Փայլատակում (ֆիլմ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Փայլատակում (այլ կիրառումներ)
Փայլատակում (անգլ.՝ The Shining), ռեժիսոր Սթենլի Կուբրիկի 1980 թվականին Սթիվեն Քինգի համանուն գրվածքի հիման վրա նկարահանած ամերիկյան ֆիլմ։
.jpg)
.svg){kind=small}
Ֆիլմը շատ կինոքննադատների կարծիքով համարվում է լավագույններից մեկը սարսափ ֆիլմերի ժանրում[14]։
Սյուժե
խմբագրելՍկսնակ գրող Ջեք Տորենսը (Ջեք Նիկոլսոն) աշխատանքի է տեղավորվում Կոլորադոյի լեռներում գտնվող մեծ ու շքեղ որպես ձմեռային պահակ, և տեղափոխվում է այնտեղ կնոջ՝ Ուենդիի (Շելլի Դյուվալ) և որդու Դեննի (Դեննի Լլոյդ) հետ։
Հյուրանոցի տնօրեն Ստյուարտ Ուլմանը Ջեք Տորենսին պատմում է մի մութ պատմություն նախկին աշխատակից Դելբերտ Գրեյդիի մասին, ով աշխատել էր այնտեղ մի քանի սեզոն առաջ և հիվանդանալով կլաուստրաֆոբիայով, սպանել էր իր կնոջը և երկվորյակ աղջիկներին։ Այդ պատմությունը չի հուզում Ջեքին և նա տեղափոխվելով հյուրանոցը ցանկանում է ավարտին հասցնել իր սկսած վեպը։
Մեկ ամիս անց Ջեքը սկսում է դառնալ դյուրաբորբոք և սկսում է կասկածել որ իր անհաջողություների պատճառը կինն է, իսկ Դեննիին սկսում են հետապնդել սպանության տեսարաններով տեսիլքներ։ Սևամորթ շեֆ-խոհարար Դիկ Հալլորանը, ով հեռազգացության շնորհքով էր օժտված, պատմում է Դեննիին, որ որոշ մարդիկ օժտված են այսպես ասած «փայլատակման» շնորհքով, այսինք կարող են տեսնել ավելին քան մյուսները։ Դեննին հարցնում է Դիկին կա արդյոք մի բան, ինչից պետք է զգուշանալ այս հյուրանոցում և Դիկը խորհուրդ է տալիս նրան զգույշ մնալ 237 համարի սենյակից։
Դրանից հետո ֆիլմում սկսվում են ծավալվել հիմնական իրադարձությունները ...
Դերերում
խմբագրել- Ջեք Նիկոլսոն - Ջեք Տորենս
- Շելլի Դյուվալ - Վենդի Տորենս
- Դեննի Լլոյդ - Դեննի Տորենս
- Սկետմեն Կրոզերս- շեֆ խոհարար Դիկ Հալլորան
- Բարրի Նելսոն- Ստյուարտ Ուլման
- Ֆիլիպ Սթոուն- Դիլբերտ Գրեյդի
- Ջո Տերկել- բարմեն Լլոյդ
- Էնն Ջեքսոն- բժիշկ
- Տոնի Բերտոն- Լարրի Դուրկին
- Լիա Բելդամ- լոգարանի աղջիկ
- Բիլլի Գիբսոն- լոգարանի պառավ
- Բերրի Դեննեն- Բիլլ Ուոտսոն
- Դևիդ Բակստ- անտառապահ
- Լիզա Բարնս- երկվորյակ քույրեր
- Ռոբին Պապպաս- բուժքույր
Մրցանակներ
խմբագրելՖիլմը տարբեր վարկանիշային ֆիլմերի ցանկում զբաղեցնում է հետևալ տեղերը.
