Վիքիպեդիա

Սպիտակ Ավստրալիա

Սպիտակ Ավստրալիա (անգլ.՝ White Australia Policy), Ավստրալիայի ներգաղթի քաղաքականության շրջանակներում քաղաքական որոշումների համալիր, որը 1901 թվականից մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ սահմանափակել է «գունավոր» միգրանտների հոսքը: «Սպիտակ Ավստրալիա» անվանումը ոչ պաշտոնական է, այն օգտագործվել է որպես հովանոցային տերմին այն օրենքների համար, որոնք ստեղծվել են Ասիայից (հատկապես Չինաստանից) և Խաղաղ օվկիանոսի կղզիներից (հատկապես Մելանեզիայից) ներգաղթյալների համար Ավստրալիա միգրացիան արգելելու նպատակով: 1949-1973 թվականներին այդ օրենքներն աստիճանաբար վերացվել են։

«Ավստրալիան ավստրալացիների համար»։ Ավստրալիայի բնակիչների ասոցիացիայի 1910 թվականի կրծքանշան (Սպիտակ ավստրալացիներ)[1][2]

«Սպիտակ Ավստրալիայի» քաղաքականության ձևավորման նախադրյալները

խմբագրել

Ոսկու տենդ

խմբագրել

«Սպիտակ Ավստրալիայի» քաղաքականության նախադրյալները սկսել են ձևավորվել դեռևս 1850-ական թվականներին, երբ Վիկտորիայում ոսկու տենդը հանգեցրել է ներգաղթյալների ներհոսքի ամբողջ աշխարհից[3]։ Հարստության որոնման ընթացքում մարդիկ հավաքվել էին Վիկտորիա նահանգ, և նրանց հետ աճել է և՛ մրցակցությունը, և՛ սոցիալական լարվածությունը: Հատկապես սուր էր Չինաստանից (հիմնականում Գուանչժոուից) ներգաղթյալների հարցը[4], որոնց ներկայությունը սուր դժգոհություն էր առաջացրել տեղի բնակիչների կողմից։ Ավստրալացիներին վախեցրել են իրենց անհայտ հիվանդությունները, որոնցով տառապել են չինացի ներգաղթյալները, նրանց կողմից դանակներ կրելը, մոլախաղերից և թմրանյութերից կախվածությունը, ինչպես նաև այն փաստը, որ ինչ-որ պահի եկվորների թիվը հասել է այնպիսի չափերի, որ յուրաքանչյուր տեղի բնակչին բաժին է ընկել տասը չինացի[5]։ Շուտով այդ լարվածությունը հանգեցրել է բախումների[6], որոնք վերաճել են զանգվածային բողոքի ցույցերի, որոնցից ամենամեծը ապստամբությունն էր Բաքլենդի հովտում[7] և զանգվածային անկարգություններ Լամբինգ Ֆլետում[8]։

Զանգվածային ցույցերի արդյունքը դարձել է 1855 թվականի Չինական ներգաղթի ակտը, որն առաջին անգամ սահմանափակել է չինացիների մուտքը Ավստրալիա[9]։

Աշխատողների բողոքներ

խմբագրել

Բանվորների բողոքի շարժումները սկսվել են նրանից, որ կտրուկ բարձրացել է էժան աշխատուժի, այսպես կոչված, «հավաքագրման» (blackbirding) հարցը։ Խաղաղ օվկիանոսի կղզիների հազարավոր բնակիչներ (կոչվել են Կանակա), որոնք պարտքային ստրկության մեջ են եղել, ժամանել էին Ավստրալիա՝ Քվինսլենդի շաքարի տնկարկներում աշխատելու համար: Սովորական բանվորներն ու արհմիությունները դեմ են եղել նման պրակտիկային, քանի որ կարծել են, որ դա խլում է աշխատանքը տեղի բնակիչներից և վատ է անդրադառնում աշխատավարձի մակարդակի վրա․ սպիտակ բանվորի աշխատանքն այն ժամանակ արժեր օրական 7 շիլլինգ[10]։

