Ստանիսլավ Բարանչակ
Ստանիսլավ Բարանչակ (լեհ.՝ Stanisław Barańczak, 13 նոյեմբերի, 1946, Պոզնան — 26 դեկտեմբերի, 2014, Նյուտոն, Մասաչուսետս, ԱՄՆ), լեհ բանաստեղծ, թարգմանիչ, էսսեիստ։
Ստանիսլավ Բարանչակ լեհ.՝ Stanisław Barańczak | |
|---|---|
 Ստանիսլավ Բարանչակը կնոջ՝ Աննայի հետ, 1995 | |
| Ծնվել է | նոյեմբերի 13, 1946[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Պոզնան, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն[4] |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 26, 2014[1][2][3][…] (68 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Նյութոնվիլ |
| Գերեզման | Մաունթ Օբերն գերեզմանատուն |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, թարգմանիչ, գրող, գրական քննադատ, համալսարանի դասախոս, արհմիութենական գործիչ և քննադատ |
| Լեզու | անգլերեն |
| Քաղաքացիություն |  Լեհաստան |
| Կրթություն | Պոզնանի Ադամ Միցկևիչ համալսարան |
| Գիտական աստիճան | բանասիրական գիտությունների դոկտոր |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Korekta twarzy |
| Անդամակցություն | Լեհական արվեստի և գիտության արտասահմանյան միություն և Stowarzyszenie Pisarzy Polskich? |
| Կուսակցություն | Լեհաստանի միացյալ աշխատավորների կուսակցություն |
| Աշխատավայր | Հարվարդի համալսարան և Պոզնանի Ադամ Միցկևիչ համալսարան |
| Պարգևներ | |
 Stanisław Barańczak Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ստանիսլավ Բարանչակը ծնվել է 1946 թվականի նոյեմբերի 13-ին Լեհաստանի Պոզնան քաղաքում։ Ավարտել է Պոզնանի Ադամ Միցկևիչի անվան համալսարանի Լեհական բանասիրություն բաժինը (1969)։ 1967—1971 թվականներին եղել է Հոսանք (լեհ.՝ Nurt) ամսագրի խմբագրության անդամ։ Նրա բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն՝ Դեմքի շտկում, լույս է տեսել 1968 թվականին։ Եղել է Լեհաստանի բանվորական միասնական կուսակցության անդամ (1967-1969)։ 1973 թվականին պաշտպանել է ատենախոսություն Միրոն Բյալոշևսկու ստեղծագործության վերաբերյալ ու ստացել բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան։
Ստորագրել է 59-ի նամակը (1975), անդամակցել Բանվորների պաշտպանության հանձնաժողովին, ինչի պատճառով 1977 թվականին նրան արգելել են զբաղվել մանկավարժությամբ և հեռացրել են համալսարանից։ Եղել է իրավապաշտպանական շարժման ակտիվ մասնակից։ Դասավանդել է Պոզնանի ու Կրակովի ընդհատակյա համալսարաններում։
1980 թվականին դարձել է Համերաշխություն պրոֆմիության անդամ, վերադարձել համալսարան։ 1981 թվականից՝ Լեհաստանում ռազմական դրության հայտարարումից հետո, ապրել ու ստեղծագործել է արտասահմանում։ Դասավանդել է Հարվարդի համալսարանում, եղել է Փարիզի Zeszyty Literackie (1983) գրական ամսագրի հիմնադիրներից մեկը։ 1986—1990 թվականներին եղել է Նյու Յորքի The Polish Review եռամսյա լրագրի խմբագրության ադամ։ Ինչպես նաև անդամակցում է Լեհ գրողների ընկերությանը։
Ստանիսլավ Բարանչակի քույրը՝ Մալգոժատա Մուսերովիչը, բանաստեղծուհի է։ Ստանիսլավ Բարանչակը տառապել է Պարկինսոնյան հիվանդությամբ։
Ստանիսլավ Բարանչակը մահացել է 2014 թվականի դեկտեմբերի 26-ին ԱՄՆ Մասաչուսետս նահանգի Նյուտոն քաղաքում[6], թաղվել է 2015 թվականի հունվարի 3-ին Քեմբրիջի գերեզմանատանը[7]։
