանցավոր փողերը դառնում են «մաքուր» և ընդունելի օրինական բիզնես նպատակների համար։ Այս լվացված հանցավոր փողերը վերամշակվում են սովորական բիզնեսների միջոցով և այդպիսով կարող են ներթափանցել օրինական շուկաներ և կոռումպացված ամբողջ տնտեսություններ։

Ֆինանսական համակարգի չարաշահումը չի սահմանափակվում միայն փողերի լվացման սխեմաներով, որոնք նախատեսված են կատարված հանցագործություններից եկամուտները պահպանելու և առավելագույնի հասցնելու համար։ Ֆինանսական համակարգը նման կերպ չարաշահվում է ահաբեկչական վայրագությունները ֆինանսավորելու համար։ Սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչական հարձակումներից հետո միջազգային հանրությունն արագորեն ճանաչեց փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման գործընթացների կարևոր նմանությունները։ Ավանդաբար ահաբեկչության ֆինանսավորումը բխում էր անօրինական գործողություններից, օրինակ՝ բանկերի կողոպուտներ, զենքի և թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառություն և այլն։ Սակայն վերջին տարիներին նոր երևույթ է աճել՝ ահաբեկչական գործողությունների ֆինանսավորման օրինական գործունեության իրականացումը։ Այս դեպքում բարեգործական, օրինական առևտրային գործունեության և այլնի միջոցով հավաքված «մաքուր» գումարները կարող են օգտագործվել ահաբեկչական գործողություններ ֆինանսավորելու համար։ Վերոնշյալ նկատառումները հանգեցրին Եվրոպայի խորհրդի 1990 թվականի Ստրասբուրգի կոնվենցիան թարմացնելու որոշմանը։

Ստրասբուրգի 1990 թվականի կոնվենցիայի թարմացում

1990 թվականի Ստրասբուրգի կոնվենցիայի հիմնական նպատակներից մեկը փողերի լվացման ոլորտում միջազգային համագործակցության պարզեցումն էր, որը կարող էր իրականացվել միայն այն դեպքում, եթե քայլեր ձեռնարկվեին նվազագույնի հասցնելու մոտեցումների էական տարբերությունները, որոնք այն ժամանակ գոյություն ունեին անդամ պետությունների ներպետական իրավական համակարգերում։ CETS 198-ը անձեռնմխելի է թողել 1990 թվականի Կոնվենցիայի ընդհանուր կառուցվածքը։

Իր մշակման պահին 1990 թվականի Կոնվենցիայի նախագիծը մշակած Փորձագետների ընտրյալ կոմիտեն չէր կարող հիմնվել ներպետական իրավունքի և պրակտիկայի հաստատված և զարգացած մարմնի վրա։ 1990 թվականի կոնվենցիայի տեքստի ընդունումից հետո անցած ավելի քան տասը տարվա ընթացքում արժեքավոր փորձ է ձեռք բերվել։ Փողերի լվացման դեմ պայքարի ֆինանսական գործողությունների աշխատանքային խմբի (FATF) փոխադարձ գնահատման ընթացակարգերը, որը թարմացրել է իր հանձնարարականները 1996 և 2003 թվականներին և ավելացրել 8 Հատուկ հանձնարարականներ 2001 թվականին և ևս մեկը 2004 թվականին^[2], և MONEYVAL-ի կողմից ձեռնարկված նմանատիպ աշխատանքները, արժեքավոր պատկերացումներ են տվել այն խնդիրների մասին, որոնք առաջացել են ինչպես փողերի լվացման դեմ պայքարի միջոցների ներքին իրականացման, այնպես էլ միջազգային համագործակցության ընթացքում։ Այս երկու գնահատող մարմինների լիազորությունները նույնպես ընդլայնվել են՝ ներառելով ահաբեկչության ֆինանսավորմանը հակազդելու համար ձեռնարկված միջոցառումների արդյունավետության գնահատումը։