«Գունավոր» աշխատողներ վարձելու օգուտը հստակ երևացել է Ավստրալիայի գեներալ-նահանգապետ Ջոն Լինլիտգոուի նամակից, որն ուղղված էր վարչապետ Բարտոն Էդմունտին․ «Կանակայի (խաղաղօվկիանոսյան կղզիների բնակիչ) աշխատանքային օրն արժեցել է 2 շիլլինգ 6 պենս։ Ճապոնացին արժեցել է 3 շիլլինգ, չինացին՝ 4 շիլլինգ 4 պենս, հնդիկը՝ 5 շիլլինգ»

1870-ական և 1880-ական թվականներին տեղի են ունեցել մի շարք բողոքի ակցիաներ, որոնք կազմակերպվել են արհմիությունների կողմից օտարերկրյա աշխատուժի օգտագործման դեմ[11]։

Ինքնության հարց

խմբագրել

Ավստրալացիներին «Սպիտակ Ավստրալիայի» քաղաքականությունը որդեգրելու պատճառներից էր նաև քաղաքացիների ցանկությունը՝ պաշտպանելու իրենց բրիտանա-ավստրալիական ինքնությունն ու ազգությունը: Նրանք վախեցել են, որ Եվրոպայից (հատկապես Չինաստանից, Ճապոնիայից և Մալայզիայից) ոչ ներգաղթյալները կարող են արմատապես փոխել (կամ նույնիսկ ոչնչացնել) իրենց սովորական բրիտանական հասարակությունն ու ապրելակերպը: Նման հասարակական տրամադրությունները պահպանել են այն համոզմունքը, որ ոչ եվրոպական մշակույթները իրենց հետ չեն կիսում նույն արժեքներն ու իդեալները, ինչն անհնար է դարձրել ազգային միասնությունը և երկրի բարգավաճումը[12]։

Այս գաղափարը հստակ երևացել է Ավստրալիայի երկրորդ վարչապետ Ալֆրեդ Դիկինի հայտարարություններում։ «Այսօր մեզ (ավստրալացիներին) մղում է խորապես ներդրված բնազդը, որը բնորոշ է յուրաքանչյուր մարդու կամ ժողովրդի՝ ինքնապահպանման բնազդը։ Մեր ժողովրդի միասնությունը Ավստրալիայի միասնության գրավականն է, բայց դա հնարավոր չէ, երբ խառնվում է այլ ցեղերի հետ», — ասել է նա[13]։

Սպառնալիք ժողովրդավարական գործընթացին

խմբագրել

Մեկ այլ պատճառ էլ այն էր, որ ավստրալացիները եվրոպացիներին համարել են ժողովրդավարության սպառնալիք, որն այդ ժամանակ ակտիվորեն ձևավորվել էր երկրում: Դա պայմանավորված էր նրանով, որ Ավստրալիայի քաղաքացիները կիսել են այն կարծիքը, որ այլ ռեժիմներից ներգաղթյալները չեն կարող օգտվել իրենց քաղաքական իրավունքներից և կատարել իրենց քաղաքացիական պարտքը ժողովրդավարական պետության շրջանակներում[14]։ «Ասիացիների նկատմամբ մեր պահանջը կայանում է ոչ այնքան նրանում, թե ինչ ռասայի են նրանք պատկանում, այլ նրանում, որ նրանք չեն կարող մեզ հետ կատարել իրենց քաղաքացիական պարտքը», — հայտարարել է Նոր Հարավային Ուելսի սենատոր Էդվարդ Միլլենը[15]։

Ներգաղթի սահմանափակման մասին օրենք (1901)

