Միխայիլ Ֆոմենկո

Միխայիլ Ֆոմենկո; ուկրաիներեն՝ Михайло Іванович Фоменко
Քաղաքացիությունը	ԽՍՀՄ և Ուկրաինա
Ծննդյան ամսաթիվ	սեպտեմբերի 19, 1948
Ծննդավայր	Մալայա Ռիբիցա, Կրասնոպոլիեի շրջան, Սումիի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահվան ամսաթիվ	ապրիլի 29, 2024 (75 տարեկան)
Մահվան վայր	Սումի, Ուկրաինա
Հասակ	180 սանտիմետր
Քաշ	73 կիլոգրամ
Դիրք	libéro և պաշտպան
Պարգևներ ; և

Միխայիլ Իվանովիչ Ֆոմենկո (ուկրաիներեն՝ Михайло Іванович Фоменко, սեպտեմբերի 19, 1948(1948-09-19)^[1], Մալայա Ռիբիցա, Կրասնոպոլիեի շրջան, Սումիի մարզ, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - ապրիլի 29, 2024(2024-04-29)^[2], Սումի, Ուկրաինա^[3]), խորհրդային և ուկրաինացի ֆուտբոլիստ, պաշտպան և կիսապաշտպան, ֆուտբոլի մարզիչ։ Հայտնի է Կիևի «Դինամոյի» ելույթներով։ ԽՍՀՄ ֆուտբոլի ազգային հավաքականի խաղացող (1972-1977 թթ.), ԽՍՀՄ սպորտի միջազգային կարգի վարպետ (1975 թ․)։ ՀԽՍՀ սպորտի վաստակավոր վարպետ (1975 թ․), Ուկրաինայի վաստակավոր մարզիչ, Ուկրաինայի ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի վաստակավոր գործիչ, Պատվո շքանշանի լիիրավ ասպետ (2020, 2015, 2004)։

Խաղային կարիերան ավարտելուց հետո Միխայիլ Ֆոմենկոն դարձել է ֆուտբոլի մարզիչ։ 2012 թվականի դեկտեմբերի 26-ից մինչև 2016 թվականի հունիսի 23-ը գլխավորել է Ուկրաինայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը։

Կարիերա

Ակումբային

Միխայիլ Ֆոմենկոն եղել է Սումի քաղաքի «Սպարտակ» ֆուտբոլային դպրոցի սան։ Պատանեկության տարիներին հանդես է եկել Սումիի «Սպարտակ» (1965-1969), Վորոշիլովգրադի «Զարյա» Վորոշիլովգրադի (1970-1971) ակումբներում։ 1972 թվականի մրցաշրջանի մեկնարկից առաջ տեղափոխվել է Կիևի «Դինամո», որտեղ հանդես է եկել պաշտպանի դիրքում։

ԽՍՀՄ ազգային հավաքական

1972 թվականին Ֆոմենկոն իր նորամուտը նշել է ԽՍՀՄ հավաքականում։ 1972 թվականի հուլիսի 16-ին ֆիննական Վասա քաղաքի մարզադաշտում Ֆոմենկոն նշել է իր նորամուտը ԽՍՀՄ հավաքականում։ Նա մասնակցել է աշխարհի և Եվրոպայի առաջնությունների ընտրական խաղերին և 1976 թվականի Մոնրեալի օլիմպիական խաղերին։ Եվրոպայի առաջնության Շվեյցարիայի, Չեխոսլովակիայի և Հունգարիայի հավաքականի հետ Բուդապեշտում ընկերական խաղում Միխայիլ Ֆոմենկոն կրել է ԽՍՀՄ հավաքականի թիմի ավագի թևկապը։

