Սոլ Բաս

Սոլ Բաս
Սոլ Բաս
Ծննդյան թիվ՝	մայիսի 8, 1920[…]
Ծննդավայր՝	Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Վախճանի թիվ՝	ապրիլի 25, 1996[…] (75 տարեկան)
Վախճանի վայր՝	Բևերլի Գրոուվ, Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն՝	ԱՄՆ
Մասնագիտություն՝	գրաֆիկական դիզայներ, կինոռեժիսոր, դիզայներ, նկարազարդող, լուսանկարիչ, գծանկարիչ և կինեմատոգրաֆ
Պարգևներ՝	Օսկար մրցանակ՝ լավագույն վավերագրական կարճամետրաժ կինոնկարի համար AIGA Medal? Պատվավոր թագավորական արդյունաբերական դիզայներ և Q25405526?
IMDb։	ID 0000866
bass-saul.com

Սոլ Բաս (անգլ.՝ Saul Bass, մայիսի 8, 1920(1920-05-08)^[1]^[2]^[3]^[…], Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ - ապրիլի 25, 1996(1996-04-25)^[1]^[2]^[3]^[…], Բևերլի Գրոուվ, Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկացի գրաֆիկական դիզայներ, ֆիլմերի պաստառների նկարիչ, որն իր 40-ամյա կարիերայի ընթացքում աշխատել է այնպիսի ռեժիսորների հետ, ինչպիսիք են Ալֆրեդ Հիչքոքը, Օտո Փրեմինգերը, Սթենլի Կուբրիկը, Մարտին Սկորսեզեն։

Նրա առավել հայտնի գործերի շարքին են դասվում «Գլխապտույտ» ֆիլմի մուտքի լեգենդար գրադրվագը, ինչպես նաև «Վեսթսայդյան պատմություն», «Դեպի հյուսիս` հյուսիս-արևմուտքով» և «Պսիխո» ֆիլմերի տիտրերը։

Կյանքի վաղ տարիներ խմբագրել

Սոլ Բասը ծնվել է 1920 թվականի մայիսի 8-ին Բրոնքսում, Նյու-Յորք։ Ավարտելով Ջեյմս Մոնրոյի ավագ դպրոցը` սկսել է սովորել Art Students League մանհեթենյան դպրոցում, այնուհետև Բրուքլինյան քոլեջում հաճախել է Դյորդ Կեպեշի (հունգ.՝ György Kepes) դասընթացներին։ Սոլն աշխատել է հոլիվուդյան տպարանում` ստեղծելով ֆիլմերի համար գովազդներ, այնուհետև սկսել է համագործակցել կինոռեժիսոր Օտո Փրեմինգերի հետ` նրա հետ մշակելով 1954 թվականի «Կարմեն Ջոնս» երաժշտական դրամայի պաստառները։ Փրեմինգերն այնքան է տպավորված եղել նրա աշխատանքով, որ խնդրել է ֆիլմի համար ստեղծել մուտքի գրադրվագ, և այդ ժամանակ Բասն առաջին անգամ մտածել է այն մասին, որ կարելի է ստեղծել ավելին, քան պարզապես մուտքի տիտրերն են, որպեսզի ոչ միայն զարմացնի լսարանին, այլ նաև նպաստի ֆիլմի ընդհանուր տրամադրությանն ու թեմային հենց դիտման սկզբում։ Սոլն առաջիններից մեկն է հասկացել բացման և փակման գրադրվագների նորարարական ներուժը^[6]։

Ֆիլմերի մուտքերի գրադրվագներ խմբագրել

Բասը մեծ հռչակ է ձեռք բերել Փրեմինգերի 1955 թվականի «Ոսկեձեռ մարդը» դրամայի մուտքի գրադրվագի շնորհիվ։ Ըստ սյուժեի՝ ջազ երաժիշտը երազում է նոր կյանք սկսել և սկսում է պայքար՝ թմրանյութերից կախվածության դեմ, ինչը 1950-ական թվականներին իսկական տաբու էր։ Սոլը որոշել է ստեղծել հակասական «բացում», քանի որ ֆիլմն ինքնին հակասական էր։ Կենտրոնական պլանի համար նա ընտրեց թմրամոլի ձեռքը՝ կտրված սև թղթից։ Ինչպես և ակնկալում էր Բասը, դա իսկական սենսացիա առաջացրեց^[6]։