խմբագրել

Հասարակական տրամադրությունները թեժացել են, առանձին նահանգներ իրենց սահմանափակող միջոցներն են ընդունեցլ «գունավոր» միգրանտների դեմ, և շուտով ծագել է միասնական հակամիգրացիոն քաղաքականության հարցը։ «Իմաստ չունի աչք փակել այն փաստի վրա, որ Ավստրալիայում աճում են հակամիգրացիոն տրամադրությունները՝ կապված մեծ թվով «գունավոր» ներգաղթյալների առաջացման հետ։ Իհարկե, մենք չենք սիրում դա քննարկել, բայց դա ճիշտ է», — 1898 թվականին Դաշնային համագումարում այս խնդրին է անդրադարձել Արևմտյան Ավստրալիայի վարչապետ Ջոն Ֆորեսթը[16]։

1901 թվականին ընդունվել է միգրացիայի սահմանափակման մասին օրենքը, որը դարձել է առաջին համաավստրալիական օրենքը, որը կոչված էր սահմանափակելու «գունավոր» միգրանտների մուտքը։ Ինչպես ասվել է նրա նկարագրության մեջ, այդ փաստաթուղթը պետք է «որոշակի սահմանափակումներ մտցներ ներգաղթի վրա և արտաքսեր երկրից անօրինական դարձած բոլոր ներգաղթյալներին»[17]։

Տվյալ ակտը մտցրել է «արգելված միգրանտ» հասկացությունը։ Դրա տակ են ընկել հետևյալ անձինք՝ թուլամիտներ և հոգեկան հիվանդներ, հիվանդություններ կրողներ, հանցագործներ, մարմնավաճառներ կամ այդ ոլորտում աշխատող մարդիկ, անձինք, որոնք, ըստ արտաքին գործերի նախարարի կամ միգրացիոն ծառայության աշխատակցի, կարող են պահանջել պետական պահպանում, որոշ արհեստավորներ[18]։

Բացի այդ, լրացուցիչ արգելք Է մտցվել եվրոպական լեզուների իմացության պարտադիր գրավոր քննության տեսքով։ Այս թեստի հիմնական նպատակն էր ոչ թե ստուգել պոտենցիալ ներգաղթյալների գրագիտությունը, այլ ապահովել օրինական պատրվակ «գունավոր» միգրանտների մուտքն արգելելու համար՝ առանց ուղիղ տեքստով նշելու, որ ինչ-որ ազգության ներկայացուցիչներ չեն կարող գալ Ավստրալիա[19]։ 1902-1909 թվականներին 1359 թեկնածուներից միայն 59-ն են անցել լեզվի իմացության թեստ, իսկ 1909 թվականից հետո այն ոչ ոք չի հանձնել[20]։

Թելադրության ժամանակ կարող էր բռնվել ցանկացած եվրոպական լեզու, որն ընտրվում էր միգրացիոն ծառայության աշխատակցի կողմից[21]։ Հաճախ անցանկալի միգրանտների նկատմամբ որպես ստուգում ընտրվել է հենց այն լեզուն, որը թեկնածուին անծանոթ էր։ Այսպես, հայտնի չեխ լրագրող և քաղաքական ակտիվիստ էգոն Կիշին ստիպված է եղել մի քանի անգամ ստուգել, մինչև նա, այնուամենայնիվ, ձախողել է գելական լեզվի իմացության թեստը։ Նա ազատ տիրապետել է եվրոպական շատ լեզուների, այդ իսկ պատճառով հաջողությամբ հանձնել է «թելադրությունների առաջին շարքը»։ Այնուամենայնիվ, քաղաքական պատճառներով նրան չեն ցանկացել տեսնել երկրում, և ավստրալացի ռազմական առաջնորդ Թոմաս Բլեմին որոշում է կայացրել նրան «անօրինական միգրանտ» ճանաչել՝ հիմնվելով 1901 թվականի ներգաղթի սահմանափակման մասին օրենքի վրա[22]։