2001 թվականի հունիսի 26-ին Եվրամիությունն ընդունել է Փողերի լվացման, գործիքների և հանցավոր ճանապարհով ստացված եկամուտների նույնականացման, հետագծման, սառեցման, առգրավման և բռնագրավման շրջանակային որոշումը։ Սա ներառում է զգալի շարժ դեպի ներդաշնակեցված Կոնվենցիայի որոշ կարևոր դրույթներ, որոնք վերաբերում են ներպետական մակարդակով գործողություններին, ինչպես նաև ներառում է համաձայնություն միջազգային համագործակցության արդյունավետությունը բարձրացնելու պրակտիկայի վերաբերյալ։ Փողերի լվացման նպատակով ֆինանսական համակարգի օգտագործումը կանխելու մասին Եվրոպական Միության Խորհրդի 1991 թվականի հունիսի դիրեկտիվը նույնպես էականորեն փոփոխվել է 2001 թվականի դեկտեմբերին։ Այն ժամանակ Հանձնաժողովը ներկայացրել էր Փողերի լվացման երրորդ հրահանգի և Կանոնակարգի առաջարկը՝ համայնք մուտք գործող կամ դուրս եկող դրամական միջոցների վերահսկման վերաբերյալ։ Այս առաջարկները քննարկվում էին Եվրախորհրդարանում և ԵՄ Խորհրդում, և 2005 թվականին ընդունվեց ԵՄ երրորդ հրահանգը։

Մյուս կարևոր նախաձեռնությունները, որոնք տեղի են ունեցել վերջին տարիներին, ներառում են Ֆինանսական հետախուզության ստորաբաժանումների Էգմոնտ խմբի զարգացումն ու ընդլայնումը, ՄԱԿ-ի Անդրազգային կազմակերպված հանցավորության դեմ կոնվենցիայի ընդունումը, Կոռուպցիայի դեմ կոնվենցիայի և ահաբեկչության ֆինանսավորման կոնվենցիայի ընդունումը, ինչպես նաև միջազգային կոնվենցիայի ի հայտ գալը։

Վարշավայի կոնվենցիայի մշակում

Եվրախորհրդի շրջանակներում քննարկումները սկսվել են դեռևս 1998 թվականին։ Հաշվի առնելով անդամ պետությունների միջև առկա տեսակետները՝ 2000 թվականին հարցաթերթիկի վրա հիմնված հետաքննություն է անցկացվել այդ թեմայի շուրջ։ Այս հարցումից պարզվեց, որ պետությունների հստակ մեծամասնությունը կողմ է եղել Արձանագրության շուրջ բանակցությունների շուտափույթ բացմանը։ Հանցագործությունից ստացված եկամուտների լվացման, հետախուզման, առգրավման և բռնագրավման մասին Կոնվենցիայի լրացուցիչ արձանագրություն կազմելու նպատակահարմարության մասին քննարկող խումբը (PC-S-ML) իր զեկույցը ներկայացրել է ՔԶՀԿ 17-21-ի 51-րդ լիագումար նիստում և կոնկրետ առաջարկություններ արել նման պայմանագրի հնարավոր բովանդակության վերաբերյալ։

2003 թվականի վերջին Հանցավորության հիմնախնդիրների եվրոպական կոմիտեն (CDPC) վստահել է Հանցավոր ճանապարհով ստացված եկամուտների լվացման, հետախուզման, առգրավման և բռնագրավման մասին Կոնվենցիայի վերանայման հարցերով փորձագետների կոմիտեին (PC-RM) պատրաստել նման արձանագրություն։ .

Սույն լիազորությունները վերանայվել են 2004 թվականի մարտին և կազմվել հետևյալ կերպ.

«Արձանագրության նախագծի բանակցությունների համատեքստում պետք է հաշվի առնել փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման կանխարգելմանն առնչվող դրույթների ներդրումը.

ա. Ինչ վերաբերում է կանխարգելիչ միջոցառումներին, ապա պետք է հաշվի առնել, օրինակ, համատեքստային դրույթ կամ կանխարգելման միջոցառումների վերաբերյալ դրույթներ ներմուծելը, որպեսզի հեշտացնեն ՖՀՄ-ների իրավասությունների և պարտականությունների հետագա լուսաբանումը, մասնավորապես՝ վերահսկելու պարտականությունների հետ կապված ( հաճախորդների ինքնության նույնականացում և ստուգում, իրական սեփականատերերի նույնականացում, կասկածելի գործարքների հաշվետվություններ), ՖՀՄ-ների սահմանումը և նրանց միջև համագործակցության սկզբունքները, ինչպես նաև իրավաբանական անձանց թափանցիկությունը։ Նման դրույթը կամ դրույթները, ներդրվելու դեպքում, պետք է համապատասխան հղում կատարեն գործող միջազգային չափանիշներին և, մասնավորապես, հղում կատարեն փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման վերաբերյալ FATF-ի առաջարկություններին կամ Արձանագրության Նախաբանում կամ որպես ինքնուրույն դրույթ.

