Պրոզերպինա (նկար)
«Պրոզերպինա», անգլիացի նկարիչ-պրեռաֆայելիտ Դանթե Գաբրիել Ռոսսետտիի նկարը՝ ստեղծված 1874 թվականին։
Պրոզերպինա | |
---|---|
տեսակ | գեղանկար |
նկարիչ | Դանթե Գաբրիել Ռոսսետտի |
տարի | 1874 |
բարձրություն | 125,1 սանտիմետր[1] |
լայնություն | 61 սանտիմետր[1] |
ուղղություն | Պրեռաֆայելիտներ |
ժանր | դիցաբանական գեղանկարչություն |
նյութ | յուղաներկ[2] և կտավ[2] |
գտնվում է | Թեյթ Բրիտանիա[2] |
հավաքածու | Թեյթ Բրիտանիա |
պատկերված են
| |
կայք | |
Ծանոթագրություններ | |
Proserpine by Dante Gabriel Rossetti Վիքիպահեստում |
Ստեղծման պատմություն
խմբագրելԿտավին պատկերված է հռոմեական դիցաբանության ստորգետնյա թագավորության աստվածուհի Պրոզերպինան, որը համապատասխանում է հին հունական Պերսեփոնեին՝ Յուպիտերի և Կերեսի դստերը, Պլուտոնի զարմուհուն և կնոջը։ Ըստ լեգենդի՝ Պրոզերպինան մարգագետնում ծաղիկներ էր հավաքում, երբ նրան նկատել և սիրել է Պլուտոնը՝ ստորգենյա աշխարհի թագավորը։ Նա կառքով տարել է աղջկան ստորգետնյա թագավորություն, չնայած նրա՝ Ադոնիսի նկատմամբ ունեցած սիրո։ Պլուտոնը ստիպված էր բաց թողնել աղջկան, բայց տվել է նրան ճաշակելու նռան հատիկ, որպեսզի նա չմոռանա մահվան թագավորությունը և վերադառնա իր մոտ։ Այդ օրվանից Պրոզերպինան տարվա կեսը անցկացնում է մեռյալների, մյուս կեսը՝ ողջերի թագավորությունում[3]։ Չնայած նկարի վրա նշված է 1874 թվականը, Ռոսսետտին մինչև այն ավարտելը, դրա վրա աշխատել է յոթ տարի՝ ութ կտավների վրա։ Բնորդուհի է դարձել նկարչի սիրեցյալը՝ Ջեյն Մորիսը[4]։
Նկարում (Թայթ տարբերակում) աջ վերին անկյունում կա իտալերեն սոնետ՝ Ռոսսետտիի հեղինակությամբ, որտեղ հեղինակը Ջեյնի ամուսնությունը Ուիլյամ Մորիսի հետ համեմատում է Պրոզերպինայի ճակատագրի հետ[5][6][7]։ Նույն սոնետը անգլերենով գրված է շրջանակի վրա։
Տարբերակներ
խմբագրելՌոսսետտին նկարի վրա սկսել է աշխատել 1871 թվականից և նկարել է առնվազն 8 տարբերակ տարբեր կտավների վրա, վերջինը ավարտել է 1882 թվականին՝ իր մահվան տարում։ Հաճախ նա դժգոհ է եղել արդյունքից և կտրել է կտավը՝ թողնելով միայն բնորդուհու գլուխն ու ձեռքերը, այդպես էլ եղել է երրորդ նկարի հետ, որը վերածվել է «Ձնծաղիկներ» նկարին։
Նկարը մի քանի անգամ հետ է վերադարձել պատվիրատուն՝ հավաքորդ Ֆրեդերիկ Լեյլանդը, իսկ մի անգամ էլ նկարը տուժել է տրանսպորտով տեղափոխելուց․ իր նամակներից մեկում Ռոսսետտին այն անվանել է «անիծյալ կտավ»[8]։ Լեյլանդը ձեռք է բերել Ռոսսետտիի 18 կտավ, հենց նա էլ նկարչին առաջարկել է տրիպտիխի ձևավորման գաղափարը, որի մեջ ներառվել են «Մնեմոսինե»-ն, «Երանելի կույսը» և «Պրոզերպինա»-ն[9][10]։
