Նիկոլայ Ազարով
Նիկոլայ Յանովիչ Ազարով (ուկր.՝ Мико́ла Я́нович Аза́ров, դեկտեմբերի 17, 1947[1], Կալուգա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2]), ուկրաինացի քաղաքական և պետական գործիչ։ Ուկրաինայի վարչապետը 2010 թվականի մարտի 11-ից մինչև 2014 թվականի հունվարի 28-ը։ «Ռեգիոնների» կուսակցության հիմնադիր անդամ (1997-2014 թվականներ) և նախագահ (2001, 2010-2014 թվականներ)։ Ուկրաինայի II, V, VI և VII գումարումների ժողովրդական պատգամավոր: Երկրաբանահանքաբանական գիտությունների դոկտոր (1986 թվական), պրոֆեսոր (1991 թվական): Ուկրաինայի վաստակավոր տնտեսագետ (1997 թվական):
Նիկոլայ Ազարով | |
![]() | |
Կուսակցություն՝ | Շրջանների կուսակցություն և ԽՄԿԿ |
---|---|
Կրթություն՝ | Մոսկվայի պետական համալսարանի երկրաբանության ֆակուլտետ (1971) |
Գիտական աստիճան՝ | Երկրաբանա-հանքաբանական գիտությունների դոկտոր (1986) |
Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ, պետական գործիչ և համալսարանի պրոֆեսոր |
Ծննդյան օր | դեկտեմբերի 17, 1947[1] (73 տարեկան) |
Ծննդավայր | Կալուգա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
Քաղաքացիություն | ![]() ![]() |
Զավակներ | Oleksii Azarov? |
Ինքնագիր | ![]() |
Պարգևներ |
Պատվո շքանշան, Ուկրաինայի գիտության և տեխնոլոգիաների պետական մրցանակ, Ուկրաինայի պատվավոր տնտեսագետ, Համամիութենական Լենինյան Կոմերիտմիության Մրցանակներ, Բարեկամության շքանշան, «Վաստակի համար» ІІІ աստիճանի շքանշան (Ուկրաինա), «Վաստակի համար» 2-րդ աստիճանի շքանշան (Ուկրաինա), «Վաստակի համար» 1-ին աստիճանի շքանշան (Ուկրաինա), Լիտվայի Մեծ իշխան Գեդիմինասի շքանշան, Ռիու Բրանկու շքանշան և Իշխան Յարոսլավ Իմաստունի 5-րդ աստիճանի շքանշան |
Ավելի վաղ զբաղեցրել Է Ուկրաինայի առաջին փոխվարչապետի և ֆինանսների նախարարի պաշտոնը (երկու անգամ՝ 2002-2005 և 2006-2007 թվականներին, երկու անգամ՝ Վիկտոր Յանուկովիչի կառավարությունում), եղել է Ուկրաինայի պետական հարկային վարչակազմի ղեկավարը 1996-2002 թվականներին:
«Ուկրաինայի փրկության կոմիտեի» նախագահը 2015 թվականի օգոստոսի 3-ից:
ԿենսագրությունԽմբագրել
Ծնվել է 1947 թվականի դեկտեմբերի 17-ին Կալուգայում[3][4]։ Մայրը Եկատերինա Պավլովնա Ազարովան է (նրա մայրը՝ Մարիա Անդրեևնա Սիդորովան, հայրը՝ Պավել Պավլովիչ Ազարովը[3]) (1927-2019 թվականներ[5])[4]։ Հայրը՝ Յան Ռոբերտովիչ Պախլոն (նրա մայրը՝ Եվգենի Վասիլիևնա Կոզլովան, հայրը՝ Ռոբերտ Յաանովիչ Պախլոն) (1923-1989 թվականներ[6]), կիսով չափ էստոնացի, կիսով չափ ռուս է[3][7], ծնունդով Լենինգրադից է[3], պարգևատրվել է երկու մեդալով «Խիզախության համար»[8]։ Ազարովի խոսքով՝ ծննդյան ժամանակ իրեն «գրանցել են մոր ազգանունով», իսկ մոր օրիորդական ազգանունը Ազարովն է եղել[7]։
Ավարտել է Կալուգայի № 5 դպրոցը արծաթե մեդալով[4][9]։ 1966 թվականին մեկնել է Մոսկվա՝ սովորելու Մ. Վ. Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարանի երկրաբանական ֆակուլտետում, որը գերազանց[10] ավարտել է 1971 թվականին երկրաբան-երկրաֆիզիկոսի մասնագիտությամբ[4]։
1971-1976 թվականներին եղել է «Տուլագոլ» կոմբինատի «Տուլահտոուշում» տեղամասի պետ և գլխավոր ճարտարագետ[4]։
1976-1984 թվականներին եղել է լաբորատորիայի վարիչ, Մոսկվայի մարզի Նովոմոսկովսկ քաղաքի Մերձմոսկովյան գիտահետազոտական և նախագծակոնստրուկտորական ածխային ինստիտուտի բաժնի վարիչ[4]։
1984 թվականին տեղափոխվել է Դոնեցկ, որտեղ մինչև 1995 թվականը եղել է Ուկրաինայի պետական գիտահետազոտական և նախագծակոնստրուկտորական ինստիտուտի փոխտնօրեն, լեռնային երկրաբանության, գեոմեխանիկայի և մարկշեյդերական գործի տնօրեն։ Դոնեցկի ազգային տեխնիկական համալսարանի երկրաբանության ամբիոնի պրոֆեսոր:
Քաղաքական և պետական գործունեությունԽմբագրել
1990 թվականին Ազարովը համարվում էր ԽՄԿԿ Դոնեցկի մարզկոմի առաջին քարտուղարի պաշտոնի ամենահավանական թեկնածուներից մեկը (նրա հակառակորդներից մեկն այն ժամանակ Պետրո Սիմոնենկոնն էր)[11]։
Նույն 1990 թվականին Ազարովը ԽՄԿԿ-ի XXVIII համագումարի պատվիրակն էր, ընտրվել էր այլընտրանքային հիմունքներով[11]։ Միացել է ԽՄԿԿ-ի Ժողովրդավարական պլատֆորմի ընդդիմադիր կուսակցական ղեկավարությանը[4]։
1991-1992 թվականներին՝ Դոնբասի վերածննդի շարժման մասնակից[4]։
1992-1994 թվականներին՝ Դոնեցկում ստեղծված Ուկրաինայի քաղաքացիական Կոնգրեսի ղեկավարության անդամ[4]։
1993-1994 թվականներին եղել է «Աշխատանքի կուսակցության» (ստեղծվել է Դոնեցկում) նախագահի պաշտոնակատար[4]։ Կուսակցությանը նա միացել է դրա գոյության հենց սկզբից, ինչպես նաև կատարել է կուսակցության ղեկավարի պարտականությունները, երբ Վալենտին Լանդիկը զբաղեցրել Է Ուկրաինայի փոխվարչապետի պաշտոնը[11]։
1994 թվականի ապրիլին ընտրվել Է Ուկրաինայի II գումարման ժողովրդական պատգամավոր՝ Դոնեցկի Պետրովի ընտրատարածքից[4] 1995-1997 թվականներին եղել է Գերագույն ռադայի բյուջեի հարցերով կոմիտեի ղեկավար և խորհրդարանի նախագահության անդամ[12]։ Նա միջտարածաշրջանային պատգամավորական խմբի անդամ էր, որն աջակցում Էր Ուկրաինայի նախագահ Լեոնիդ Կուչմային[4] Եղել է ռադայում առավել հաճախ ելույթ ունեցող երեք պատգամավորներից մեկը[4]։