բ. Ինչ վերաբերում է ահաբեկչության ֆինանսավորմանը, ապա պետք է հաշվի առնել մեկ կամ մի քանի դրույթներ, որոնք կապահովեն 1990 թվականի փողերի լվացման մասին կոնվենցիայի դրույթների կիրառումը ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարում, և որոնք, հավելյալ արժեք տալով հանդերձ, լիովին համապատասխանում են միջազգային չափանիշներին, այդ թվում՝ ահաբեկչության ֆինանսավորումը ճնշելու մասին ՄԱԿ-ի միջազգային կոնվենցիան.

գ. Պետք է նաև գտնվի մեխանիզմ ՝ ապահովելու, որ Արձանագրությամբ վերանայված Կոնվենցիան համապատասխանաբար հարմարեցվի, եթե փոխվեն դրանում նշված միջազգայնորեն ընդունված չափանիշները»

PC-RM-ը մշակեց մի տեքստ, որը ավելացրեց և փոփոխեց 1990 թվականի Կոնվենցիայի դրույթները։ Նախատեսված փոփոխությունների և պայմանագրի շրջանակի ընդլայնման պատճառով՝ ներառելով ահաբեկչության ֆինանսավորմանը վերաբերող հարցեր, մշակողները կարծում էին, որ այս տեքստը պետք է լինի ինքնուրույն Կոնվենցիա, այլ ոչ թե 1990 թվականի Կոնվենցիայի Արձանագրություն։ CDPC-ն հաստատել է սույն Կոնվենցիան 2005 թվականի մարտի 11-ին և այն փոխանցել Նախարարների կոմիտեին ընդունման համար։ Նախարարների կոմիտեն Կոնվենցիան ընդունել է 2005 թվականի մայիսի 3-ին։

Ընդհանուր նկատառումներ

Նախագծի մշակման պահին չկար որևէ հատուկ միջազգային պայմանագիր, որն ընդգրկում էր փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման կանխարգելումը և վերահսկումը։ Գոյություն ունեցող իրավաբանորեն պարտադիր միջազգային փաստաթղթերը նախատեսում էին մի շարք հատուկ միջոցառումներ, որոնք ուղղված էին օրենքի կիրառմանը և միջազգային համագործակցությանը (օրինակ՝ փողերի լվացման, բռնագրավման, ժամանակավոր միջոցների քրեականացում, միջազգային համագործակցություն), սակայն կանխարգելիչ ասպեկտները հիմնականում չկարգավորվեցին միջազգային իրավունքով կամ անտեսվեցին։

1990 թվականի Կոնվենցիայի ընդունումից հետո փողերի լվացման մեթոդները և փողերի լվացման դեմ պայքարի ռազմավարությունները զգալիորեն զարգացել են։ Օրինակ՝ լվացման մեթոդներն ավելի ու ավելի են թիրախավորում ոչ ֆինանսական հատվածը և օգտագործում են պրոֆեսիոնալ միջնորդներ՝ հանցավոր եկամուտները օրինական տնտեսությունում ներդնելու համար։ Բազմաթիվ իրավասություններ ստեղծել էին Ֆինանսական հետախուզության ստորաբաժանումներ՝ կասկածելի կամ արտասովոր գործարքների մասին հաշվետվությունները մշակելու համար։ Այդ փոփոխություններին անհրաժեշտ էր հետևել՝ վերագնահատելով Կոնվենցիայի ուշադրությունը, ճշգրտելով դրա որոշ պահանջներ և լրացնելով այն լրացուցիչ դրույթներով։ Բացի այդ, այս փոփոխություններից մի քանիսն արդեն ներառված էին այլ միջազգային ֆորումների (Եվրամիություն, ՄԱԿ, FATF) կողմից սահմանված չափորոշիչներում, որոնք նոր կոնվենցիան չէր կարող անտեսել։ Ավելի շուտ, նոր Կոնվենցիայի տեքստը համապատասխանեցվեց այս նոր զարգացումներին՝ ապահովելու փոխադարձ հետևողականություն այս չափանիշների հետ և հնարավոր դարձնելու համապատասխան իրավական ձևաչափով ներդաշնակեցված ներքին արձագանքները։

Ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարում փողերի լվացման դեմ պայքարի պրակտիկայում ցուցադրված արդյունավետության շնորհիվ Վարշավան նպատակ ուներ ընդլայնել իր նախորդի շրջանակը՝ ահաբեկչության և դրա ֆինանսավորման դեմ պայքարում օգտագործելու համար՝ հաշվի առնելով առկա միջազգային փաստաթղթեր (օրինակ՝ 1999 թվականի ՄԱԿ-ի ահաբեկչության ֆինանսավորման կոնվենցիան)։ 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի իրադարձությունները ստիպեցին աշխարհի երկրներին արագ քայլեր ձեռնարկել ահաբեկչական ֆոնդերը սառեցնելու համար, և սպասվում էր, որ նրանցից շատերը լուրջ դժվարություններ ունեին հաղթահարելու այս պահանջը, մյուսները ստիպված էին երկարաձգել օրինականության սահմանները՝ պատասխանելով հարցումներին կամ տրամադրելով պահանջվող ապացույցները։ Աշխարհը հասկացել էր, որ ֆինանսական տեղեկատվության արագ հասանելիությունը կամ հանցավոր կազմակերպությունների, այդ թվում՝ ահաբեկչական խմբավորումների կողմից տնօրինվող ակտիվների մասին տեղեկությունները, հաջող կանխարգելիչ և ռեպրեսիվ միջոցառումների և նրանց գործունեությունը խաթարելու բանալին է։

Վարշավայի կոնվենցիայում ահաբեկչության ֆինանսավորմանը վերաբերող դրույթները ներառելու հիմնական պատճառները հետևյալն էին.

ա. ահաբեկչության ֆինանսավորման և փողերի լվացման միջև հստակ կապը միջազգայնորեն ճանաչված է, հատկապես FATF-ի և նրա 40 + 9 հանձնարարականների, ՄԱԿ-ի, ԵՄ-ի, Համաշխարհային բանկի, ԱՄՀ-ի և MONEYVAL-ի մանդատի համատեքստում. բ. այն գործիքները, որոնք արդյունավետ են եղել փողերի լվացմանը հակազդելու համար, պետք է հավասարապես արդյունավետ լինեն ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարում. գ. ՖՀՄ-ների միջև առկա համագործակցությունը գործնականում ընդգրկում է ահաբեկչության ֆինանսավորման հետ կապված հարցեր. դ. քանի որ այս Կոնվենցիան ներառում է ՖՀՄ-ների դերի և գործունեության վերաբերյալ դրույթներ, դժվար կլիներ անջատել ահաբեկչության ֆինանսավորման հետ կապված հարցերը. ե. ՖՀՄ-ների կողմից փոխանակվող տեղեկատվությունը այժմ օգտագործվում է և կարող է օգտագործվել նաև ապագայում ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի նպատակով։ Հետևաբար, CETS 198-ի լիազորություններն ավելի լայն են, քան 1990 թվականի Կոնվենցիան, քանի որ այն ներառում է լվացման և բռնագրավման, բայց նաև ահաբեկչության ֆինանսավորումը։ Ինչ վերաբերում է վերջինիս, Կոնվենցիան նախ շեշտում է պետությունների կողմից անհապաղ քայլեր ձեռնարկելու անհրաժեշտությունը՝ վավերացնելու և ամբողջությամբ իրականացնելու 1999 թվականին ՄԱԿ-ի ահաբեկչության ֆինանսավորման կոնվենցիան՝ դրանով իսկ ճանաչելով դրա հիմնարար արժեքը՝ սահմանելով ահաբեկիչներին իրենց միջոցներից կտրելու միջազգային իրավական դաշտը։ ՄԱԿ-ի կոնվենցիային հղումը նպատակ ունի ընդգծելու այս պայմանագրի վճռորոշ նշանակությունը ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ գլոբալ պայքարում։ Այն ընդունում է, որ 1999 թվականին ՄԱԿ-ի ահաբեկչության ֆինանսավորման կոնվենցիան առաջին անգամ ապահովում է համաձայնեցված գլոբալ շրջանակ, որի շրջանակներում միջազգային հանրությունը կարող է ավելի արդյունավետ համագործակցել ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարելու համար։