Ներգաղթը սահմանափակելու խիստ միջոցները հավանության են արժանացել հասարակության կողմից, իսկ վարչապետ Ուիլյամ Մորիսը «Սպիտակ» քաղաքականությունը անվանել է «ձեռքբերումներից լավագույնը»։

Смена политического курса и завершение политики «Белой Австралии»

խմբագրել

Первые шаги в сторону смягчения иммиграционной политики были предприняты вскоре после окончания Второй мировой войны. В военное время в Австралию прибыло 15 000 мигрантов, большое количество из них принадлежало к «цветным». Многие по завершении войны добровольно покинули страну, но некоторые уже успели создать семьи и хотели остаться. Первый министр по иммиграции Артур Калвелл[en] предпринял попытку депортировать 800 оставшихся незаконных мигрантов, но это вызвало общественные протесты и привело к судебным разбирательствам[23].

В 1949 году преемник Калвелла Гарольд Холт разрешил оставшимся в стране «цветным» мигрантам подать заявление на вид на жительство, а уже в 1957 году неевропейцам было разрешено становиться гражданами Австралии после 15 лет проживания в стране. Новый миграционный закон от 1958 упростил систему требований к кандидатам на въезд в страну, а также отменил тестирование на знание европейских языков. Позже требования были снижены ещё сильнее. Так, если раньше к «цветным мигрантам» применялось строгое ограничение по уровню образования (только признанные и высококвалифицированные специалисты могли приехать в страну), то 1970 году это требование стало мягче, и за критерий была взята просто хорошая квалификация[11].

Закат политики «Белой Австралии» ознаменовал Миграционный Акт 1966 года, который положил конец ограничениям на въезд в страну по расовому признаку[24]. В 1975 австралийское правительство приняло Закон о запрете расовой дискриминации[25].

По состоянию на 2016 год 26 % австралийского населения родились не в Австралии[26], доля китайцев достигла 5,6 %[27]. Австралийская миграционная программа позволяет людям из разных стран, вне зависимости от их национальности, культуры и вероисповедания приезжать в страну. К 2011 году 46 % жителей Австралии либо сами родились за границей, либо за границей родился хотя бы один из родителей[11].

Քննադատություն

խմբագրել

Քննադատական հայտարարություններ

խմբագրել

Այն ժամանակվա «Սպիտակ Ավստրալիայի» քաղաքականության գլխավոր քննադատը Մալքոլմ Ֆրեյզերն էր։ Նա բազմամշակութայնության հայեցակարգի կողմնակից էր, որը ենթադրել է սոցիալ-մշակութային բազմազանություն և պաշտպանել է որոշակի երկրում մշակութային տարբերությունների պահպանման և զարգացման քաղաքականությունը: Իր քաղաքականության մեջ Ֆրեյզերը հավատարիմ է եղել այդ գաղափարներին և փորձել է մեծացնել Ասիայից միգրացիոն հոսքը՝ պատերազմից հետո երկրի ավելի արագ և հաջող վերականգնման համար[28]։ Նաև նոր քաղաքականության շրջանակներում վարչապետը նպաստել է բազմամշակութային լրատվամիջոցների զարգացմանը (օրինակ՝ պետության կողմից ֆինանսավորվող ռադիոն, որը հեռարձակվել է մի քանի լեզուներով[29])։