1995-1998 թվականներին եղել է Ուկրաինայի նախարարների կաբինետի դրամավարկային խորհրդի անդամ[4]։
1996 թվականի հոկտեմբերի 1-ից մինչև 2002 թվականը նաև Ուկրաինայի նոր ստեղծված պետական հարկային վարչակազմի առաջին ղեկավարն էր, ֆինանսական հատվածի հարցերով համակարգող խորհրդի անդամ, համապետական և տարածաշրջանային մարմինների, ինչպես նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների գործունեության համաձայնեցման Ազգային խորհրդի անդամ, Ուկրաինայի ազգային անվտանգության և պաշտպանության խորհրդի անդամ:
1997 թվականին եղել է նաև Ուկրաինայի նախագահի բարձրագույն տնտեսական խորհրդի անդամ։
1998 թվականին եղել է գյուղատնտեսական ապրանքարտադրողների պարենի, գների և եկամուտների շուկայի կարգավորման հարցերով հանձնաժողովի անդամ:
1998 թվականին կրկին պատրաստվում էր առաջադրվել խորհրդարանում նույն ընտրատարածքից, որից առաջադրվել էր նախորդ անգամ, սակայն հրաժարվել է և հանել իր թեկնածությունը (չնայած այն բանին, որ քաղաքական վերլուծաբանների վարկածով Ազարովը իրական մրցակիցներ չուներ, և նա կարող էր անարգել անցնել ռադա)[11]։
1999 թվականին եղել է Ուկրաինայի նախագահին առընթեր կոռուպցիայի և կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի համակարգող կոմիտեի անդամ
1999 թվականի դեկտեմբերին Վալերի Պուստովոյտենկոյի կառավարության հրաժարականից հետո Ազարովին ընդգրկել են վարչապետի պաշտոնի հավանական թեկնածուների թվում[11]։ Սակայն արդյունքում Կառավարության ղեկավարի պաշտոնում նշանակվել է Վիկտոր Յուշչենկոն[13]։
2000 թվականի նոյեմբերից «Ուկրաինայի աշխատանքային համերաշխություն» տարածաշրջանային վերածննդի կուսակցության նախագահության անդամ է[12]։ 2001 թվականի մարտի 5-ին գլխավորել է «Ռեգիոնների կուսակցությունը», իսկ կես տարի անց հրաժարական է տվել այդ պաշտոնից[14]։ 2003 թվականի ապրիլի 19-ին կուսակցության V համագումարում ընտրվել է կուսակցության քաղխորհրդի նախագահ[15]։
1996 թվականի հոկտեմբերից մինչև 2002 թվականի նոյեմբերը ղեկավարել է պետական հարկային վարչությունը[12]։
2002 թվականի նոյեմբերի 26-ից մինչև 2005 թվականի փետրվարի 3-ը՝ Ուկրաինայի առաջին փոխվարչապետ և միաժամանակ ֆինանսների նախարար Վիկտոր Յանուկովիչի առաջին կառավարությունում[12]։
Նա եղել է ուկրաինական պատվիրակության և 2003 թվականին միասնական տնտեսական տարածքի ստեղծման վերաբերյալ բազային փաստաթղթի մշակման աշխատանքային խմբի ղեկավարը[16]։
2004 թվականի վերջին 2005 թվականի սկզբին Ազարովը, որպես կառավարության ղեկավարի առաջին տեղակալ, ժամանակավորապես կատարում Էր Ուկրաինայի վարչապետի պարտականությունները (պաշտոնաթողության, այնուհետև Վիկտոր Յանուկովիչի պաշտոնաթողության և Յուլիա Տիմոշենկոյի պաշտոնն ստանձնելու արանքում)[12]։
2006 թվականի մարտի 26-ին «Ռեգիոնների կուսակցության» ցուցակով ընտրվել է Գերագույն ռադա[12]։ 2006 թվականի հուլիսին, հակաճգնաժամային կոալիցիայի ստեղծման նախաշեմին («Ռեգիոնների կուսակցություն» + «Ուկրաինայի Կոմունիստական կուսակցություն» + «Ուկրաինայի սոցիալիստական կուսակցություն»), առաջադրվել էր խոսնակի պաշտոնում, սակայն որում ընտրվել է Ալեքսանդր Մորոզը ՈՒՍԿ-ից:
2006 թվականի օգոստոսին Վիկտոր Յանուկովիչի երկրորդ կառավարությունում կրկին նշանակվել է Ուկրաինայի առաջին փոխվարչապետի պաշտոնում, իսկ մի քանի ամսից նշանակվել է Ուկրաինայի ֆինանսների նախարար և այդ պաշտոնում եղել է մինչև 2007 թվականի դեկտեմբերին Յուլիա Տիմոշենկոյի այդ պաշտոնը ստանձնելը[12]։
2006 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Նիկոլայ Ազարովին շնորհվել է «Հանրային պարգև»՝ «Ուկրաինայի I աստիճանի վերածննդի շքանշան», որը սահմանել էր գիտա-տնտեսական և իրավաբանական համագործակցության Ուկրաինական հիմնադրամը՝ (հիմնադիրներ՝ Ուկրաինայի պետական հարկային վարչակազմ և Ուկրաինայի ներքին գործերի նախարարություն, պատվավոր նախագահ՝ Նիկոլայ Ազարով, ներկայում՝ մասնավոր ձեռնարկություն[17]) Ռուսաստանի Պետական դումայի պատգամավոր Կոնստանտին Զատուլինին:
2007 թվականին «Ռեգիոնների կուսակցության» ցուցակով վերընտրվել Է Գերագույն ռադա[12]։
2009 թվականի մարտին դարձել է «Նոր Ուկրաինա» քաղաքացիական շարժման կազմակերպիչներից մեկը[18]։ Այդ կազմակերպության խորհրդի անդամ է։ 2009 թվականի հունիսի 9-ին «Ռեգիոնների կուսակցության» քաղխորհուրդը Նիկոլայ Ազարովին նշանակել Է Վիկտոր Յանուկովիչի ընտրական շտաբի ղեկավար, որը կուսակցությունը ներկայացրել էր 2010 թվականի նախագահական ընտրություններում[12][19]։
Ազարովը մշտապես Յանուկովիչի կառավարության տնտեսական ծրագրի հիմնական հեղինակն էր[20]։ 2006 թվականի դեկտեմբերին Գերագույն ռադայում ելույթի ժամանակ նա նշել է, որ ինքը Ուկրաինայի անկախության տարիների 14 բյուջեների հեղինակ է:
2004 թվականին Վիկտոր Յանուկովիչի առաջին կառավարությունում Ազարովի աշխատանքի ժամանակ, ԱՄՀ-ի փորձագետների գնահատականներով, Ուկրաինայում ՀՆԱ-ի աճը կազմել է 12,1 %[21]։
Ռուսաստանի, Ղազախստանի և Բելառուսի հետ միասնական տնտեսական տարածքի ստեղծման հետևողական կողմնակիցն է[22]։
2010 թվականի ապրիլի 24-ին հերթական համագումարում միաձայն ընտրվել է «Ռեգիոնների կուսակցության» ղեկավար[23]։
Ուկրաինայի վարչապետԽմբագրել
2010 թվականի մարտին «Ռեգիոնների կուսակցությունը» Նիկոլայ Ազարովի թեկնածությունն էր առաջադրել Ուկրաինայի վարչապետի պաշտոնում[24]։ Մարտի 11-ին նա ընտրվել է կառավարության ղեկավար։ Նրա օգտին քվեարկել է ռադայում ներկա 343 պատգամավորներից 242-ը[25]։ Ելույթ ունենալով խորհրդարանում՝ Ազարովը հայտարարել է, որ երկիրը գտնվում է ծայրահեղ ծանր վիճակում[26]․
Վարչապետ նշանակվելուց հետո նա նաև հայտարարել է, որ իրեն զգում է «Վիկտոր Յանուկովիչի կառավարության առաջին նախարար»[27]։
2010 թվականի մարտի 25-ին Ռուսաստանի վարչապետ Վլադիմիր Պուտինի հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել էր, որ Ուկրաինայի և Ռուսաստանի հարաբերությունները կարող են սկսվել «մաքուր էջից»: Ռուսական կողմի հետ բանակցությունների համար ուկրաինական պատվիրակությունը մի շարք նոր առաջարկություններ է ներկայացրել տնտեսական համագործակցության վերաբերյալ[28]։
2010 թվականի ապրիլի 28-ին Ազարովը հայտարարել էր, որ Յուլիա Տիմոշենկոյի կառավարության գործողությունները պետությանը 100 միլիարդ գրիվնայի վնաս են հասցրել, ինչի կապակցությամբ Տիմոշենկոն և նրա հետ աշխատող պաշտոնատար անձինք պետք է քրեական պատասխանատվություն կրեն[29]։
2010 թվականի հուլիսին Ազարովը հայտարարել էր, որ Ուկրաինայի կառավարությունը բանակցություններ է վարում Ուկրաինայի, Եվրամիության և Ռուսաստանի միջև գազատրանսպորտային կոնսորցիումի ստեղծման շուրջ[30]։
2012 թվականի դեկտեմբերի 3-ին Նիկոլայ Ազարովը հրաժարական է տվել ժողովրդական պատգամավոր ընտրվելու պատճառով։ Դրանից հետո նախարարների կաբինետը ևս հրաժարական է տվել, սակայն շարունակել է պարտականությունները կատարել մինչև կառավարության նոր կազմի հաստատումը[31]։
2012 թվականի դեկտեմբերի 9-ին նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչը Գերագույն ռադայի նոր ուղղություն է մտցրել Նիկոլայ Ազարովին Ուկրաինայի վարչապետի պաշտոնում նշանակելու մասին[32]։ Դեկտեմբերի 13-ին խորհրդարանը քննարկել[33] և պաշտպանել է[34] այդ թեկնածությունը: Նույն օրը նախագահը հրամանագիր է ստորագրել Նիկոլայ Ազարովին պաշտոնի նշանակելու մասին[31]։
2012 թվականի դեկտեմբերին կառավարության գործող ղեկավար Նիկոլայ Ազարովը ստացել է 33 980 գրիվեն աշխատավարձ, ինչը համարժեք էր 4 252 դոլարին[35]։
2013 թվականի նոյեմբերի 21-ին Ուկրաինայի կառավարությունը՝ Նիկոլայ Ազարովի գլխավորությամբ, կարգադրել էր կասեցնել Ուկրաինայի և ԵՄ-ի միջև ասոցացման համաձայնագրի կնքման նախապատրաստումը[36], ինչը Եվրոմայդանի իրադարձությունների առիթ է դարձել[37]։
Հասարակական կազմակերպությունների կոչով առաջինը Կիևի Անկախության հրապարակ են դուրս եկել հիմնականում երիտասարդները, ուսանողները, որոնց այնուհետև միացել են եվրաինտեգրմանը կողմնակից մի քանի տասնյակ հազար ցուցարարներ: Ցույցերը զանգվածային բնույթ են ստացել նոյեմբերի 30-ից հետո, երբ ՆԳՆ «Բերկուտ» հատուկ ստորաբաժանման մարտիկները ուժով ցրել են Մայդանի վրանային ավանը: Դրանից հետո ցուցարարների թիվը կտրուկ աճել է, նրանք սկսել են արմատական գործողությունների կոչեր անել։ Մասնավորապես, դեկտեմբերի կեսերին Եվրամայդանի վերահսկողության ներքո արդեն եղել են ՊԵԿ-ի և Արհմիությունների տան շենքերը, փորձեր են արվել գրավել նախագահի աշխատակազմը: Մայրաքաղաքի կենտրոնում գրեթե ամբողջ օրը մարտեր են եղել «մայդանականների» և իրավապահների միջև, որտեղ երկու կողմից մարդիկ են զոհվել: Ցուցարարների գլխավոր պահանջներից մեկը կառավարության հրաժարականն էր։
Նոյեմբերի 22-ին Գերագույն ռադայի նիստում Ազարովը համաձայնագրի ստորագրումից հրաժարվելու գլխավոր պատճառ է համարել այն ծանր պայմանները, որոնք Եվրամիությունը և ԱՄՀ-ն ներկայացրել են Ուկրաինային[38]․
2014 թվականի հունվարի 22-ին Եվրամայդանի աջակողմյան գրոհայիններին անվանել է ահաբեկիչներ, որոնք պետք է պատասխան տան իրենց գործողությունների համար[39]։
2014 թվականի հունվարի 28-ին հրաժարական է տվել «հասարակական-քաղաքական փոխզիջման լրացուցիչ հնարավորություններ ստեղծելու նպատակով»[40]։ Նույն օրը նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչը հաստատել է Ազարովի հրաժարականը[41]։
Հրաժարականից հետոԽմբագրել
