Ում էլ-Ռասաս
Ում էլ-Ռասասի հնավայր (արաբ․՝ أم الرّصاص), հնագիտական համալիր Հորդանանի թագավորության կենտրոնական հատվածում՝ Մադաբայի մուհաֆազայում` Մադաբա քաղաքից 30 կմ հեռավորության վրա։
 | |
| أم الرصاص* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
| |
| Ում էլ-Ռասասի հնավայր | |
| Երկիր |  Հորդանան
|
| Տիպ | մշակութային |
| Չափանիշներ | i, iv, vi |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | Ասիա |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 2004 թվական (28-րդ նստաշրջան) |
  | |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
Ում էլ-Ռուսայի ավերակները տարբեր պատկանում է հունա-հռոմեական, բյուզանդական և նախաիսլամական քաղաքակրթություններին[1][2]։
2004 թվականին՝ ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության 28-րդ նստաշրջանում Ում էլ-Ռուսասի հնավայրը ներգրավվել է Հորդանանում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկի մեջ։
Պատմություն
խմբագրելՎաղ բրոնզեդարյան ժամանակաշրջանի պատմա-մշակութային հուշարձան է՝ ստեղծված հռոմեա-բյուզանդական քաղաքակրթությամբ։
Այն եղել է Արաբական թերակղզու և Հորդանանի հնագույն բնակավայրերից մեկը, որի մասին առաջին հիշատակումները եղել են Աստվածաշնչում։ Աստվածաշնչի Երեմնիա գրքում նշվում է, որ քաղաքը դատապարտված է մեծ ոչնչացման։
|
Դատաստան է եկել հարթավայրի երկրի վրա, Քոլոնի, Հասսայի և Մեֆայաթի վրա, Դեբոնի, Նաբավի, Բեթ-Դեբլաթեմի, Կարիաթեմի, Բեթ-Գամոլի, Բեթ-Մաոնի, Կարիոթի և Բոսրայի վրա՝ Մովաբի երկրի բոլոր քաղաքների վրա՝ թե՛ հեռու և թե՛ մոտիկ - «Աստվածաշունչ», Երեմիա, գլուխ 48
|
|
Ըստ աղբյուրի՝ Ում էլ-Ռասասի շինությունները կառուցվել են Հռոմեական կայսրության Արաբիա նահանգում՝ Մարկոս Տրայանոս կայսեր կառավարման տարիներին (մ.թ.ա. 53-117 թվականներ)։ Ում էլ-Ռասան հայտնի է իր խճանկարչական ժայռապատկերներով։ Այս հնավայրում գտնված կարևորագույն հայտնագործություններից մեկը Սուրբ Ստեփանոսի եկեղեցու խճանկարի հայտնաբերում է։ Ըստ աղբյուրների՝ խճանկարի ստեղծվել է 785 թվականին։ Այն հայտնաբերվել է 1986 թվականին։
Ում էլ-Ռասասի խճանկարը Հորդանանի ամենալավ պահպանված խճանկարչական գործն է, ինչպես նաև ամենախոշորը այս արաբական երկրում։ Խճանկարների վրա պատկերված են որսորդական և ձկնորսական տեսարաններ, ինչպես նաև թվարկված են տարածաշրջանի խոշորագույն քաղաքները։ Ում էլ-Ռասանի խճանկարի վրա թվարկված է ներկայիս Ամման, Մաան, Ալ-Շուբաթ, Ղազա, Երուսաղեմ և մի շարք այլ հնագույն քաղաքների անվանումներ, որոնք ներկայումս գտնվում են հիմնականում երեք պետությունների տարածքում՝ Հորդանան, Իսրայել, Պաղեստին։
Բյուզանդական կայսրության տիրապետության տարիներին 4-րդ դարում աշխարհի տարբեր ծայրերից տարբեր ազգության մարդիկ սկսեցին ուխտագնացություն կազմակերպել դեպի Պաղեստին՝ ճանապարհին ուսումնասիրելով նաև մոտակա սրբավայրերը և հնավայրերը։ Այն անմիջականորեն կապված էր Քրիստոնեության տարածման հետ, քանի որ դեռևս 301 թվականին Հայաստանը ունդունել էր Քրիստոնեությունը՝ աշխարհում առաջինը։
756-785 թվականներին հնավայրում հայտնաբերվել են արձանագրություններ՝ հին հունարեն լեզվով։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Timm, Stefan (2010). Eusebius und die Heilige Schrift: Die Schriftvorlagen des Onomastikons der Biblischen Ortsnamen. Berlin: Walter de Gruyter
- ↑ May, Herbert G.; Metzger, Bruce M. (1977). The New Oxford Annotated Bible with the Apocrypha: Revised Standard Version, Containing the Second Edition of the New Testament and an Expanded Edition of the Apocrypha. New York, NY: Oxford University Press.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ում էլ-Ռասաս» հոդվածին։ |