Փոխվել է նաև իրավիճակը համաշխարհային բեմում։ Եթե նախկինում նման պրակտիկա կարելի էր գտնել այլ երկրներում (Ջոնսոն-Ռիդի օրենքը), ապա ժամանակի ընթացքում հասարակության տեսակետները փոխվել են: Միևնույն ժամանակ, ուժեղացել է ասիական երկրների քաղաքական ազդեցությունը, ուստի Ավստրալիայի նման սկզբունքային դիրքորոշման վերաբերյալ նրանց դժգոհությունը չի կարելի շարունակել անտեսել: Այդ տրամադրությունների խոսափողը դարձել է ավստրալացի դիվանագետները, որոնք լավագույնս տեղյակ են եղել համաշխարհային հանրության դիրքորոշման մասին։ Այսպես, դեռևս 1954 թվականին Հնդկաստանի գերագույն հանձնակատար Վալտեր Քրոքերը պնդել է, որ բարեփոխումները պետք է իրականացվեն. «Վրդովմունքի մասշտաբն ու խորությունը դժվար է չափազանցնել»: Եվս մեկ տարի անց արտաքին գործերի նախարարությունը հայտնել է, որ անհրաժեշտ է համոզել ասիական էլիտաներին, որ իրենց հավասարի տեղ ընդունեն[30]։

1970-ական թվականներին «Սպիտակ» քաղաքական գործչին արդեն քննադատել են ԶԼՄ-ներում։ Ամենաաղմկոտ սկանդալը, որը լուսաբանվել է մամուլում և լայն հասարակական աջակցություն է ստացել ավստրալացիների շրջանում, կապված է եղել Ֆիջիի հետ՝ փոքրիկ աղջկա՝ Նենսի Պրասադի պատմության հետ[31]։ Միգրացիոն ծառայությունը մտադիր էր իր քրոջ մոտ հյուրընկալված 5-ամյա երեխային երկրից արտաքսել նրա ծնողների մոտ՝ Ֆիջի: Նենսիի հայրը հույս է ունեցել, որ աղջիկը կկարողանա իր հարազատների հետ Ավստրալիայում մնալու թույլտվություն ստանալ, որպեսզի չվերադառնա հայրենիքում աղքատության մեջ, սակայն պետությունը նրա համար բացառություն չի արել: Նույնիսկ այն ժամանակ, երբ այս իրավիճակը գրավել է մամուլի ուշադրությունը և աջակցություն գտել հասարակ քաղաքացիների մոտ, հասարակության կողմից ոչ մի պահանջ միգրացիոն ծառայությանը չի ստիպել փոխել իր տեսակետը։ Ի նշան բողոքի՝ աղջկան նույնիսկ օդանավակայանից «առևանգել են» և անմիջապես վերադարձրել հարազատներին։ Այս բեմադրված առևանգումը ակտիվիստների կողմից խնդրի վրա ուշադրություն հրավիրելու և պետության վրա ազդելու փորձ է եղել, իսկ թերթերը գրել են այն մասին, որ իրավիճակն այնքան լայն արձագանք է ստացել, որ վնասել է Ավստրալիայի իմիջին Ասիայում[32]։

Այդ պահին քննադատությունը չի փոխել միգրացիոն ծառայության գործողությունները, և աղջկան, այնուամենայնիվ, ուղարկել են ծնողների մոտ։ Սակայն այս դեպքը հասարակական լայն հնչեղություն է ստացել և մեծապես նպաստել ապագա քաղաքականության կայացմանը, որտեղ չկա օրինականացված խտրականություն։

Հակառակ հասկացություններ

խմբագրել

Աղցանի ամանի, մշակութային խճանկարի և բազմամշակութայնության հասկացություններն իրենց էությամբ հակադրվել են «Սպիտակ Ավստրալիայի» քաղաքականությանը, որն ընդհանրապես չէր նախատեսում «գունավոր» բնակչության ինտեգրում։