Իր հրաժարականից մի քանի ժամ անց Նիկոլայ Ազարովը մասնավոր ինքնաթիռով մեկնել է Վիեննա։ Վիեննայի էլիտար թաղամասում կա առանձնատուն, որը պատկանում է Ազարովի որդուն։ Այնտեղ էլ մեկնել է նախկին վարչապետը ընտանիքի հետ։ Ավստրիական «Kronen Zeitung» թերթի տվյալներով՝ Նիկոլայ Ազարովը, ժամանելով Ավստրիա, պլանավորում էր այնտեղ երկար մնալ[42][43]։ Ուկրաինայի գլխավոր դատախազությունը փաստաթղթավորել էր 2014 թվականի փետրվարի կեսերին Ազարովի՝ Ռուսաստանի Դաշնության տարածք մեկնելու փաստերը և նրա ղեկավարության հետ հետագա հանդիպումները[44], որտեղից վերադարձել է Խարկովում ամսվա երկրորդ կեսին նշանակված տեղական խորհուրդների պատգամավորների համագումարին՝ որդու հետ միասին[45]։ Դրանից հետո Վիկտոր Յանուկովիչի հետ այլևս չի շփվել և չի հանդիպել[46]։
2014 թվականի մարտի 6-ին Եվրամիությունը և Կանադան հայտարարեցին, որ Նիկոլայ Ազարովը և նրա որդին՝ Ալեքսեյը, Ուկրաինայի բարձրաստիճան պաշտոնյաների ցուցակում են, որոնց դեմ ֆինանսական պատժամիջոցներ են սահմանվել[47][48][49]։ Ազարովի ընտանիքը մինչ այդ Ռուսաստան է տեղափոխվել[50][51] անվտանգության նկատառումներով[46]։
2015 թվականի փետրվարի 4-ին Նիկոլայ Ազարովը Մոսկվայում ներկայացրել է իր նոր «Ուկրաինան խաչմերուկում» կոչվող գիրքը[52][53]։ 2015 թվականի փետրվարի 21-ին «Իմանալու իրավունք» հեռուստահաղորդման եթերում կոչ է արել ստեղծել «արտաքսման ուկրաինական կառավարություն»[54].
2015 թվականի օգոստոսի 3-ին Մոսկվայի «Ուկրաինա» հյուրանոցում Ազարովը ներկայացրել է «Ուկրաինայի փրկության կոմիտեն», որը կոչված էր «այլընտրանք կազմել ուկրաինական կառավարությանը»[55] և «ճեղքել Ուկրաինայի պետական հեղաշրջման, դրա հետևանքների, երկրի ռազմականացման, բնակչության աղքատացման, նացիզմի հերոսացման, այլախոհության դեմ ահաբեկչության, ԶԼՄ-ներում գրաքննության, կոռուպցիայի հրեշավոր սանձարձակության վերաբերյալ Կիևի և արևմտյան ԶԼՄ-ների շրջափակումը»[46]։
2015 թվականի օգոստոսի 20-ին Ուկրաինայի արտաքին գործերի նախարարությունը չեղարկել Է Նիկոլայ Ազարովի դիվանագիտական անձնագիրը։ ԱԳՆ հաղորդագրության համաձայն՝ նա զրկվել է անձնագրից, քանի որ «...կորցրել է դիվանագիտական անձնագրից օգտվելու հիմքերը և չի վերադարձրել ԱԳՆ անձնագրային փաստաթուղթը՝ օրենսդրությամբ նախատեսված ժամկետում»[56]։
2016 թվականի հունվարին Եվրամիության պատժամիջոցները Նիկոլայ Ազարովի և նրա որդու նկատմամբ մասնակիորեն հանվել էին[57]։
2016 թվականի փետրվարին Ուկրաինայի փրկության կոմիտեի նախագահ Նիկոլայ Ազարովն առաջարկել էր վերադառնալ 2014 թվականի փետրվարի 21-ի համաձայնագրին, որն ընտրվել էր 2012 թվականին և վերսկսել VII գումարման Գերագույն ռադայի գործունեությունը[58][59], քանի որ, նրա կարծիքով, Պետրո Պորոշենկոյի 2014 թվականի օգոստոսի 25-ի հրամանագիրն անօրինական էր, քանի որ Պորոշենկոն նախագահ էր ընտրվել անօրինական վաղաժամկետ ընտրություններում[60]։
Ապրիլի 12-ին Կիևի Վերաքննիչ դատարանն օրինական է ճանաչել Նիկոլայ Ազարովի հաշվին 2,3 միլիոն գրիվնայի կալանքը խոստովանելով, որ բանկային հաշվում կուտակված միջոցներն առարկա են, որի վրա կարող են սահմանափակումներ դրվել[61]։
2016 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Նիկոլայ Ազարովը ելույթ է ունեցել Մոսկվայի Դորոգոմիլովսկի դատարանում, որը քննել է 2014 թվականին Ուկրաինայի իրադարձությունները պետական հեղաշրջում ճանաչելու մասին նախկին ժողովրդական պատգամավոր Վլադիմիր Օլեյնիկի հայցը: Նախկին վարչապետը հայտարարել է, որ արևմտյան երկրները Եվրոմայդանի ժամանակ կոպտորեն միջամտել են Ուկրաինայի ներքին գործերին[62]։ Ազարովը նաև հայտնել է իր և իր ընտանիքի հասցեին հնչող սպառնալիքների մասին նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչին իշխանությունից հեռացնելու ժամանակ, ինչպես նաև նրա և նրա մերձավորների վրա հարձակումների մասին[63]։ Ուկրաինայի նախկին վարչապետի կարծիքով՝ ԱՄՆ-ն ակտիվորեն աջակցել է Ուկրաինայում իշխանափոխությանը[64]։
2017 թվականի փետրվարի 7-ին Նիկոլայ Ազարովը Մոսկվայում ներկայացրել է իր «Մայդանի դասերը. Ուկրաինան հեղաշրջումից հետո» գիրքը[65]։
2017 թվականի նոյեմբերի 8-ին Նիկոլայ Ազարովը ներկայացրել է իր առաջին պատմական «Ճակատագիրը չեն ընտրում» վիպակը երկու գրքերում[66]։
2011 թվականի հոկտեմբերի 24-ից Նիկոլայ Ազարովը YouTube-ում ալիք ունի, որտեղ լուսաբանում է քաղաքական իրադարձությունները: Մինչև 2020 թվականի հուլիսի վերջը Ազարովի ալիքն ունեցել է 218 հազար բաժանորդ և 54,17 միլիոն դիտում[67]։ Նիկոլայ Յանովիչը, դեռ վարչապետության ժամանակներից, Facebook-ում էջ ունի, որտեղ կա 159 380 բաժանորդ:
Քրեական հետապնդումԽմբագրել
2014 թվականի հուլիսի 3-ին Ուկրաինայի անվտանգության ծառայությունը Նիկոլայ Ազարովի նկատմամբ հետախուզում էր հայտարարել Ուկրաինայի Քրեական օրենսգրքի 365-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված հանցանք կատարելու կասկածանքով («իրավապահ մարմնի աշխատողի կողմից իշխանության կամ ծառայողական լիազորությունների գերազանցում, որն առաջացրել է ծանր հետևանքներ»)[68]։ Նիկոլայ Յանովիչը երբեք չի աշխատել իրավապահ մարմիններում: Մինչև 2014 թվականի փետրվարի 21-ը այդ հոդվածով կարող էր մեղադրանք առաջադրվել ցանկացած պետական պաշտոնյայի, մասնավորապես, այդ հոդվածով դատապարտվել էր Յուլիա Տիմոշենկոն[69]։ Հենց Տիմոշենկոյին ազատ արձակելու նպատակով է փետրվարի 21-ին Գերագույն ռադան փոփոխություն մտցրել ՔՕ-ի տվյալ հոդվածում[70], և այդ պահից նրա գործողությունը սկսել է տարածվել միայն իրավապահ մարմինների աշխատակիցների վրա[71]։ Այդ իսկ պատճառով Նիկոլայ Ազարովը ի սկզբանե չէր կարող քրեական պատասխանատվության ենթարկվել այս հոդվածով։