Վարշավայի կոնվենցիան նպատակ ուներ բարելավել միջազգային համագործակցությունը, հաշվի առնելով այլ միջազգային հարթակներում ընդունված հետաքննության նոր մեթոդների մշակումը, ինչպես դրանք պարունակվում են 2001 թվականի հոկտեմբերի 16-ի ԵՄ Արձանագրությամբ․

Վարշավայի կոնվենցիան հավելյալ արժեք է հաղորդում ներկայիս միջազգային չափանիշներին հետևյալ ոլորտներում.

հիմնական հանցագործության ապացույց;
փողերի լվացման հանցագործության մտավոր տարրը, որը կարող է պարզապես կասկած լինել.
իրավաբանական անձանց պատասխանատվությունը.
ֆիզիկական անձի կողմից իրավաբանական անձի նկատմամբ վերահսկողության կամ վերահսկողության բացակայությունը.
լվացված ունեցվածքի սահմանումը.
գույքի բռնագրավում;
ապացուցման բեռի հետադարձելիությունը.
սառեցված կամ առգրավված գույքի կառավարում.
ոչ բանկային ֆինանսական հաստատություններին վերահսկողության և մոնիտորինգի լիազորությունների տրամադրում.
միջազգային օգնություն և համագործակցություն ՖՀՄ-ների միջև.
օտարերկրյա ՖՀՄ-ի պահանջով կասկածելի գործարքների հետաձգում։

Կողմերի համաժողով

Այս բոլոր նպատակներին հասնելու համար Վարշավայի կոնվենցիան նախատեսում է մասնակից պետությունների համար մոնիտորինգի առանձին մեխանիզմ՝ «Կողմերի համաժողովը» (COP198), որն ապահովում է CETS 198-ի դրույթների կիրառումը։

Իր գործունեությունը ղեկավարելու համար Կողմերի Համաժողովը, իր կանոնակարգի համաձայն, ընտրում է բյուրո՝ երկու տարի ժամկետով, նախագահին և փոխնախագահին, ինչպես նաև երեք այլ անդամների՝ պաշտոնավարման մեկ տարի ժամկետով, որոնք միասին կազմում են Բյուրոն։ Բյուրոն աջակցում է Նախագահին և ապահովում հանդիպումների նախապատրաստումն ու շարունակականությունը։ Կողմերի համաժողովը կարող է նշանակել գիտական փորձագետներ, որոնց դերը անհրաժեշտության դեպքում չեզոք, փորձագիտական կարծիքներ տրամադրել և աջակցելն է Նախագահին և քարտուղարությանը՝ Կոնֆերանսի արդյունքների հետևողականությունն ապահովելու հարցում։ Կողմերի համաժողովին աջակցում է նաև Եվրոպայի Խորհրդի կողմից տրամադրվող քարտուղարությունը։

Իր առաջին հանդիպման ժամանակ COP-ը համաձայնեց, որ չի կրկնի MONEYVAL-ի կամ FATF-ի գնահատումները, և որ կգնահատի CETS 198-ի միայն այն մասերը, որոնք արժեք են ավելացնում ներկայիս համաշխարհային չափանիշներին։ Գնահատումն իրականացվում է իրավական, ՖՀՄ-ի և միջազգային համագործակցության հարցերով զեկուցողների կողմից և հիմնված է գնահատված երկրի պատասխանների մանրամասն հարցաթերթիկին։ COP-ի գնահատման հաշվետվությունները ենթակա են քննարկման և հաստատման Կողմերի Կոնֆերանսի կողմից՝ համաձայն նրա աշխատակարգի^[3]։ Կողմերի համաժողովի բոլոր ընդունված զեկույցները ինքնաբերաբար հրապարակվում են ընդունումից հետո չորս շաբաթվա ընթացքում։