  • Աղցանաման - այս հայեցակարգի կողմնակիցները հանդես են եկել մեկ պետության մեջ տարբեր մշակույթների ներկայացուցիչների ինտեգրման օգտին։ Տարբեր ազգությունների ներկայացուցիչները կարող են ձևավորել միասնական հասարակություն, միևնույն ժամանակ պահպանելով իրենց բնորոշ առանձնահատկությունները և օրգանապես լրացնելով միմյանց[33]։ Գաղափարը ճշգրիտ նկարագրելու համար օգտագործվել է աղցանի փոխաբերություն, որում ուտեստը մի ամբողջ երկիր է, իսկ բաղադրիչները բազմազան բնակչություն են: Բաղադրիչները չեն խառնվել միմյանց հետ (չեն կազմում մեկ միատարր զանգված, ինչպես հալման կաթսայի հայեցակարգում): Յուրաքանչյուրը եզակի է եղել, և միասին տարբեր մշակույթները ներկայացրել են համատեղ գոյություն ունեցող օրգանական համադրություն:
  • Մշակութային խճանկար - ձուլման հակառակ հայեցակարգ է, որտեղ յուրաքանչյուր եզակի տար՝ իր մշակույթի ներկայացուցիչ, մեկ պատկերի մաս է կազմել՝ չկորցնելով իր ինքնությունը: Այս դեպքում խճանկարը կարող է լինել միայն մեկ պատկերի մաս: Պետության ժողովրդագրական կազմի «խճանկարի» տարբեր տարրերը գոյակցել են միմյանց հետ՝ ստեղծելով ազգի միասնական հարուստ մշակութային ժառանգություն[34]։
  • Բազմամշակութայնություն - որոշակի երկրում մշակութային տարբերությունների և ազգի մշակութային բազմազանության պահպանման և զարգացման հայեցակարգ է:

Արտացոլումը մշակույթում

խմբագրել

Հակամիգրացիոն տրամադրություններն իրենց արտացոլումն են գտել 1910 թվականի «White Australia» (Australia the White Man’s Land) տիպի երգերում՝ «W. E. Naunton» երաժշտությամբ և «Naunton» ու «H. J. W. Gyles» բառերով[35][36], ինչպես նաև այն ժամանակվա ծաղրանկարներում[37], որոնցից շատերը հրապարակվել են «The Bulletin» ամսագրի էջերում[38] (հրատարակության սկզբնական կարգախոսն էր «Ավստրալիան սպիտակ մարդու համար»[39])։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ «Australian Natives Association Centenary — Monument Australia». monumentaustralia.org.au. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-01-ին. Վերցված է 2017-10-22-ին.
  2. ↑ См.: Museum Victoria description Արխիվացված 2016-01-05 Wayback Machine
  3. ↑ Weston Bate Lucky City: The first generation of Ballarat, 1851—1901. — Melbourne University Press. — 1978.
  4. ↑ Race and Organized Labor in Australia, 1850-1901(անգլ.) // The Historian. — 1996-01-01. Архивировано из первоисточника 30 Հոկտեմբերի 2017.
  5. ↑ Fiona Ritchie the Chinese Trek to Gold () // Heritage. Архивировано из первоисточника 23 Մարտի 2015.
  6. ↑ Katherine Cronin Colonial Casualties: Chinese in Early Victoria. — 1982.
  7. ↑ «Riot at the Buckland». Argus (անգլերեն). Melbourne, Vic. 1857-07-09. էջ 6. Վերցված է 2017-10-29-ին.
  8. ↑ Carrington D.L. "Riots at Lambing Flat 1860-1861" () // Royal Australian Historical Society Journal 46. — 1960.
  9. ↑ «Chinese Immigration Act 1855 (Vic)» (անգլերեն). Documenting Democracy. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-04-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ «Topic Nine - A 'White Australia'» (PDF). Museums Victoria (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006-06-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 «Fact sheet – Abolition of the 'White Australia' Policy» (անգլերեն). Department of Home Affairs Australia. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-19-ին. Վերցված է 2017-10-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. ↑ Myra Willard History of white Australia policy to 1920. — Frank Cass & CO. LTD, 1967. — cтр. 188-189 с.(անգլ.)
  13. ↑ «Alfred Deakin, Australian Prime Minister, builder of the White Australia policy». Western Loyalist (անգլերեն). 2015-05-16. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-10-30-ին. Վերցված է 2017-10-29-ին.
  14. ↑ Myra Willard History of white Australia policy to 1920. — С. cтр.193.(անգլ.)
  15. ↑ «Race Politics: Australian Government Responses». Studyres.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-10-30-ին. Վերցված է 2017-10-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. ↑ «Museums Victoria» (PDF) (անգլերեն). 2006-06-25. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006-06-25-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  17. ↑ «Fact sheet – Abolition of the 'White Australia' Policy» (անգլերեն). Department of Home Affairs Australia. Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-19-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  18. ↑ «Immigration Restriction Act 1901» (անգլերեն). Legislation.gov.au. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-07-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  19. ↑ «Dictating to One of 'Us': the Migration of Mrs Freer - [2005] MqLJ 12; (2005) 5 Macquarie Law Journal 241» (անգլերեն). AustLII. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-12-13-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  20. ↑ «Immigration Restriction Act 1901 (Cth)» (անգլերեն). Documenting Democracy. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-07-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  21. ↑ «White Australia policy | Summary & Facts». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-07-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին.
  22. ↑ Carolyn Rasmussen Kisch, Egon Erwin (1885–1948)(անգլ.) // Australian Dictionary of Biography. — Canberra: National Centre of Biography, Australian National University. Архивировано из первоисточника 10 Մայիսի 2019.
  23. ↑ Power, Paul (2014-03-18). «How one refugee signalled the end of the White Australia policy». The Guardian (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-07-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին.
  24. ↑ corporateName=National Archives of Australia; address=Queen Victoria Terrace, Parkes, ACT 2600; contact=+61 2 6212 3600. «In office - Harold Holt (26 January 1966 – 19 December 1967) and Zara Holt» (անգլերեն). primeministers.naa.gov.au. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-03-15-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  25. ↑ «RACIAL DISCRIMINATION ACT 1975» (անգլերեն). AustLII. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-07-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  26. ↑ «2016 Census of Population and Housing: General Community Profile: Catalogue No. 2001.0» (անգլերեն). censusdata.abs.gov.au. 2017. Արխիվացված է օրիգինալից (ZIP) 2017-10-10-ին. Վերցված է 2017-09-27-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  27. ↑ Release3 «Census reveals a fast changing, culturally diverse nation» (անգլերեն). Australian Bureau of Statictics. 2017-06-27. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)(չաշխատող հղում)
  28. ↑ «Howard in war refugee snub: Fraser». The Australian (անգլերեն). 2008-01-02. Արխիվացված է օրիգինալից 2008-01-02-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  29. ↑ «Malcolm Fraser». National Museum of Australia (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-12-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  30. ↑ «The Long Slow Death of White Australia» (անգլերեն). The Age. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-11-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  31. ↑ «Little girl triggered fall of White Australia policy» (անգլերեն). 2015-08-07. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-12-22-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  32. ↑ Australia: Snatch at Sydney(անգլ.) // Time. — 1965. — ISSN 0040-781X. Архивировано из первоисточника 21 Մարտի 2017.
  33. ↑ «Melting Pots and Salad Bowls». Hoover Institution (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-07-ին. Վերցված է 2017-10-30-ին.
  34. ↑ Cultural mosaic theory - Oxford Reference(անգլ.). — doi:10.1093/oi/authority.20110803095652883 Архивировано из первоисточника 7 Նոյեմբերի 2017.
  35. ↑ «White Australia policy». Britannica (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-07-ին. Վերցված է 2017-10-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  36. ↑ «White Australia policy song». Britannica (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-01-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  37. ↑ «Anti-immigration cartoon with Victoria urging the Australian federation to rid itself of the "Chinese pest," Melbourne Punch, May 1888». Britannica (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-01-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  38. ↑ «1910 The Bulletin Magazine». NSW Migration Heritage Centre (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-13-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  39. ↑ «The Bulletin magazine axed». ABC News (անգլերեն). 2008-01-24. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-12-21-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սպիտակ_Ավստրալիա&oldid=10045226» էջից