Ինտերպոլը հրաժարվել է հետախուզում իրականացնել Ուկրաինայի նախկին վարչապետի նկատմամբ, Ուկրաինայի ՆԳՆ-ում հայտարարում էին, որ Ազարովի նկատմամբ ոչ թե միջազգային, այլ «միջպետական» հետախուզում է հայտարարվել[72][73]։
2015 թվականի հունվարի 12-ին Միջազգային ոստիկանական կազմակերպության հատուկ հանձնաժողովը ուկրաինական կողմի խնդրանքով Ազարովի նկատմամբ Ինտերպոլի միջազգային հետախուզում էր հայտարարել[74]։ Հունվարի 19-ին Պեչերսկի շրջանային դատարանը Ազարովի ձերբակալման մասին որոշում էր կայացրել, ինչը թույլ էր տալիս նրան դուրս բերել Ռուսաստանից[75]։
2015 թվականի օգոստոսի 15-ին Վլադիմիր Օլեյնիկի և Իգոր Մարկովի հետ դարձել է երկրում իշխանությունը զավթելու հրապարակային կոչերի վերաբերյալ քրեական գործի ֆիգուրանտ (քրեական օրենսգրքի 109-րդ հոդվածի 3-րդ մաս): Մինչդատական վարույթով զբաղվելու էր Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության գլխավոր քննչական վարչությունը, իսկ դատավարական ղեկավարությամբ՝ Գլխավոր դատախազությունը[75][76]:
2016 թվականի դեկտեմբերի 8-ին Ուկրաինայի Ազգային ոստիկանության ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար Վադիմ Տրոյանը հայտարարել էր, որ ոստիկանության աշխատակիցները Կիևում հայտնաբերել էին Նիկոլայ Ազարովին վերագրվող արժեքավոր իրերով բնակարան-պահեստ: Այդ իրերի թվում էին սրբապատկերներ և հին կրոնական գրքեր, զարդեր և արծաթե դանակ-պատառաքաղ։ Նիկոլայ Ազարովը հայտարարել էր, որ հայտնաբերված իրերից մի քանիսը իսկապես կարող էին պատկանել իրեն, և նա կհասցնի դատարանի միջոցով դրանք վերադարձնել, եթե հաստատվի դրանց պատկանելությունը իրեն[77][78]։
2017 թվականի մայիսի 3-ին Ինտերպոլը հայտնել էր, որ Նիկոլայ Ազարովը և Վիկտոր Յանուկովիչի նախագահության շրջանի մի շարք այլ պաշտոնյաներ հանվել էին միջազգային հետախուզությունից և նրանց վերաբերյալ գործերը հեռացվել էին քրեական ոստիկանության միջազգային կազմակերպության բազայից[79][80]։
Գիտական գործունեությունԽմբագրել
Դոկտոր երկրաբանահանքաբանական գիտությունների (1986), Դոնեցկի ազգային տեխնիկական համալսարանի պրոֆեսոր (1991); Մ. Վ. Լոմոնոսովի անվան ՄՊՀ պատվավոր պրոֆեսոր (2009)[4][81]։ Ուկրաինայի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի թղթակից անդամ (1997):
Ուկրաինայի գիտության և տեխնիկայի բնագավառում պետական մրցանակի դափնեկիր «Ուկրաինայի ինստիտուցիոնալ համակարգում նորարարական կազմակերպական-տնտեսական և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների մշակման և ներդրման համար» (2004)[4]։
Ավելի քան 112 գիտական աշխատությունների հեղինակ և համահեղինակ է, «Ուկրաինական վահանի և Դոնբասի ոսկու հանքավայրերի երկրաբանական մոդելները», «Ամեն ինչ հարկերի մասին» գրքերի համահեղինակն է։
ԸնտանիքԽմբագրել
- Կինը Լյուդմիլա Նիկոլաևնա Ազարովան է (ծնվել է 1946 թվականին), դասախոս, Ուկրաինայի կրթության վաստակավոր աշխատող[82]։ Ամուսնացել է, երբ ուսանող էր[9]:
- Որդին Ալեքսեյ Նիկոլայի Ազարովն է (ծնվել է 13.07.1971-ին)[83], ուկրաինա-ավստրիական գործարար, մասնագիտությամբ ինժեներ, 2002-2003 թվականներին Ալեքսեյ Ազարովը եղել է վարչապետ Վիկտոր Յանուկովիչի խորհրդականը[82]։ Մինչև 2012 թվականը «Sustainable Ukraine gemeinnützige Forschung GmbH» ավստրիական ընկերության հիմնադիր և պաշտոնական կառավարիչ[84]։
- Հարսը Լիլիա Էդուարդի Ազարովան է (Ֆաթհուլինա, ծնվել է 1976 թվականին), ավստրիացի հրատարակիչ և ձեռնարկատեր[85]։ Նրան է պատկանում Վիեննայի Parkring թաղամասում գտնվող պատկերասրահը և Վիեննայի «Vienna Deluxe Magazine» էլիտար ամսագրի 50 %-ը[84]։
- թոռներ՝ Դարիյա (2002), Ալյոնա (2007), Նիկոլայ (2010)[85]։
- Մայրը Եկատերինա Պավլովնա Ազարովան էր: Մահացել է 2019 թվականին[5]
Կարգ և աստիճաններԽմբագրել
- Առաջին աստիճանի պետական ծառայող (2002 թվական)
- Հարկային ծառայության գլխավոր պետական խորհրդական
Պարգևներ և պատվավոր կոչումներԽմբագրել
- Իշխան Յարոսլավ Իմաստունի V աստիճանի շքանշան (2004 թվական)։
- «Մատուցած ծառայությունների համար» I աստիճանի շքանշան (2000 թվականի օգոստոս)։
- «Արժանիքների համար» ІІ աստիճանի շքանշան (1999 թվականի փետրվարի 5), հարկային ծառայության զարգացման գործում ներդրած նշանակալի անձնական ավանդի, Ուկրաինայի պետական բյուջե միջոցների մոբիլիզացման ապահովման համար[86]։
- «Արժանիքների համար» ІІІ աստիճանի շքանշան (1996 թվականի նոյեմբերի 13), Ուկրաինայում բյուջետային գործընթացի օրենսդրական ապահովման գործում ներդրած նշանակալի անձնական ավանդի, հասարակական-քաղաքական ակտիվ գործունեության համար[87]։