Ստեղծագործություն խմբագրել
Լեհական քնարերգության մեջ 1960-ական թվականներին սկիզբ առած նոր ալիքի խոշորագույն ներկայացուցիչն է։ Կատարել է փարգմանություններ անգլերենից, գերմաներենից ու ռուսերենից լեհերեն և լեհերենից գերմաներեն ու անգլերեն։ Թարգամել է Վիլյամ Շեքսպիրի, մետաֆիզիկ բանաստեղծների, ՅԱն Կոխանովսկու (անգլերենից թարգմանել է Շեյմաս Խինիի հետ համատեղ), Մենլի Ջերարդ Հոփքինսի, Էմիլի Դիկինսոնի, Տոմաս Ստերնզ Էլիոթի, Օսիպ Մանդելշտամի, Էդվարդս Էսթլին Քամինգսի, Էլիզաբեթ Բիշոպի, Ուիստան Հյու Օդենի, Պաուլ Ցելանի, Վիսլավա Շիմբորսկայայի և Զբիգնև Հերբերտի (անգլերեն), Շեյմաս Խինիի, Իոսիֆ Բրոդսկու և այլոց ստեղծագործությունները։
Գրքեր խմբագրել
- 1968 Korekta twarzy
- 1970 Jednym tchem
- 1971 Nieufni i zadufani. Romantyzm i klasycyzm w młodej poezji lat sześćdziesiątych
- 1972 Dziennik poranny. Wiersze 1967—1971
- 1973 Ironia i harmonia. Szkice o najnowszej literaturze polskiej
- 1974 Język poetycki Mirona Białoszewskiego
- 1977 Ja wiem, że to niesłuszne. Wiersze z lat 1975—1976 (Փարիզ)
- 1978 Sztuczne oddychanie (Լոնդոն)
- 1979 Etyka i poetyka. Szkice (Փարիզ)
- 1980 Knebel i słowo. O literaturze krajowej w latach siedemdziesiątych
- 1980 Tryptyk z betonu, zmęczenia i śniegu (Կրակով, ընդհատակյա հրատարակչություն)
- 1981 Wiersze prawie zebrane
- 1981 Książki najgorsze (Կրակով, ընդհատակյա հրատարակչություն)
- 1981 Dziennik poranny. Poezje 1967—1981
- 1981 Bo tylko ten świat bólu…
- 1983 Czytelnik ubezwłasnowolniony. Perswazje w masowej kulturze literackiej PRL
- 1984 Uciekinier z Utopii. O poezji Zbigniewa Herberta (Լոնդոն)
- 1986 Atlantyda i inne wiersze z lat 1981—1985 (Լոնդոն)
- 1988 Przed i po. Szkice o poezji krajowej przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych
- 1988 Widokówka z tego świata i inne rymy z lat 1986—1988 (Փարիզ)
- 1990 Tablica z Macondo, albo osiemnaście prób wytłumaczenia sobie i innym po co i dlaczego się pisze (Լոնդոն)
- 1991 Biografioły
- 1991 159 wierszy. 1968—1988
- 1994 Podróż zimowa
- 1995 Pegaz zdębiał
- 1996 Poezja i duch Uogólnienia. Wybór esejów 1970—1995
- 1998 Geografioły
- 1998 Chirurgiczna precyzja
Ճանաչում խմբագրել
- Կոցելսկիների հիմնադրամի մրցանակ (1972),
- Նիկե գրական մրցանակ (1998),
- Լեհաստանի Վերածննդի շքանշանի հրամանատարական խաչ (2006),
- Վրոցլավի բանաստեղծական մրցանակ Սիլեզիուս ստեղծագործության ամբողջականության համար (2009),
- Պոզնանի պատվավոր քաղաքացի,
- Սիլեսկի համալսարանի (լեհ.՝ Uniwersytet Śląski w Katowicach, UŚ) ու Յագելոնյան համալսարանի (լեհ.՝ Uniwersytet Jagielloński) պատվավոր դոկտոր։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Discogs — 2000.
- ↑ 3,0 3,1 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #119229129 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Guggenheim Fellows-ի տվյալների բազա
- ↑ Stanislaw Baranczak, 68, Polish Underground Poet, Dies
- ↑ Stanisław Barańczak został pochowany w Cambridge pod Bostonem
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստանիսլավ Բարանչակ» հոդվածին։ |