Վաղ տարբերակները ուղարկվել են Չարլզ Հաուելին և անհետացել են։ Արդյունքում պահպանվել են երեք նկարներ յուղաներկով և ուրվանկարները։
Այս նկարի վեցերորդ տարբերակը (1877, յուղաներկ, կտավ) 1964 թվականին 5 000 գինեյով ձեռք է բերել բրիտանացի նկարիչ Լոուրենս Լաուրին[11]։ Վաղ տարիքից Լաուրին հմայված էր Ռոսսետտիի ուշ շրջանի այս ստեղծքգործությամբ և կարողացել է նրա տարբերակը ձեռք բերել միայն կյանքի վերջում։ Լաուրիի հավաքածուից Ռոսսետտիի հենց այս նկարը 1987 թվականին դարձել է վիկտորյական դարաշրջանի առաջին նկարը՝ վաճառված ավելի քան 1 000 000 ֆունտ ստերլինգով Քրիստիս աճուրդում[12]։
Յոթերորդ տարբերակը, որը նկարի առավել հայտնի տարբերակն է, ձեռք է բերվել Ֆրեդերիկ Լեյլանդի կողմից և այժմ գտնվում է Թեյթ պատկերասրահում։ 2013 թվականին նկարը Թեյթ պատկերասրահից ցուցադրվել է Պուշկինի անվան կերպարվեստի թանգարանում՝ «Պրեռաֆայելիտներ։ Վիկտորյական ավանգարդ» ցուցահանդեսում։
Վերջին՝ ութերորդ տարբերակը ավարտվել է նկարչի մահից մի քանի օր առաջ։ Այն ցուցադրվում է Բերմինգհեմի թանգարանում և արվեստի պատկերասրահում[13][14][15]։
№ | Նկար | Նշումներ | Չափս | Տարի | Թանգարան |
---|---|---|---|---|---|
- | ածուխ, գունամատիտ | 38 1/4 x 18 1/4 in. | 1871 | Էշմոլի թանգարան, Օքսֆորդ[16] | |
1 | յուղաներկ | ոչնչացրել է հեղինակը | |||
2 | յուղաներկ | ոչնչացրել է հեղինակը[17] | |||
3 | «Ձնծաղիկներ», յուղաներկ | 41,5 × 34 см | 1873 | Էնդրու Լլոյդ Ուեբերի հավաքածու | |
- | մատիտ, գրիչ | 8 1/2 x 4 1/4 in. | 1874 | Մասնավոր հավաքածու[18] | |
4 | յուղաներկ | 1873 | գտնվելու վայրն անհայտ է[19] | ||
5 | յուղաներկ | около 1873 | Կորել է տեղափոխելուց, համարվում է ոչնչացված[20] | ||
6 | յուղաներկ | 46 x 22 in. | 1877 | Եղել է Լաուրայի հավաքածուում[21] | |
7 | յուղաներկ | 125,1 х 61 см | 1874 | Թեյթ պատկերասրահ[22] | |
- | նկար, մատիտ, ջրաներկ | 30 ½ x 14 ¾ in.
(77.5 x 37.5 սմ) |
1878 | Մասնավոր հավաքածու[23] (Christie's, 2019: 3,49 մլն դոլար) | |
- | նկար ածխով[24] | 47 х 22 in.
(120 x 56 սմ) |
1880 | Մասնավոր հավաքածու[25] (Sotheby's, 2013: 3,27 մլն ֆունտ) | |
8 | յուղաներկ | 78,7 х 39,2 սմ | 1882 | Բիրմենգհեմի թանգարան և գեղարվեստի պատկերասրահ[15] |
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 http://www.tate.org.uk/art/artworks/rossetti-proserpine-n05064
- ↑ 2,0 2,1 2,2 https://artuk.org/discover/artworks/proserpine-117727
- ↑ Riggs, Terry (1998). «Proserpine 1874». Tate Collection. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 14-ին.