Ալֆրեդ Հիչքոքի «Գլխապտույտ», «Պսիխո» և «Դեպի հյուսիս` հյուսիս-արևմուտքով» ֆիլմերի համար Բասը ստեղծել է անմոռանալի գրադրվագներ՝ օգտագործելով կինետիկ տիպոգրաֆիկա։ Սոլին նախընտրելի գրաֆիկ դիզայներ են դարձրել հենց այս հեղափոխական աշխատանքները։

Բասն իր ոլոտում աշխատել է 40 տարի՝ օգտագործելով բազմազան մոտեցումներ՝ «Սպանության անատոմիայի» պարզունակից մինչև իրական դերասանների խաղի ու մուլտիպլիկացիայի համադրումը։ Իր կարիերայի ավարտին Սոլ Բասն աշխատել է Ջեյմս Բրուքսի և Մարտին Սկորսեզեի հետ։ Վերջինիս համար Բասը, համագործակցելով իր կնոջ՝ Էլայինի հետ, ստեղծել է գրադրվագներ «Փառահեղ տղաներ» (1990), «Վախի հրվանդան» (1991), «Անմեղության դարաշրջան» (1993) և «Կազինո» (1995, իր վերջին «բացումը») ֆիլմերի համար։ Մարտին Սկորսեզեի հետագա աշխատանքներում նա մի կողմ է դրել «օպտիկական նմուշները» և անցել համակարգչային տեխնոլոգիաների։

Կինոարտադրություն խմբագրել

1964 թվականին Բասը ներկայացել է որպես «Փնտրող աչք» կարճամենտրաժ ֆիլմի ռեժիսոր, ինչից հետո զբաղվել է Ջոն Ֆրանկհայմերի «Գրան-Պրի» ֆիլմի մոնտաժով և պատրաստել կարճ վավերագրական ֆիլմ՝ «Ինչո՞ւ է մարդը ստեղծագործում»։ 1974 թվականին Սոլը վերջապես նկարահանել է միակ սեփական լիամետրած ֆիլմը՝ «Ֆազա 4»-ը։

Լոգոտիպեր և այլ դիզայներական աշխատանքներ խմբագրել

Որոշ լոգոտիպեր, որոնք ստեղծվել են Բասի մասնակցությամբ, Հյուսիսային Ամերիկայում դարձել են լավ ճանաչելի։ Դրանց թվում են AT&T կորպորացիայի (1969 և 1983), Continental Airlines (1968), Dixie (1969) և United Airlines (1974) ավիաընկերությունների լոգոտիպերը։

Ընկերություններ, որոնց լոգոտիպը ստեղծել է Սոլ Բասը.

Avery International (անհայտ)
Celanese (1965)
Continental Airlines (1968)
Dixie Cup (1969)
Frontier Airlines (1981)
Fuller Paints (անհայտ)
Girl Scouts of the USA (1978)
Japan Energy (1993)
Kibun Foods (1964)
Kose Cosmetics (1959)
Lawry's Foods (1959)
Geffen Records (1980)

Minami Sports (1991)
Minolta (1978)
Rockwell International (1968)
Security First National Bank (1966)
Security Pacific Bank (անհայտ)
United Airlines (1974)
United Way of America (1972)
Warner Books (1963)
Warner Communications (1972)
Wesson Oil (1964)
YWCA (1988)

Ֆիլմերի պաստառներ և տիտրեր խմբագրել

Սոլ Բասը զբաղվել է 20-րդ դարի կեսերի անգլալեզու այնպիսի խոշորագույն ռեժիսորների ֆիլմերի գեղարվեստական ձևավորմամբ, ինչպիսիք են Օտո Փրեմինգերը, Ալֆրեդ Հիչքոքը, Բիլի Ուայլդերը և Սթենլի Կուբրիկը։ Նրա վերջին մշակումները նախատեսված են եղել Սթիվեն Սփիլբերգի «Շինդլերի ցուցակը» ֆիլմի համար, բայց չեն օգտագործվել ռեժիսորի կողմից։ Բասի գործունեությունն այս ասպարեզում, որը ոգեշնչել է շատ ուրիշ ձևավորողների, շարունակվել է շուրջ 40 տարի։

