Նորայր Դաբաղյան

հայ գրականագետ

Նորայր Հարությունի Դաբաղյան (օգոստոսի 5, 1904(1904-08-05), Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - հուլիսի 12, 1955(1955-07-12), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ գրականագետ, պրոֆեսոր (1936), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։

Նորայր Դաբաղյան
Ծնվել էօգոստոսի 5, 1904(1904-08-05)
Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել էհուլիսի 12, 1955(1955-07-12) (50 տարեկան)
Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ՔաղաքացիությունFlag of the Soviet Union (1924–1955).svg ԽՍՀՄ
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունգրականագետ և դասախոս
Հաստատություն(ներ)Գրական դիրքերում, Խորհրդային գրականություն, Գրական թերթ, Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն (ՀԽՍՀ), Երևանի պետական համալսարան, Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան և Q16688834?
Պաշտոն(ներ)ռեկտոր
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն և Q4101980?
Ալմա մատերԵՊՀ պատմության ֆակուլտետ (1925) և Մոսկվայի կարմիր պրոֆեսուրայի ինստիտուտ (1932)
Կոչումպրոֆեսոր
Տիրապետում է լեզուներինհայերեն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է Արևմտյան Հայաստանի Վան քաղաքում։ 1914 թվականին հոր մահից հետո Դաբաղյանների ընտանիքը բնակություն է հաստատել Թիֆլիսում, այնուհետև տեղափոխվել Կարս, ապա՝ Երևան։ Նյութական ծանր վիճակի պատճառով մայրը տղային հանձնել է որբանոց։

1922 թվականին ավարտելով երկրորդ աստիճանի դպրոցը՝ ընդունվել և 1925 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի պատմագրական ֆակուլտետը, 1932 թվականին՝ Մոսկվայի կարմիր պրոֆեսուրան։ 1927-1930 թվականներին եղել է «Գրական դիրքերում», 1936-1937 թվականներին՝ «Խորհրդային գրականություն» ամսագրերի, իսկ 1930-1936 թվականներին՝ «Գրական թերթ»-ի խմբագիրը, 1935-1937 թվականներին՝ ՀԿԿ Կենտկոմի կուլտլուսբաժնի վարիչը։

1937 թվականի հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին եղել է ԵՊՀ ռեկտոր։

Դաբաղյանը 1920-1930-ականների գրական կյանքի աչքի ընկնող դեմքերից է, Հայաստանի պրոլետարական գրողների ասոցիացիայի անդամ։ Գռեհիկ սոցիոլոգիզմի դիրքերից պայքարել է Եղիշե Չարենցի, Ակսել Բակունցի և մյուս նոյեմբերականների դեմ։ Եղիշե Չարենցի արդարացումից հետո՝ 1954 թ. «Եղիշե Չարենց» գրքույկով ջանալով վերագնահատել հանճարեղ բանաստեղծին՝ հետին թվով փորձել է սրբագրել իր և սերնդակիցների՝ ողբերգական հետևանքներով լի կոպիտ սխալներն ու մոլորությունները։

1940-1955 թվականներին դասախոսել է Երևանի պետական համալսարանում և Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտում։ Մահացել է Երևանում[1][2][3]։ ԽՄԿԿ անդամ 1925 թվականից։

ԵրկերԽմբագրել

  • Ինչ է սպեցիֆիզմը և ինչու են պայքարում նրա դեմ, Երևան, Պետհրատ, 1928։
  • Պրոլետգրականության ֆրոնտում (հոդվածների ժողովածու, գրքում տեղ է գտել Ն. Դաբաղյանի «Գրական մեշչանականություն ու պանիկյորության լեղապատառ մունետիկը» հոդվածը), Մոսկվա, ԽՍՀՄ ժողովուրդների կենտրոնական հրատարակչություն, 1930, 200 էջ։
  • Պլեխանովի էսթետիկական հայացքների մասին, Երևան, Կուսհրատ, 1934, 48 էջ։
  • Եղիշե Չարենց, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1954, 144 էջ։
  • Հայ և վրաց ժողովուրդների դարավոր բարեկամությունը և Հովհաննես Թումանյանը, Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 63 էջ։

ԱղբյուրներԽմբագրել

  1. ↑ Հայկ Խաչատրյան (1986)։ Գրական տեղեկատու։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 136 
  2. ↑ Կենսագրական հանրագիտարան, Երևան, Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 2009, էջ 27։
  3. ↑ «ՆՈՐԱՅՐ ՀԱՐՈւԹՅՈւՆԻ ԴԱԲԱՂՅԱՆ»։ www.ysu.am։ Վերցված է 2020-08-05 
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 260)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նորայր_Դաբաղյան&oldid=7984331» էջից