COP-ը հանդիպում է տարին մեկ անգամ իր լիագումար նիստում։ Նրա գործունեությունը ներառում է նաև

Պայմանավորվող կողմերի վերաբերյալ գնահատման հաշվետվությունների քննարկում և ընդունում. Պետությունների կողմից գրանցված առաջընթացը CETS No. 198-ի ստորագրման/վավերացման հարցում.
Կոնվենցիայի հնարավոր փոփոխությունները։

COP-ը նաև կապ է հաստատում և համագործակցում փողերի լվացման դեմ պայքարող այլ մարմինների հետ, ներառյալ MONEYVAL-ը և FATF-ը։

Կոնվենցիայի կառուցվածք

ՆԱԽԱԲԱՆ ԳԼՈՒԽ I – ՏԵՐՄԻՆՆԵՐԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄԸ

ԳԼՈՒԽ II – ԱՀԱԲԵԿՉՈՒԹՅԱՆ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՈՒՄԸ

ԳԼՈՒԽ III – ԱԶԳԱՅԻՆ ՄԱՐԴԱԿՈՎ ՁԵՌՆԱՐԿՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ

ԳԼՈՒԽ IV – ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ

ԳԼՈՒԽ V – ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ ֆԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՀԵՏԱԽՈՒԶՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ (ՖՀՄ) ՄԻՋԵՎ

ԳԼՈՒԽ VI – ՄՈՆԻՏՈՐԻՆԳԻ ՄԵԽԱՆԻԶՄ ԵՎ ՎԵՃԵՐԻ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄԸ

ԳԼՈՒԽ VII – ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ^[4]

Մասնակցություն

49-րդ հոդվածի համաձայն՝ CETS 198-ը բացվել է ստորագրման համար Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետությունների, Եվրոպական համայնքի և ոչ անդամ պետությունների կողմից, որոնք մասնակցել են դրա մշակմանը։ Վավերացման, ընդունման կամ հաստատման փաստաթղթերն ի պահ են հանձնվում Եվրոպայի խորհրդի գլխավոր քարտուղարին։ Կոնվենցիան ուժի մեջ է մտել երեքամսյա ժամկետի ավարտին հաջորդող ամսվա առաջին օրը այն օրվանից հետո, երբ 6 ստորագրող երկրներ, որոնցից առնվազն չորսը Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետություններ են, հայտնել են իրենց համաձայնությունը կոնվենցիային։ Ալբանիայի, Բոսնիա և Հերցեգովինայի, Մալթայի, Մոլդովայի, Լեհաստանի և Ռումինիայի վավերացումներից հետո Կոնվենցիան ուժի մեջ է մտել 2008 թվականի մայիսի 1-ին։

Եվրամիությունը, որը կապված է եղել Կոնվենցիայի նախագծի մշակմանը, ստորագրել է այս փաստաթուղթը 2009 թվականի ապրիլի 2-ին։ Կոնվենցիայի Կողմերի համաժողովի և Եվրոպական Միության միջև շարունակական երկխոսություն է ընթանում Կոնվենցիայի վավերացման հետ կապված իրավական հարցերի վերաբերյալ։

Սույն Կոնվենցիայի ուժի մեջ մտնելու պահից CETS 198-ի Կողմերը, որոնք միևնույն ժամանակ հանդիսանում են 1990 թվականի Կոնվենցիայի Կողմեր, կիրառում են Կոնվենցիայի դրույթները իրենց փոխհարաբերություններում և կշարունակում են կիրառել 1990 թվականի Կոնվենցիայի դրույթները նշված Կոնվենցիայի մյուս Կողմերի հետ հարաբերություններում, բայց ոչ CETS 198-ի նկատմամբ։

Եվրոպայի խորհրդի անդամների մասնակցություն

Վարշավայի կոնվենցիան ներկայումս վավերացվել է Եվրոպայի խորհրդի 28 անդամ պետությունների կողմից և ստորագրվել, բայց չի վավերացվել ևս 11-ի կողմից, գումարած Եվրամիությունը^[5]։ Ներկայիս կողմերն են.