- ↑ V. Surtees, Dante Gabriel Rossetti 1828—1882. The Paintings and Drawings, Clarendon Press (1971), I, pp.131-4
- ↑ See critique at Proserpine and Jane Morris: Women Trapped in Unhappy Relationships
- ↑ Longing and Connection in D.G. Rossetti’s Proserpine.
- ↑ L. Parris (ed.), The Pre-Raphaelites, exhibition catalogue, Tate Gallery (1984), pp.231-2.
- ↑ «Proserpine». Rossetti Archive (անգլերեն).
- ↑ Waking Dreams, p. 26 (figure 5).
- ↑ Waking Dreams, p. 204.
- ↑ «Proserpine (sixth version). Dante Gabriel Rossetti, 1877» (անգլերեն). The Complete Writings and Pictures of Dante Gabriel Rossetti, edited by Jerome J. McGann. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 22-ին.
- ↑ «Portrait owned by LS Lowry sells for £ 200 000» (անգլերեն). The Тelegraph. 2009 թ․ հունիսի 5. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 22-ին.
- ↑ McGann, Jerome (editor) (2005). «Proserpine, 1872». Rossetti Archive. Institute for Advanced Technology in the Humanities, University of Virginia. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 13-ին.
{{cite web}}
:|first=
has generic name (օգնություն) - ↑ McGann, Jerome (editor) (2005). «Proserpine (oil replica, eighth version), 1882». Rossetti Archive. Institute for Advanced Technology in the Humanities, University of Virginia. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 13-ին.
{{cite web}}
:|first=
has generic name (օգնություն) - ↑ 15,0 15,1 «Oil Painting - Proserpine». Birmingham Museums and Art Gallery. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 14-ին.
- ↑ «Proserpine (composition study)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ «Proserpine (second version)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ «Proserpine (reduced replica)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ «Proserpine (fourth version)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ «Proserpine (fifth version)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ «Proserpine (sixth version)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ Tate. «'Proserpine', Dante Gabriel Rossetti, 1874» (անգլերեն). Tate. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ «Dante Gabriel Rossetti (British, 1828-1882) , Proserpine» (անգլերեն). www.christies.com. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ «Proserpine (chalk drawing)». www.rossettiarchive.org. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին.
- ↑ «Dante Gabriel Rossetti - Proserpine (Sotheby's)».
Գրականություն
խմբագրել- Wildman, Stephen; Laurel Bradley, Deborah Cherry, John Christian, David B. Elliott, Betty Elzea, Margaretta Fredrick, Caroline Hannah, Jan Marsh, Gayle Seymour Waking Dreams, the Art of the Pre-Raphaelites from the Delaware Art Museum. — Art Services International, 2004. — С. 395.
- Russell Ash. (1995) Dante Gabriel Rossetti. London: Pavilion Books.
- Doughty, Oswald (1949) A Victorian Romantic: Dante Gabriel Rossetti London: Frederick Muller.
- Fredeman, William E. (ed.) (2002-8) The correspondence of Dante Gabriel Rossetti. 7 Vols., Brewer, Cambridge.
- Hilto, Timoth (1970). The Pre-Raphelites. London: Thames and Hudson, New York: Abrams.
- Parris, Leslie (ed.) (1984). The Pre-Raphaelites, exhibition catalogue, London: Tate Gallery.
- Surtees, Virginia. (1971) Dante Gabriel Rossetti. 2 vols. Oxford: Clarendon Press.
- Todd, Pamela (2001). Pre-Raphaelites at Home, New York: Watson-Giptill Publications.
- Julian Treuherz, Elizabeth Prettejohn, and Edwin Becker, (2003). Dante Gabriel Rossetti. London: Thames & Hudson.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Прозерпина на сайте Victorian Web(անգլ.)
- Longing and Connection in D.G. Rossetti’s Proserpine(անգլ.)
- Proserpine and Jane Morris: Women Trapped in Unhappy Relationships(անգլ.)
- The Rossetti Archive(անգլ.)
- Birmingham Museums and Art Gallery’s Pre-Raphaelite Online Resource Արխիվացված 2009-07-13 Wayback Machine(անգլ.)
- Прозерпина на сайте Галереи Тейт Արխիվացված 2011-08-02 Wayback Machine(անգլ.)