Բիլլի Ուայլդերի «Մեկ, երկու, երեք» ֆիլմի պաստառը

1950-ական թվականներ խմբագրել

Կարմեն Ջոնս / Carmen Jones (1954)
Ոսկեձեռ մարդը / The Man With the Golden Arm (1955)
Քաղաքային ծայրամասից / Edge of the City (1956)
Սերը կեսօրից հետո / Love in the Afternoon (1957)
Սուրբ Յոհան / Saint Joan (1957)
Բարև՛, թախի՛ծ / Bonjour Tristesse (1958)
Գլխապտույտ / Vertigo (1958)
Սպանության անատոմիան / Anatomy of a Murder (1959)
Դեպի հյուսիս` հյուսիս-արևմուտքով / North by Northwest (1959)

1960-ական թվականներ խմբագրել

Սպարտակ (1960)
Հրաշալի յոթնյակը (1960, ձևավորումը չի օգտագործվել)
Վեսթսայդյան պատմություն (1961, եզրափակիչ տիտրեր)
Սա խենթ, խենթ, խենթ, խենթ աշխարհ է (1963)
Բանի Լեյքն անհետանում է (1965)
Երկրորդները (1966)
Հրշեջների պարահանդես (1967)

1970-ական թվականներ խմբագրել

Այդպիսի լավ ընկերներ / Such Good Friends (1971)
Եղբայրներ / Brothers (1977)
Մարդկային գործոն / The Human Factor (1979)

1980-ական թվականներ խմբագրել

Փայլատակում / The Shining (1980)
Հաջողակ Ալեքսանդրը / Very Happy Alexander (1980)

Չօգտագործված պաստառներ խմբագրել

Մանկական ժամ / The Children’s Hour/Infamous (1961)
Ինը ժամ / Nine Hours to Rama (1962)
Շինդլերի ցուցակը / Schindler’s List (1993)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bauer P. Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 filmportal.de — 2005.
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
↑ https://web.archive.org/web/20210109231742/https://www.thersa.org/about/royal-designers-for-industry/past-royal-designers-for-industry
↑ ^6,0 ^6,1 «Reassessing the Saul Bass and Alfred Hitchcock Collaboration» (անգլերեն). west86th.bgc.bard.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 8-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Սոլ Բաս (անգլ.) Internet Movie Database կայքում
Art Directors Club-ի կենսագրությունը և աշխատանքային նկարները(անգլ.)
Սոլ Բասը համացանցում(անգլ.)
Սոլ Բասի մասին կենսագրական ֆիլմեր(անգլ.)
Սոլ Բասի ստեղծած տիտրերը Արխիվացված 2008-07-06 Wayback Machine(անգլ.)
Սոլ Բասի ստեղծած պաստառները(անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոլ Բաս» հոդվածին։

[_44a8a8a8d661e9c5-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_576f3e4d4c4ca12e-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bauer P. Encyclopædia Britannica

[_90a5fd5908c8c587-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 filmportal.de — 2005.

[_e3751f2e6cd5d445-4] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու

[_e34c921d55785823-5] ttps://web.archive.org/web/20210109231742/https://www.thersa.org/about/royal-designers-for-industry/past-royal-designers-for-industry

[west86th.bgc-6] 6,0 ^6,1 «Reassessing the Saul Bass and Alfred Hitchcock Collaboration» (անգլերեն). west86th.bgc.bard.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 8-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Սոլ Բաս

Ծննդյան թիվ՝	մայիսի 8, 1920(1920-05-08)^[1]^[2]^[3]^[…]
Ծննդավայր՝	Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Վախճանի թիվ՝	ապրիլի 25, 1996(1996-04-25)^[1]^[2]^[3]^[…] (75 տարեկան)
Վախճանի վայր՝	Բևերլի Գրոուվ, Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն՝	ԱՄՆ^[4]
Մասնագիտություն՝	գրաֆիկական դիզայներ, կինոռեժիսոր, դիզայներ, նկարազարդող, լուսանկարիչ, գծանկարիչ և կինեմատոգրաֆ
Պարգևներ՝	Օսկար մրցանակ՝ լավագույն վավերագրական կարճամետրաժ կինոնկարի համար AIGA Medal? Պատվավոր թագավորական արդյունաբերական դիզայներ ^[5] և Q25405526?
IMDb։	ID 0000866
bass-saul.com