- Entertainment Weekly ամսագրի ընթերցողների լավագույն սարսափ ֆիլմերի վարկանիշային ցանկ - 9
- Ամերիկյան կինոակադեմիայի «100 ամենալարված սյուժե ունեցող ֆիլմերի» ցանկ - 29
- Ամերիկյան կինոկադեմիայի կողմից հրապարակված Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 լավագույն դրական և բացասական հերոսների ցանկում Ջեք Նիկոլսոնի մարմնավորած Ջեք Տորենսը 25-րդ տեղում է որպես բացասական հերոս
- 2003 թվականին հրապարակված «Channel 4»-ի «100 ամենասարսափելի ֆիլմեր» ցանկ - 1
- «Total Film»-ի 2004 թվականին հրապարակված «լավագույն սարսափ ֆիլմեր» ցանկ - 5
- «Bravo TV»-ի 2005 թվականին հրապարակված «100 ամենասարսափելի պահեր» ցանկ - 6
- 250 լավագույն ֆիլմեր (ըստ IMDb վարկածի) վարկանիշային ցանկում ֆիլմը զբաղեցնում է 48-րդ տեղը (2011 թվականի օգոստոսի 4-ի դրությամբ)
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների 100 լավագույն թրիլեր ֆիլմերի ցանկում - 29-րդն է
- Ամերիկյան բոլոր ժամանակների ֆիլմերի 100 լավագույն խոսքերի ցանկում ընդգրկվել է Ջեք Տորենսի «Ահա Ջոննին» խոսքը - 68
Հետաքրքիր փաստեր
խմբագրել- Ֆիլմի շահույթը կազմել է մոտ 44 միլիոն դոլլար։ Մինչև «Միզերի» ֆիլմի էկրան բարձրանալը (1990 թվական), «Փայլատակումը» Սթիվեն Քինգի վեպերի էկրանացումներից ամենամեծ շահույթ բերած ֆիլմն էր։
- Ջեք Տորենսի դերում սկզբում Կուբրիկը քննարկում էր նկարահանել Ռոբերտ Դե Նիրոյին, ում խաղին հետևել էր «Տաքսիստը» ֆիլմից և Ռոբին Ուիլյամսին «Մորկը և Մինդին» սերիալից, սակայն հետո նա հրաժարվեց և ընտրեց Ջեք Նիկոլսոնին։
- Սթիվեն Քինգի վեպում նկարագրված էին երևակայական թուփ-կենդանիներ, որոնք շարժվում էին այն ժամանակ, երբ նրանց չէին նայում։ Սակայն Կուբրիկը փոխարինում է նրանց մեծ լաբիրինթոսով, որի կառուցման համար օգտագործվել է շուրջ 900 տոննա աղ և պենոպլաստ։
- Դեննիի դերի համար փորձարկվել է մոտ 5000 երեխա։
- Սթենլի Կուբրիկը նկարահանող խմբին համապատասխան հոգեբանական իրավիճակում պահելու համար անընդհատ նրանց ցուցադրում էր ռեժիսոր Դեյվիդ Լինչի նկարահանած «Գլուխ-ռետին» սարսափ ֆիլմը։
- Օվերլուկ (Overlook) հյուրանոցի դեկորացիան մինչ օրս համարվում է համաշխարհային կինեմատոգրաֆիայի ամենամեծ դեկորացիաներից։
- Կուբրիկի պատվերով դերասանուհի Շելլի Դյուվալին՝ ով մարմնավորել է Ջեք Տորենսի կնոջը՝ Վենդի Տորենսին, արգելված էր նկարահանման ժամանակ ասել գովեստի կամ քաջալերության խոսքեր, ավելին Կուբրիկը անընդհատ պատճառ էր որոնում, որ հաճախ բղավեր նրա վրա՝ պահելով նրան լարվածության մեջ։ Հետագայում, ըստ դերասանուհու խոսքերի, այդ ամենը Կուբրիկը անում էր նրա խաղը ավելի տպավորիչ դարձնելու համար։
- Այն կադրը, որտեղ Ջեքը կոտրում է դուռը, նկարահանվել է 3 օրում և այդ ընթացքում օգտագործվել է 60 դուռ։
- Սկզբում Կուբրիկը որոշել էր Դիկ Հալլորանի սպանության կադրը նկարահանել 70 դուբլով, սակայն Ջեք Նիկոլսոնը խնդրել էր Կուբրիկին հարգել 69-ամյա դերասանին, ով ի դեպ չդիմանալով նկարահանման դժվարություններին, լաց էր եղել ասել Կուբրիկին. - «Ի՞նչ էք ուզում ինձանից, միստր Կուբրիկ»։
- Սթենլի Կուբրիկը, ով շախմատի մեծ սիրահար էր, մեկ օրով դադարեցրել էր նկարահանումները և շախմատ էր խաղացել դերասան Տոնի Բերտոնի հետ (չնայած նրան, որ ֆիլմի նկարահանումները հետ էին ընկնում գրաֆիկից)։
- Բեյսբոլի մականի վրա, որով Վենդին հարվածում է Ջեքին, կադրերից մեկում կարելի է նկատել Կարլ Յաստրզեմսկու ստորագրությունը, ով «Ռեդ Սոքս» թիմի հայտնի խաղացող էր. թիմ, որի հավատարիմ երկրպագուն էր Սթիվեն Քինգը։
- Արյունոտ դեմքով մարդը, ով վախեցնում է Վենդիին՝ «Հիանալի երեկույթ է, այդպե՞ս չէ» արտահայտությամբ, ֆիլմի խմբագիր Նորման Գայն է։
- Տորենսի մեքենան Volkswagen Beetle մակնիշի է։
- Ֆիլմի սկզբում, երբ գրողի մեքենան սլանում է լեռներով, կադրերից մեկի ներքևի աջ անկյունում կարելի է նկատել նկարահանող ուղղաթիռի ստվերը։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 https://www.filmaffinity.com/en/film598422.html
- ↑ 2,0 2,1 http://www.imdb.com/title/tt0081505/
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 http://www.ofdb.de/film/2240,Shining
- ↑ Box Office Mojo — 1999.
- ↑ Ֆիլմերի շվեդական շտեմարան (շվեդերեն) — Svenska Filminstitutet.
- ↑ Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 http://www.bbfc.co.uk/releases/shining-2012
- ↑ 8,0 8,1 http://stopklatka.pl/film/lsnienie
- ↑ http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=863.html
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 http://www.imdb.com/title/tt0081505/fullcredits
- ↑ 11,0 11,1 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
- ↑ https://screenrant.com/shining-movie-alternate-version-shorter-better/
- ↑ 13,0 13,1 Box Office Mojo — 1999.
- ↑ «Shining, The» (անգլերեն). Sight & Sound. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 7-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փայլատակում (ֆիլմ)» հոդվածին։ |