Եվրոպայի խորհրդի ոչ անդամ պետությունների մասնակցություն

2008 թվականին ուժի մեջ մտնելուց ի վեր Կոնվենցիան բաց է նաև անդամ չհանդիսացող այլ պետությունների միանալու համար, պայմանով, որ նրանք պաշտոնապես հրավեր ստանան միանալու Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեի կողմից^[6]։ Մինչ օրս ոչ անդամ պետություններից և ոչ մեկը չի ստորագրել կամ միացել Կոնվենցիան։ Կոնվենցիայի 50-րդ հոդվածի 1-ին կետը, որը վերաբերում է ոչ անդամ պետությունների միանալուն, ձևակերպված է այսպես.

Սույն Կոնվենցիայի ուժի մեջ մտնելուց հետո Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեն, Կոնվենցիայի Կողմերի հետ խորհրդակցելուց հետո, կարող է Խորհրդի անդամ չհանդիսացող և դրա մշակմանը չմասնակցած ցանկացած պետության հրավիրել միանալ սույն Կոնվենցիային. Եվրախորհրդի կանոնադրության 20.դ հոդվածով նախատեսված մեծամասնության ընդունված որոշմամբ և Կողմերի Կոմիտեում մասնակցության իրավունք ունեցող ներկայացուցիչների միաձայն քվեարկությամբ։

Եվրոպայի խորհրդի անդամ չհանդիսացող և Կոնվենցիայի մշակմանը չմասնակցած պետության միանալու ընթացակարգը կարող է ամփոփվել հետևյալ կերպ.

Սկզբունքորեն, Նախարարների կոմիտեն կարող է հանդես գալ ոչ անդամ պետությանը մի կոնկրետ Կոնվենցիային միանալու նախաձեռնությամբ։ Այնուամենայնիվ, ընդունված է, որ ոչ անդամ պետությունը միանալու խնդրանքը ներկայացնում է Եվրոպայի խորհրդի գլխավոր քարտուղարին ուղղված նամակով։ Նամակը պետք է ստորագրի արտաքին գործերի նախարարը կամ նրա կառավարության հանձնարարականով գործող դիվանագիտական ներկայացուցիչը։

Եվրախորհրդի մշտական պրակտիկայի համաձայն և նախքան Նախարարների կոմիտեի օրակարգում այդ կետը պաշտոնապես գրանցելը, Քարտուղարությունը ոչ պաշտոնապես ճշտում է անդամ պետությունների պատվիրակությունների կարծիքը։

Եվրախորհրդի կոնվենցիային միանալու հարցումները քննարկվում են Նախարարների կոմիտեի զեկուցող խմբի կողմից, իսկ հետո՝ Նախարարների կոմիտեի կողմից։ Երբ Նախարարների կոմիտեում սկզբունքորեն համաձայնություն կա դրական պատասխանելու հարցումին, Նախարարների կոմիտեն հանձնարարում է քարտուղարությանը (Պայմանագրի գրասենյակին) խորհրդակցել, անհրաժեշտության դեպքում, Կոնվենցիայի Կողմ հանդիսացող այլ ոչ անդամ պետությունների հետ։ Անդամ չհանդիսացող պետություններին տրվում է հստակ ժամկետ՝ իրենց համաձայնությունը տալու համար (սովորաբար երկու ամիս)։

Կոնվենցիայի Կողմ հանդիսացող ոչ անդամ պետությունների հետ խորհրդակցությունից հետո ոչ անդամ պետությանը հրավիրելու որոշումը դառնում է վերջնական։ Հանցավոր ճանապարհով ստացված եկամուտների լվացման, հետախուզման, առգրավման ու բռնագրավման և ահաբեկչության ֆինանսավորման մասին Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիայի դեպքում հրավեր տրամադրելու կամ չտրամադրելու մասին որոշումը պետք է միաձայն ընդունվի Եվրոպայի խորհրդի այդ անդամների կողմից, որոնք Կոնվենցիայի Կողմեր են։ Այս որոշումը սովորաբար ընդունվում է նախարարների տեղակալների մակարդակով։ Այնուհետև Կոնվենցիային միանալու հրավերը ծանուցվում է շահագրգիռ պետությանը Գլխավոր քարտուղարության կողմից։