Մարզչական գործունեություն

Ֆոմենկոն իր ֆուտբոլիստի կարիերան ավարտել է 30 տարեկանում՝ մեջքի վնասվածքի պատճառով, որից հետո երկու տարի սովորել է Մարզիչների բարձրագույն դպրոցում, ստացել դիպլոմ և զբաղվել մարզչական գործունեությամբ։ Նա գլխավորել է ուկրաինական մի շարք ակումբներ, Բաղդադի «Ալ-Ռաշիդ» ակումբը և Իրաքի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը։ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո եղել է Կիևի «Դինամոյի» (1992-1993), «Վերեսի» (1994), Գվինեայի հավաքականի (1994), «ԲԿՄԱ-Բորիսֆենի», Խարկով ի «Մետալիստի» (1994, 1996-2000, 2001-2002, 2003), Կիևի «ԲԿՄԱ-ի», Զապորոժիեի «Մետալուրգի» (2003), Սիմֆերոպոլի «Տավրիայի» (2006-2008), Բելգորոդի «Սալյուտի» (2010-2011) մարզիչները։

«Գուրիա» ակումբում նա 1989 թվականին հասել է ԽՍՀՄ ֆուտբոլի առաջնության բարձրագույն լիգա (չնայած 1990 թվականին վրացական ակումբները դուրս են եկել միութենական ֆուտբոլային մրցաշարերից, և Ֆոմենկոն չի կարողացել շարունակել աշխատել ակումբի հետ)։

2012 թվականի դեկտեմբերի 26-ին նշանակվել է Ուկրաինայի հավաքականի գլխավոր մարզիչ՝ պայմանագիր կնքելով 1+2 ձևաչափով2^[5]։ Նրա մարզչական նորամուտը ազգային հավաքականում տեղի է ունեցել 2013 թվականի փետրվարի 6-ին կայացած Նորվեգիայի հետ ընկերական խաղում, որում Ուկրաինայի հավաքականը հաղթել է 2։ 0 հաշվով։ Նրա գլխավորությամբ թիմը հասել է 2016 թվականի Եվրոպայի առաջնություն, որտեղ պարտվել է բոլոր երեք հանդիպումներում, ինչից հետո Ֆոմենկոն լքել է ազգային թիմը։

Հիվանդություն և մահ

2023 թվականի ամռանը հայտնի դարձավ, որ Ֆոմենկոն բուժվում է քաղցկեղից^[6]։

Միխայիլ Ֆոմենկոն մահացել է 2024 թվականի ապրիլի 29-ին 75 տարեկան հասակում^[7]^[8]։ Հուղարկավորվել է Սումի քաղաքի Լուչանսկի գերեզմանատանը^[9]։

Ձեռքբերումներ

Որպես խաղացող

«Դինամո» (Կիև)

ԽՍՀՄ չեմպիոն (3)՝ 1974, 1975, 1977 թթ
ԽՍՀՄ գավաթակիր (2)՝ 1974, 1978
ՈՒԵՖԱ-ի գավաթակիրների գավաթակիր՝ 1975 թ
ՈՒԵՖԱ-ի Սուպերգավաթի հաղթող՝ 1975թ

ԽՍՀՄ ազգային հավաքական

1972 թվականի Եվրոպայի առաջնության արծաթե մեդալակիր (թիմի կազմում, չի մասնակցել խաղերին)
1976 թվականի օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր

Որպես մարզիչ

«Դինամո» (Կիև)

Ուկրաինայի չեմպիոն՝ 1992/93 թթ
Ուկրաինայի գավաթի հաղթող՝ 1993 թ

ԲԿՄԱ (Կիև)

Ուկրաինայի գավաթի եզրափակչի մասնակից՝ 2001 թ

Անձնական

ԽՍՀՄ-ի մրցաշրջանի 33 լավագույն ֆուտբոլիստների ցուցակներում (6)՝ թիվ 1 - 1974, 1975, 1976; Թիվ 2: 1973, 1977; Թիվ 3՝ 1972 թ
ԽՍՀՄ սպորտի միջազգային վարպետ (1975)
ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ (1975)
Ուկրաինայում տարվա լավագույն մարզիչ (2): 1993, 2001

Պարգևներ

Պատվո շքանշանով, 1-ին աստիճանի (2020)^[10]
II աստիճանի շքանշան (2015)^[11]
III աստիճանի շքանշան (2004)^[12]
Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետության ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի վաստակավոր գործիչ (19 մայիսի, 2008 թ.) - Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետության սպորտի զարգացման գործում անձնական նշանակալի ավանդի, բարձր պրոֆեսիոնալիզմի, մարզական նվաճումների և Ղրիմի 50-ամյակի կապակցությամբ։