- Ուկրաինայի վաստակավոր տնտեսագետ (1997 թվականի նոյեմբեր)։
- Ուկրաինայի նախարարների կաբինետի պատվոգիր (2003 թվականի դեկտեմբերի 17), Ուկրաինայում բյուջետային գործընթացի օրենսդրական ապահովման գործում ներդրած նշանակալի անձնական ավանդի, հասարակական-քաղաքական ակտիվ գործունեության համար[88]։
- Պատվո շքանշան (Ռուսաստան, 2012 թվականի դեկտեմբերի 17), ռուս-ուկրաինական հարաբերությունների ամրապնդման և զարգացման գործում ունեցած մեծ ավանդի համար[89]։
- Բարեկամության շքանշան (Ռուսաստան, 2007 թվականի դեկտեմբերի 6), Ռուսաստանի Դաշնության և Ուկրաինայի միջև առևտրատնտեսական կապերի զարգացման, ռուս և ուկրաինացի ժողովուրդների միջև բարեկամության և համագործակցության ամրապնդման գործում ունեցած մեծ ավանդի համար[90]։
- Ռիու-Բրանկու շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ (Բրազիլիա, 2009 թվական)[91]։
- Լիտվայի Մեծ իշխան Գյադիմինասի շքանշանի սպա (Լիտվա, 1998 թվականի ապրիլի 11)[92]։
- Լենինյան կոմերիտմիության մրցանակ (1979), ածուխի շերտերի խանգարման կանխատեսման սեյսմիկ մեթոդի մշակման և ներդրման համար (Մերձմոսկովյան ածխային ավազանի օրինակով)։
- Հարկային ծառայության պատվավոր աշխատող (1998 թվական)։
- Սուրբ հավասարազոր իշխան Վլադիմիրի շքանշան (1998 թվական)։
- Կերչ քաղաքի պատվավոր քաղաքացի-հերոս (2004 թվական)։
- Մոսկվայի պետական համալսարանի պատվավոր պրոֆեսոր (2009 թվական)։
- Դոնեցկի մարզի պատվավոր քաղաքացի (2007 թվականի դեկտեմբերի 17)[93]։
- Տիրոջ Սուրբ գերեզմանի շքանշան (Երուսաղեմի ուղղափառ եկեղեցի, 2011 թվական, մի շփոթեք կաթոլիկ ասպետական ուխտի հետ)[94]։
- Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցու առաջնորդի տարբերության նշան (№ 002)[95]։
ՔննադատությունԽմբագրել
Ուկրաինայի ընդդիմության ներկայացուցիչները շատ հաճախ քննադատում էին Նիկոլայ Ազարովին, ինչպես նաև նրա՝ որպես վարչապետի գործունեությունը։ Ազարովին քննադատելու առիթներից մեկը պետական ուկրաիներեն լեզվի վատ իմացությունն է[96]։ Միևնույն ժամանակ, պետական ծառայողի անձնական քարտում նշված է, որ նա տիրապետում է ուկրաիներեն լեզվին[97]։
ՄատենագիտությունԽմբագրել
- Азаров Н. Я. «Украина на перепутье. Записки премьер-министра». — М.: Вече, 2015. — 511 с. — ISBN 9785444431719
- Азаров Н. Я. «Уроки Майдана. Украина после переворота». — М.: Вече, 2017. — 320 с. — ISBN 978-5-4444-5756-6
- Азаров Н. Я. «Судьбу не выбирают. Накануне». Роман-эпопея. Первая часть 1. — М.: Вече, 2017. — 384 с. — ISBN 978-5-4444-6246-1
- Азаров Н. Я. «Судьбу не выбирают. Испытания». Роман-эпопея т.2. — М.: Вече, 2017. — 416 с. — ISBN 978-5-4444-6247-8
- Азаров Н. Я. «Линия раскола». — М.: Вече, 2018. — ISBN 978-5-4444-6704-6
- Азаров Н. Я. «Украина: от переворота до выборов». — М.: Вече, 2019. — ISBN 978-5-4484-1131-1
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ «Азаров, Николай — премьер-министр Украины» (ռուսերեն)։ Лента.ру։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-07-ին
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Азаров Н. Я. Украина на перепутье. Записки премьер-министра. — М.: Вече, 2015. — 511 с. — ISBN 9785444431719
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 «Азаров, Николай. Премьер-министр Украины»։ «Лентапедия»։ 2012-11-05։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ 5,0 5,1 «Азаров: Нужно было изолировать Тягнибока, Пашинского, Турчинова, Яценюка, а олигархов, которые деньги выделяли на Майдан, взять за шкирку»։ gordonua.com։ 2019-10-14։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=rgYnm80khYo
- ↑ 7,0 7,1 «Познер. Гость в студии - Николай Азаров»։ 1 канал։ Վերցված է 2012-06-29
- ↑ «Приказ подразделения»։ «Подвиг народа»։ 2019-09-25։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ 9,0 9,1 «Юный Азаров занимался химией и мастерски «забивал козла»»։ ТСН։ 2010-11-05։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ «Бывшие коллеги Азарова назвали его «хорошим, жёстким мужиком»»։ ТСН։ 2010-03-12։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Кость Бондаренко (2010-03-11)։ «Николай Азаров. Политическая биография. Ч.1»։ «Левый берег»։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 12,7 12,8 «Николай Янович Азаров. Биографическая справка»։ «РИА Новости»։ 2010-03-11։ Վերցված է 2019-10-01
- ↑ «Кандидаты в президенты Украины: кто есть кто»։ «Би-би-си»։ 2010-01-04։ Վերցված է 2019-10-01
- ↑ «Азаров ушел с должности главы Партии регионов. Новый лидер – Семиноженко»։ «Украинская правда»։ 2001-12-14։ Վերցված է 2019-10-01
