Յոզեֆ Շտրաուս

Յոզեֆ Շտրաուս
Բնօրինակ անուն	գերմ.՝ Josef Strauß
Ծնվել է	օգոստոսի 20, 1827[…]; Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն
Երկիր	Ավստրիա և Ավստրիական կայսրություն
Մահացել է	հուլիսի 22, 1870[…] (42 տարեկան); Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա
Գերեզման	St. Marx Cemetery և Վիենայի կենտրոնական գերեզմանատուն
Ժանրեր	դասական երաժշտություն
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր և դիրիժոր
Գործիքներ	ջութակ
Կրթություն	Վիեննայի տեխնիկական համալսարան
	Josef Strauss Վիքիպահեստում

Յոզեֆ Շտրաուս (գերմ.՝ Josef Strauß, օգոստոսի 20, 1827(1827-08-20)^[1]^[2]^[3]^[…], Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն^[4]^[5] - հուլիսի 22, 1870(1870-07-22)^[1]^[2]^[4]^[…], Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա^[4]^[5]), ավստրիացի կոմպոզիտոր, ջութակահար, դիրիժոր, ինժեներ^[6]։

Նշանավոր կոմպոզիտոր Յոհան Շտրաուսի երեք որդիներից մեկն է։

Կյանքը և ստեղծագործությունը խմբագրել

Յոզեֆ Շտրաուսը ծնվել է 1827 թվականի օգոստոսի 20-ին Վիեննայում։ Նա եղել է ընտանիքի երկրորդ որդին, իսկ ընտանիքում կային հինգ երեխաներ։ Նրա հայրը` Յոհան Շտրաուս Ավագը, գործնականում չէր զբաղվում երեխաների դաստիարակությամբ, քանի որ մշտապես հյուրախաղերով հանդես էր գալիս Եվրոպայում։ Բայց միակ բանը, որին նա խստորեն հետևում էր և նույնը պահանջում էր կնոջից` Աննայից, այն էր, որ երեխաները ստեղծագործեն երաժշտության բնագավառում և չսովորեն ջութակ նվագել։ Հայրն ուզում էր, որ որդին շարունակի կարիերան Հաբսբուրգների ավստրիական բանակում։ Սակայն ավագ եղբայրը` Յոհանը, չնայելով հոր սահմանափակումներին ու արգելքին, սովորում է ջութակ նվագել` ձգտում առաջացնելով նաև Յոզեֆի մոտ։

Յոզեֆը չէր պատրաստվում երաժիշտ դառնալ, այդ պատճառով նա ընդունվում է Վիեննայի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ։ Նա ստանում է ինժեներ-շինարարի և ճարտարապետի մասնագիտություն` Վիեննայում աշխատելով որպես ինժեներ ու դիզայներ և մի շարք բացահայտումներ կատարելով։ Յոզեֆը երկու դասագիրք է հրատարակել մաթեմատիկական գիտություններից։ Նա նաև դրսևորել է նկարչի, բանաստեղծի, երգչի, կոմպոզիտորի, դրամատուրգի, գյուտարարի ձիրքեր։ Սակայն հոր մահից` հետո 1853 թվականին, ընտանեկան խորհրդում որոշվում է, որ քանի որ ավագ եղբայրը` Յոհանը, զբաղված է հյուրախաղերով, Վիեննայում ելույթներ տալով ու երաժշտություն ստեղծագործելով, ապա Յոզեֆը պետք է փոխարինի եղբորը և հոր նվագախմբի դիրիժորությունն ստանձնի։ Յոզեֆը հաճույքով չի ընդունում առաջարկը, սակայն արդյունքում երաժշտությանն է նվիրում իր ողջ կյանքը։ Այդ ժամանակվանից աֆիշներում պարզապես Շտրաուս էին գրում, և հանրությունը չգիտեր, թե եղբայրներից ով է հանդես գալու։ Իր մտերիմների շրջանում Յոզեֆին «Պեպի» էին անվանում, և Յոհանը մի անգամ նրա մասին ասել է. «Պեպին մեր երկուսից ավելի շնորհալի է, ես ուղղակի ավելի հայտնի եմ...»^[7]:

Յոզեֆը նաև տաղանդավոր ջութակահար էր և դիրիժոր։ Նա գրել է վալսեր այն նույն ոճով, որով ստեղծագործել է իր եղբայր Յոհանը։ Յոզեֆը բանաստեղծ էր, ռոմանտիկ խառնվածք ուներ. սիրում էր միայնություն և տառապում էր մելամաղձության նոպաներով։

Երբ Եղբայրը` Յոհան Շտրաուսը, կես տարով լինում է Ռուսաստանում, նա ստիպված ավելի շատ է աշխատում և քանի որ թույլ առողջություն ուներ, վերջիվերջո գերհոգնածություն է ձեռք բերում, և նրան փոխարինում է երրորդ եղբայրը` Էդուարդը^[8]։

Երբ հետաքրքրությունը Ռուսաստանի հանդեպ նվազում է, Յոհանն այնտեղ է ուղարկում Յոզեֆի նվագախումբը։ Այդպիսի մի ուղևորության ժամանակ նվագախմբի երաժիշտները, անհնազանդություն դրսևորելով, ընդվզում են, և Յոհանն ստիպված նոր խումբ է ձևավորում։ Վարշավայում փորձերից մեկի ժամանակ նվագախումբը ընկնում է ռիթմից, և Յոզեֆն ուշագնաց լինելով ընկնում է հարթակից դահլիճ` ուղեղի ուժգին ցնցում ստանալով։ Նրան հազիվ հասցնում են Վիեննա, որտեղ էլ մահանում է։

Ամեն տարի Եվրոպայում կազմակերպվում է Շտրաուս ֆեստիվալե փառատոնը` նվիրված Շտարաուսների արվեստին։ Փառատոնի շրջանակներում Իսպանիան, Իտալիան, Ավստրիան, Պորտուգալիան, Ֆրանսիան, Գերմանիան հիանում են 19-րդ դարի երաժշտական նշանավոր ընտանիքի` Շտրաուսների սքանչելի վալսերով, պոլկաներով, մարշերով, գալոպներով, ուվերտյուրաներով և օպերետների մեներգերով։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

Յոզեֆ Շտրաուսը գրել է շատ վալսեր, որոնցից են`

«Dorfschwalben aus Osterreich» («Գյուղական ծիծեռնակներ Ավստրիայից»)
«Անմտություն»
«Իմ կյանքն ուրախություն է ու սեր»
«Ջրաներկեր»
«Պոլկա պիցիկատո»
«Դինամիդներ»

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 filmportal.de — 2005.
↑ ^3,0 ^3,1 Roglo — 1997. — ed. size: 9000000
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Wurzbach D. C. v. Strauß, Joseph I. (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 39. — S. 354.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ Talents -Retrieved 2011-02-19
↑ "Johann Strauss Society: Josef Strauss". Johann Strauss Society of Great Britain. Retrieved 2008-10-01.
↑ Josef Strauss

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

«Штраус, Иосиф». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Майлер Ф., И. Штраус. Москва, 1980 год

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոզեֆ Շտրաուս» հոդվածին։

[_67dd720977407049-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_dfc3a66797bf2bf5-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 filmportal.de — 2005.

[_aa488440b585b198-3] 3,0 ^3,1 Roglo — 1997. — ed. size: 9000000

[_df6dd45bdd5a87fa-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Wurzbach D. C. v. Strauß, Joseph I. (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 39. — S. 354.

[_491df8feeb462264-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[6] Talents -Retrieved 2011-02-19

[7] "Johann Strauss Society: Josef Strauss". Johann Strauss Society of Great Britain. Retrieved 2008-10-01.

[8] Josef Strauss

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]