«Անվանական զենք» (2015) տարբերակում^[13]

Սումի քաղաքի պատվավոր քաղաքացի

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Transfermarkt.com(բազմ․) — 2000.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Помер почесний громадянин Сум Михайло Фоменко
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Легенди українського футболу розповіли про причину смерті Михайла Фоменка — Sport24, 2024.
↑ Olympedia — 2006.
↑ «Головним тренером збірної України обраний Михайло Фоменко» (ուկրաիներեն). Офіційний сайт Федерації футболу України. 2012-12-26. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-11-29-ին. Վերցված է 2012-12-26-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «Екс-тренер збірної України Фоменко лікується від раку». football24.ua. Վերցված է 2024-04-29-ին.
↑ «Помер екс-тренер збірної України Михайло Фоменко – він вигравав у складі Динамо Кубок Кубків та Суперкубок УЄФА». football24.ua. Վերցված է 2024-04-29-ին.
↑ «Умер выдающийся украинский футболист и тренер: был в легендарной команде Лобановского». Апостроф (ռուսերեն). Վերցված է 2024-04-29-ին.
↑ «"Був переможцем". У Сумах поховали екстренера збірної України з футболу Михайла Фоменка». suspilne.media (ուկրաիներեն).
↑ «Указ Президента України № 446/2020 від 14 жовтня 2020 року "Про відзначення державними нагородами України ветеранів команди товариства «Футбольний клуб „Динамо" Київ»». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-16-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); no-break space character in |title= at position 26 (օգնություն)
↑ Указ Президента України № 299/2015 від 29 травня 2015 року "Про відзначення державними нагородами України ветеранів команди товариства «Футбольний клуб „Динамо“ Київ»"
↑ «Указ президента Украины N 795/2004». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-14-ին. Վերցված է 2009-02-14-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ Порошенко озброїв футболістів збірної України вогнепальною зброєю до Євро-2016

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միխայիլ Ֆոմենկո» հոդվածին։

[_3fc783690c939df5-1] 1,0 ^1,1 Transfermarkt.com(բազմ․) — 2000.

[_fb09f20779e97aed-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Помер почесний громадянин Сум Михайло Фоменко

[_cd082b2d1d27029d-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Легенди українського футболу розповіли про причину смерті Михайла Фоменка — Sport24, 2024.

[_73a069d4162a414e-4] Olympedia — 2006.

[5] «Головним тренером збірної України обраний Михайло Фоменко» (ուկրաիներեն). Офіційний сайт Федерації футболу України. 2012-12-26. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-11-29-ին. Վերցված է 2012-12-26-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[6] «Екс-тренер збірної України Фоменко лікується від раку». football24.ua. Վերցված է 2024-04-29-ին.

[7] «Помер екс-тренер збірної України Михайло Фоменко – він вигравав у складі Динамо Кубок Кубків та Суперкубок УЄФА». football24.ua. Վերցված է 2024-04-29-ին.

[8] «Умер выдающийся украинский футболист и тренер: был в легендарной команде Лобановского». Апостроф (ռուսերեն). Վերցված է 2024-04-29-ին.

[9] «"Був переможцем". У Сумах поховали екстренера збірної України з футболу Михайла Фоменка». suspilne.media (ուկրաիներեն).

[10] «Указ Президента України № 446/2020 від 14 жовтня 2020 року "Про відзначення державними нагородами України ветеранів команди товариства «Футбольний клуб „Динамо" Київ»». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-16-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); no-break space character in |title= at position 26 (օգնություն)

[11] Указ Президента України № 299/2015 від 29 травня 2015 року "Про відзначення державними нагородами України ветеранів команди товариства «Футбольний клуб „Динамо“ Київ»"

[12] «Указ президента Украины N 795/2004». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-14-ին. Վերցված է 2009-02-14-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[13] Порошенко озброїв футболістів збірної України вогнепальною зброєю до Євро-2016

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]