- ↑ Денис Попович (2006-02-23)։ «К месту было сказано»։ «Коммерсантъ Украина»։ Վերցված է 2019-10-01
- ↑ Кость Бондаренко (2010-03-11)։ «Николай Азаров. Политическая биография. Ч.2»։ «Левый берег»։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ «Приватне підприємство Український фонд науково-економічного та юридичного співробітництва» (ուկրաիներեն)։ discount.ua։ 2019։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ Азаров, Выдрин и Семиноженко презентовали гражданское движение «Новая Украина»
- ↑ Азаров возглавил штаб регионалов Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine.
- ↑ Валерий Береснев (2019-03-16)։ «Николай Азаров: «Меня задевают мифы, что мы только воровали и разрушали страну!»»։ «Бизнес Online»։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ «В.Ющенко: ВВП Украины в 2005г. вырастет на 12%»։ «РБК»։ 2005-02-15։ Վերցված է 2019-10-01
- ↑ «Единое экономическое пространство спасет Украину от кризиса — депутат»։ РИА Новости։ 2009-04-15։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ «Главой Партии регионов Украины избран премьер-министр страны Николай Азаров»։ regions.ru։ 2010-04-24։ Վերցված է 2019-10-30
- ↑ «Партия В.Януковича определилась с кандидатурой премьера»։ РБК։ 2010-03-03։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Азаров стал премьером»։ УНИАН։ 2010-03-11։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Пленарное заседание 11 марта 2010 года»։ Верховная рада։ 2010-03-11։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ Максим Каменев (2016-04-18)։ ««Титаник» для Гройсмана: Какие конфликты заложены в новом Кабмине»։ finance.ua։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Азаров: Украина подготовила проекты экономического сотрудничества с РФ»։ РИА Новости։ 2010-03-25։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Азаров: правительство Тимошенко нанесло Украине многомиллиардный ущерб»։ РИА Новости։ 2010-04-28։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Азаров говорит, что шутка Путина про Газпром и Нафтогаз не была шуткой»։ УНИАН։ 2010-07-23։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ 31,0 31,1 «Отставки кабинета министров Украины. Досье»։ ТАСС։ 2014-01-29։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Проект Постанови про надання згоди на призначення Президентом України Прем'єр-міністром України Азарова М.Я.» (ուկրաիներեն)։ Верховная рада։ 2012-12-13։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Хронологія пленарних засідань Верховної Ради України» (ուկրաիներեն)։ Верховная рада։ 2012-12-13։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Поіменне голосування про доручення профільному комітету стосовно розгляду проекту 1012» (ուկրաիներեն)։ Верховная рада։ 2012-12-13։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Итоги четверга - самое интересное за день»։ Finance.ua։ 2013-01-31։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Кабмін зупинив підготовку до Угоди про асоціацію з ЄС» (ուկրաիներեն)։ «Би-би-си»։ 2012-12-13։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Майдан. Начало — большой репортаж»։ «Новое время»։ 2018-11-22։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Заседание Верховной Рады Украины: Азаров поблагодарил оппозицию за долги перед МВФ и ушел из Рады» (ռուսերեն)։ Վերցված է 2020-01-06
- ↑ «Азаров назвал радикальных протестующих в центре Киева террористами»։ УНИАН։ 2014-01-22։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Азаров подал в отставку»։ ТАСС։ 2014-01-28։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Янукович подписал отставку Азарова и правительства»։ ТСН։ 2014-01-28։ Վերցված է 2019-10-02
- ↑ «Азаров уехал из Украины к семье в Австрию»։ minprom.ua։ 2014-01-31։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Ukraine: Ex-Premier setzt sich nach Wien ab» (գերմաներեն)։ Kronen Zeitung։ 2014-01-31։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ Павел Шеремет, Севгиль Мусаева (2016-02-19)։ «Сергей Горбатюк: Мы близки к завершению дела Межигорья»։ «Украинская правда»։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ Соня Кошкина (2015-01-16)։ ««Если бы он знал, что не вернется, он бы взорвал Межигорье. Так оно ему было дорого»»։ «Левый берег»։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ 46,0 46,1 46,2 Илья Барабанов. «В Москве два состава правительства Украины сидят». — «Коммерсантъ», 2016. — № 27 (17 Փետրվարի). — 1. — Дата обращения: 20.12.2019.