Ընդունված է, որ միանալու մասին փաստաթուղթն ի պահ է հանձնվում Եվրոպայի խորհրդի Ստրասբուրգի նստավայրում՝ միացող պետության ներկայացուցչի և Եվրոպայի խորհրդի գլխավոր քարտուղարի կամ նրա տեղակալի ներկայությամբ։ Միացող պետության ներկայացուցիչն իր հետ բերում է միանալու մասին փաստաթուղթը, և երկու կողմերը ստորագրում են փաստաթուղթ։ Եթե միացող պետության համար դժվար լինի Ստրասբուրգ ներկայացուցիչ ուղարկել, ապա միանալու փաստաթուղթը կարող է ուղարկվել դիվանագիտական առաքիչով։ Միանալու մասին փաստաթուղթն ի պահ հանձնելու մասին ծանուցվում է Եվրոպայի խորհրդի անդամներին և Կոնվենցիայի մյուս կողմերին։

Կոնվենցիայի 50-րդ հոդվածի 2-րդ կետը սահմանում է, որ այն ուժի մեջ է մտնում միանալու մասին փաստաթուղթը Եվրոպայի խորհրդի Գլխավոր քարտուղարին ի պահ հանձնելու օրվանից եռամսյա ժամկետի ավարտին հաջորդող ամսվա առաջին օրը։ .

Ելնելով յուրաքանչյուր կոնվենցիայի կիրառելի դրույթներից և համաձայն 1969 թվականի Վիեննայի պայմանագրերի իրավունքի մասին կոնվենցիայի, ցանկացած հայտարարություն կամ վերապահում պետք է արվի միանալու մասին փաստաթուղթը ի պահ հանձնելիս։ Իրավական որոշակիության նկատառումներից ելնելով և Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիաների միատեսակ կատարումն ապահովելու նպատակով, ավելի ուշ վերապահումներ չեն կարող արվել։

Հանցավոր ճանապարհով ստացված եկամուտների լվացման, խուզարկության, առգրավման ու բռնագրավման և ահաբեկչության ֆինանսավորման մասին Եվրոպայի խորհրդի կոնվենցիայի 33-րդ հոդվածը նախատեսում է կենտրոնական մարմնի նշանակումը, որը պետք է պարտադիր կերպով կատարվի միանալու մասին փաստաթուղթն ի պահ հանձնելու պահին։

Ծանոթագրություններ

↑ https://cba.am/am/sitepages/fmcregulationinter.aspx, Միջազգային փասստաթղթեր Կոնվենցիաներ, ՀՀ Կենտրոնական բանկի պաշտոնական կայք
↑ «FATF 40 Recommendations of 2003» (PDF). FATF web portal. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 17-ին.
↑ «CETS 198 Reference Documents, including Rules of Procedure» (PDF). FATF web portal. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.
↑ https://cba.am/Storage/AM/downloads/FDK/InternationalInstruments/warsaw_convention_on_amlcft_confiscation_arm.pdf, Վարշավայի կոնվենցիա
↑ «Signatures and ratifications of CETS 198». Council of Europe Treaty Office web portal. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.
↑ In November 2012, the Committee of Ministers invited Morocco to accede to the Convention.

Արտաքին հղումներ

Council of Europe
Council of Europe Treaty Office
MONEYVAL
European Committee on Crime Problems (CDPC)
1990 FATF Recommendations
1996 FATF Recommendations
2003 FATF Recommendations
FATF Special Recommendations Արխիվացված 2015-09-14 Wayback Machine
Վարշավայի կոնվենցիա(չաշխատող հղում)

[1] ttps://cba.am/am/sitepages/fmcregulationinter.aspx, Միջազգային փասստաթղթեր Կոնվենցիաներ, ՀՀ Կենտրոնական բանկի պաշտոնական կայք

[FATFRec-2] «FATF 40 Recommendations of 2003» (PDF). FATF web portal. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 17-ին.

[3] «CETS 198 Reference Documents, including Rules of Procedure» (PDF). FATF web portal. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.

[4] ttps://cba.am/Storage/AM/downloads/FDK/InternationalInstruments/warsaw_convention_on_amlcft_confiscation_arm.pdf, Վարշավայի կոնվենցիա

[SignCETS198-5] «Signatures and ratifications of CETS 198». Council of Europe Treaty Office web portal. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.

[6] In November 2012, the Committee of Ministers invited Morocco to accede to the Convention.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]