Սեմնան Archived 2019-05-08 at the Wayback Machine. (պարսկերեն՝ سمنان), Իրանի 31 նահանգներից (օսթաններից)։ Տեղակայված է երկրի հյուսիսում։ Ադմինիստրատիվ կենտրոնը Սեմնան քաղաքն է։ Խոշոր քաղաքներն են` Իմամշահր (136 հազ.), Գյարմսար (70 հազ.), Դամղան (60 հազ.), Մեհդիշահր (22 հազ.), Էյվանեքի (11 հազ.), Սորխե (10 հազ.): Նահանգի մակերսը կազմում է 97 491 կմ²։ 2006 թ տվյալներով բնակչության թիվը կազմում է 589 742 մարդ։ Նահանգում հիմնականում բնակվում են պարսիկներ։

Սեմնանի նահանգ
ԵրկիրԻրան Իրան
ԿարգավիճակԻրանի վարչական բաժանում
Մտնում էԻրան
ՎարչկենտրոնՍեմնան
Բնակչություն702 360 մարդ (2016)[1]
Տարածք97 491 կմ²[2]
Սահմանակցում էՂոմի նահանգ, Հարավային Խորասան, Սպահանի նահանգ, Գոլեստան, Մազանդարան, Թեհրանի նահանգ, Ռազավի Խորասան և Հյուսիսային Խորասան
ISO 3166-2 կոդIR-20
Հեռախոսային կոդ0231

Աշխարհագրություն Խմբագրել

Սեմնան նահանգը ձգվում է Էլբրուս լեռնաշղթայի երկայնքով։ Հարավային շրջանում նահանգին միանում է Դաշթե Քյավիր անապատը։ Հյուսիսից սամանակից է Գոլեստան և Մազանդարան նահանգներին, արևմուտքում` Թեհրան և Ղոմ, հարավում` Սպահան և արևելքում` Խորասան-Ռեզավի նահանգներին։ Այս նահանգը կարելի է բաժանել երկու մասի` լեռնաին և հարթավայրային։ Լեռնային մասում զարգացած է օգտակար հանածոների արդյունահանումը։ Այստեղ կան նաև մեծ թվով առողջարաններ։ Իսկ հարթավայրային մասում գտնվում են մի քանի հնագույն քաղաքներ, որոնցից մեկը եղել է Պարթևների մայրաքաղաքներից։

Վարչական բաժանում Խմբագրել

Նահանգը բաժանվում է 5 Շահրեստանների, որոնցից ամեն մեկը բաժանվում է մի քանի շրջանների։ Դրանք են`

  • Դամղան- Կենտրոնական և Ամիրաբադ շրջաննեով, կենտրոնը` Դամղան
  • Գյարմսար- Կենտրոնական, Արադան և Էյվանեքի շրջաններով, կենտրոնը` Գյարմսար
  • Մեհդիշահր- Կենտրոնական և Շահմիրզադ շրջաններով, կենտրոնը` Մեհդիշահր
  • Սեմնան- Կենտրոնական և Սորխե շրջաններով, կենտրոնը` Սեմնան
  • Շահռուդ- Կենտրոնական, Բիարժմանդ, Մեյամեյ և Բեսթամ շրջաններով, կենտրոնը` Իմամշահր

Տնտեսություն Խմբագրել

Տնտեսության հիմնական ճյուղերն են գյուղատնտեսություն (ցորեն, բամբակ, խնձոր, խաղող, պիստակ), առևտուր, տեքստիլ, սննդի, աէրոտիեզերական, ավտոմոբիլային և մետալուրգիայի արդյունաբերություն, շինանյութերի, ավտոմեքենաների պահեստամասերի և հեծանիվների արտադրություն, ածուխի հանքարդյունաբերություն, տրանսպորտ։

Իմամշահր քաղաքում տեղակայված է East Alborz ածխի արդյունահանման ընկերությունը, ինչպես նաև Սեմնան գիտական և տեխնոլոգիական պարկը, «Իրան Խոդրո»[3] շարժիչների արտադրության գործարանը, «Սիմանե Շահրուդ» ցեմենտի գործարանը, Իրանի խոշորագույն տիեզերակայանը և հրթիռային կայանը։ Սեմնան քաղաքում գործում է «Իրան Խոդրո» ավտոմոբիլային գործարանի մասնաճյուղը։ Դամղան քաղաքում գործում է «Իրան Խոդրո» ավտոպահեստամասերի գործարանը և «Խավարան Խոդրո» ավտոբուսի գործարանը։ Գյարմսար քաղաքում գործում է «Իրան Խոդրո» ավտոպահեստամասերի գործարանը։ Նահանգի տարածքում գտնվում է Սեմնան տիեզերակայանը։

Տեսարժան վայրեր Խմբագրել

Սեմնան քաղաքում գտնվում են Մեծ շուկան, «Արգ» դարպասները, շրջակայքում` Քոհան Դեժ ամրոցը։ Մեհդիշահր քաղաքի մոտ (Սանգսար), գտնվում են Դարբաստ քարայրը և Շահմիրզադի առողջարանային գյուղը, որտեղ կա հին ամրոց և երկրի ամենախոշոր ընկույզի այգիները[4]։

Իմամշահր (Շահռուդ) քաղաքի մոտակայքում գտնվում են հինավուրց բնակավայրի ավերակները և հին գերեզմաններ։ Բաստամ քաղաքում կա Սելջուկների շրջանի մզկիթ և Բայազիդ Բիստամիի գերեզմանատունը, շրջակայքում` Խարականի գերեզմանը և Բայար ամրոցի ավերակները։ Դամղան քաղաքում գտնվում են հինավուրց ամրոցի և Թարիխխանե կոմպլեքսի (Սասանյաննրեի ժամանակաշրջանի տաճար և ամենահին մզկիթը երկրում), ավերակները, ինչպես նաև Փիրե Ալամդարի գերեզմանը, սելջուկների ժամանակաշրջանի ուրբաթօրյա մզկիթը և Ջաֆար աշտարակը, Չեհել Դոխթար [5] և Մեհմանդուսթ աշտարակները, հին մինարեթներ։ Դամղան քաղաքի մերձակայքում գտնվում են Թափփե Ղեյսար ամրոցի ավերակները, որը վերաբերում է պարթևական և սասանյան ժամանակաշրջաններին, Չեշմե Ալի գեղեցիկ օազիսը, Ղաջարիների դինաստիայի պալատներով, Սեփահսալար հնագույն քարավանատունը, Շիրբանդ քարանձավը։ Գյարմսար քաղաքի մերձակայքում գտնվում են Սթոնվանդ ամրոցը և Դաշթե Քյավիր անապատի Թուրան ազգային պարկը։

Ծանոթագրություններ Խմբագրել

Տես նաև Խմբագրել

Արտաքին հղումներ Խմբագրել