- ↑ Правительство Великобритании опубликовало санкционный список 18 украинцев
- ↑ «Евросоюз опубликовал список экс-чиновников Украины, чьи банковские счета заморозят»։ УНИАН։ 2014-03-06։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Канада вслед за ЕС заморозила активы бывших украинских чиновников»։ УНИАН։ 2014-03-07։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Около 5 тысяч украинских политиков, бизнесменов и их родственников бежали в РФ и уже приобрели жилье на территории «агрессора»»։ NEWSru.com։ 2014-10-21։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Экс-премьер Азаров принимает участие в заседании комитета Госдумы РФ»։ РИА Новости։ 2014-10-16։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Презентация книги Николая Азарова»։ «Комсомольская правда»։ 2015-02-03։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Николай Азаров: Украина на перепутье»։ «Комсомольская правда»։ 2015-02-04։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Азаров призывает к созданию правительства Украины «в изгнании»»։ РИА Новости։ 2015-02-21։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Экс-премьер Николай Азаров объявил о создании Комитета спасения Украины»։ ТАСС։ 2015-08-03։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Украина аннулировала дипломатические паспорта Азарова и 88 экс-чиновников»։ УНИАН։ 2015-08-20։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «В ЕС отменили санкции против бывших членов правительства Украины»։ Euronews։ 2016-01-28։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Экс-премьер Украины Азаров обещает вернуться в страну»։ ТАСС։ 2016-02-25։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Азаров предложил восстановить полномочия предыдущей Рады»։ «Взгляд»։ 2016-02-25։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ Азаров: 22 февраля в Украине — День государственного переворота
- ↑ «Суд признал законным арест свыше 2 млн гривен на счету Азарова»։ ТСН։ 2016-04-15։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Запад грубо вмешивался в дела Украины во время «евромайдана», заявил Азаров»։ РИА Новости։ 2016-12-16։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Экс-премьер Украины Азаров заявил об угрозах в свой адрес в 2014 году»։ РИА Новости։ 2016-12-16։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Экс-премьер Украины Азаров назвал «кураторов» переворота на Украине»։ РИА Новости։ 2016-12-16։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ «Николай Азаров представил в «Комсомолке» свою новую книгу «Уроки Майдана»»։ «Комсомольская правда»։ 2017-02-07։ Վերցված է 2019-12-20
- ↑ Пётр Лихоманов. Судьбу не выбирают. — «Российская газета», 2017. — № 253(7419) (8 Նոյեմբերի). — Дата обращения: 20.12.2019.
- ↑ Николая Азарова էջը Յություբ տեսահոսթինգում
- ↑ «СБУ объявила в розыск Азарова»։ korrespondent.net։ 2014-07-03։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ «Без вины виноватый: За что СБУ разыскивает Азарова?»։ politnews.net։ 2014-10-24։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ «Про внесення змін до Кримінального та Кримінального процесуального кодексів України щодо імплементації до національного законодавства положень статті 19 Конвенції ООН проти корупції» (ուկրաիներեն)։ Верховная рада։ 2014-02-28։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ «Уголовный кодекс Украины — Особенная часть Раздел 17 — Уголовного Кодекса Украины Преступления в сфере служебной деятельности» (ռուսերեն)։ meget.kiev.ua։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ «Интерпол не занимается Азаровым – МВД»։ Корреспондент.net։ 2014-07-03։ Վերցված է 2020-06-07
- ↑ «МВД: экс-премьер Украины Николай Азаров объявлен в межгосударственный розыск»։ ИТАР-ТАСС։ 2014-07-03։ Վերցված է 2020-06-07
- ↑ «Интерпол объявил в розыск Януковича и Азарова»։ Би-би-си։ 2015-01-12։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ 75,0 75,1 «Суд заочно арестовал Азарова» (ռուսերեն)։ «Украинская правда»։ 2015-01-20։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ Азаров получил уголовное дело за «комитет спасения Украины» «LB.ua», 15.08.2015
- ↑ «Азаров о найденных киевских «сокровищах»: Я ничего не крал»։ «Украинская правда»։ 2016-12-09։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ «Очередная провокация: Азаров прокомментировал найденные сокровища»։ bigmir.net։ 2016-12-09։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ «Интерпол снял с розыска всех чиновников времен Януковича»։ Би-би-си։ 2017-05-05։ Վերցված է 2019-10-06
- ↑ «Сергей Горбатюк, начальник департамента спецрасследований ГПУ, в программе "Бацман". Выпуск от 14.12.2017»։ 112 Украина։ 2017-12-14։ Վերցված է 2020-06-07
- ↑ «Азаров стал почетным профессором МГУ»։ Клуб выпускников МГУ։ 2009-01-23։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ 82,0 82,1 Азаров Николай. ДОСЬЕ :: Персональный сайт Сергея Руденко
- ↑ Семейные тайны Николая Азарова — Аналитика — «ФРАЗА»
- ↑ 84,0 84,1 Herwig Höller: Von Kiews Straßen ins diskrete Wien. — DIE ZEIT, Nº 06/2014
- ↑ 85,0 85,1 «Заначка» Азарова. Австрийская бизнес-империя невестки премьер-министра
- ↑ «Указ Президента України від 5 лютого 1999 року № 126/99 «Про нагородження відзнакою Президента України — орденом „За заслуги“»» (ուկրաիներեն)։ Верховная рада։ 1999-02-05։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Указ Президента України від 13 листопада 1996 року № 1062/96 «Про нагородження відзнакою Президента України — орденом „За заслуги“»» (ուկրաիներեն)։ Верховная рада։ 1996-11-13։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Постанова Кабінета Міністрів України від 17 грудня 2003 року № 1943 «Про нагородження Азарова М. Я. Почесною грамотою Кабінету Міністрів України»» (ուկրաիներեն)։ Верховная рада։ 2003-12-17։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Указ Президента Российской Федерации от 17 декабря 2012 года № 1665 «О награждении орденом Почёта Азарова Н. Я.»»։ Официальный интернет-портал правовой информации։ 2012-12-21։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Указ Президента Российской Федерации от 6 декабря 2007 года № 1636 «О награждении орденом Дружбы Азарова Н. Я.»»։ Официальный интернет-портал правовой информации։ 2007-12-06։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Азаров стал кавалером бразильского ордена Рио-Бранка»։ mobus.com։ 2009-04-23։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Азаров Николай»։ dsnews.com։ 2011-10-26։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Азаров стал почетным «донецким»»։ «Корреспондент»։ 2007-12-17։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Глава правительства Украины стал командором ордена крестоносцев»։ «Молодая гвардия Единой России»։ 2011-03-15։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Азаров получил высшую церковную награду УПЦ (МП)»։ Телеканал 24։ 2013-01-05։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Герман: Сегодня украинский язык учит даже Азаров»։ liga.net։ 2011-02-21։ Վերցված է 2019-12-25
- ↑ «Азаров оценил собственное владение украинским языком как «свободное»»։ ТСН։ 2013-02-08։ Վերցված է 2019-12-25