Մարտին Հայդեգեր

Մարտին Հայդեգեր; Martin Heidegger
Ծնվել է	սեպտեմբերի 26, 1889 Մեսկիրխ
Մահացել է	մայիսի 26, 1976 (86 տարեկանում) Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու, Բադեն-Վյուրթեմբերգ, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն
Գերեզման	Մեսկիրխ
Քաղաքացիություն	Գերմանական կայսրություն; Վայմարյան Հանրապետություն; Նացիստական Գերմանիա; Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն
Մասնագիտություն	փիլիսոփա, բանաստեղծ և համալսարանի պրոֆեսոր
Հաստատություն(ներ)	Մարբուրգի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	փիլիսոփայություն
Անդամակցություն	Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա և Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն
Ալմա մատեր	Ֆրայբուրգի համալսարան և Ֆրայբուրգի համալսարան
Գիտական աստիճան	դոկտորի աստիճան
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Գիտական ղեկավար	Հայնրիխ Ռիկկերտ
Ազդվել է	Էդմունդ Հուսերլ, Ֆրիդրիխ Նիցշե, Սյորեն Կիերկեգոր, Հերակլիտ, Անաքսիմանդրոս, Պարմենիդես, Արիստոտել, Պլատոն, Թովմա Աքվինացի, Իոհան Դունս Սկոտ և Իմանուիլ Կանտ
Կուսակցություն	Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն
Ամուսին(ներ)	Elfride Heidegger
Երեխա(ներ)	Hermann Heidegger
Ուսուցիչ	Էդմունդ Հուսերլ
Աշակերտներ	Հանա Արենդտ, Կառլոս Աստրադա և Հանս Գեորգ Գադամեր
	Ներշնչվել է
	Ստորագրություն;
	Martin Heidegger Վիքիպահեստում

Մարտին Հայդեգեր (գերմ.՝ Martin Heidegger, սեպտեմբերի 26, 1889, Մեսկիրխ, Գերմանական կայսրություն - մայիսի 26, 1976, Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու, ԳԴՀ), գերմանացի փիլիսոփա, գերմանական էկզիստենցիալիզմի ակնառու ներկայացուցիչներից։ Համարվում է 20-րդ դարի խոշորագույն փիլիսոփաներից մեկը^[9]։

Բովանդակություն

ԿենսագրությունԽմբագրել

Մարտին Հայդեգերը սովորել է Հայնրիխ Ռիկերտի մոտ։ Եղել է Էդմունդ Հուսերլի ասիստենտը, Մարբուրգի, Ֆրայբուրգի համալսարանների պրոֆեսոր։ Նացիստների հետ համագործակցելու համար 1945 թվականին հեռացվել է աշխատանքից^[10]:

Հայդեգերի աշխարհայացքը ձևավորվել է Հուսերլի և Մաքս Շելերի ֆենոմենոլոգիայի, Վ. Դիլթեի «կյանքի փիլիսոփայության», դիալեկտիկական աստվածաբանության առանձին մոտիվների ազդեցությամբ։ Հայդեգերի փիլիսոփայության առանցքը մարդկային գոյության («մարդու կեցության») իմաստավորման հարցն է։ Ըստ նրա, մարդկային կեցության գոյաբանական հիմքը անհատի վերջնական, ժամանակավոր ու մահկանացու լինելն է, որոնց գիտակցմամբ նա ըմբռնում է նաև իր ինքնուրույն կեցությունը, իր գոյը։ Այս պատճառով մարդկային գոյությունն իմաստավորվում է «հասարակական հարաբերություններից», «իրերի աշխարհից» առանձնանալու, ազատագրվելու պրոցեսում։ Անձնավորության հոգևոր ապրումներն արտահայտելու և մարդու անհատական կեցությունը հաստատելու համար Հայդեգերն առանձնացնում է «վախ», «վճռականություն», «խիղճ», <մեղք», «հոգս» և նման հասկացություններն ու այդ վիճակների հոգեկան վերապրումներն ու զգացումը։ Հայդեգերի փիլիսոփայության առաջացման սոցիալական և իմացաբանական պայմանավորվածությունը նույնն է, ինչ էկզիստենցիալիզմինը^[10]։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118547798 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ Nationalencyklopedin — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 Indiana Philosophy Ontology Project
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6023365"></a>
↑ Хайдеггер Мартин // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ https://redfilosoficadeluruguay.wordpress.com/2014/12/06/el-rectorado-nazi-de-martin-heidegger/
↑ https://books.google.es/books?id=feWlC4ioGTYC&pg=PA29 — P. 29.
↑ В.Н. Семенова։ «ХАЙДЕГГЕР в Новейшем философском словаре»
↑ ^10,0 ^10,1 Վիկտոր Համբարձումյան (1980)։ Հայկական Սովետական Հանրագիտարան։ Երևան: Հայկական Հանրագիտարան հրատարակչություն։ էջեր 155–156

ԳրականությունԽմբագրել

П. Гайденко "Экзистенциализм и проблема культуры (критика философии М. Хайдеггера)", М․, 1963
Р. Габитова "Человек и общество в немецком экзистенциализме", М․, 1972

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Guide to the Student Notes from Lectures by Martin Heidegger. (անգլ.)
Works by Heidegger and on Heidegger (categorization) (անգլ.)

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11907130r_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q17152639_citetype_Q1172284_citetype_Q340169"_data-entity-id="Q36578"><i_class="wef_low_priority_links">[[:Գերմանիայի_ազգային_գրադարան|German_National_Library]],_[[:Բեռլինի_պետական_գրադարան|Berlin_State_Library]],_[[:en:Bavarian_State_Library|Bavarian_State_Library]]_et_al.</i>_[http://d-nb.info/gnd/118547798/_Record_#118547798]_//_Gemeinsame_Normdatei<span_class="wef_low_priority_links">_—_2012—2016.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118547798 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q304037"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q256507"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q170109"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q5292"_data-entity-id="Q1165538">[[:sv:Nationalencyklopedin|Nationalencyklopedin]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1999.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a></div>-4] Nationalencyklopedin — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q6423319"_data-entity-id="Q6023365">Indiana_Philosophy_Ontology_Project<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6023365"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 Indiana Philosophy Ontology Project
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6023365"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q17537576"_data-entity-id="Q17378135">Хайдеггер_Мартин_//_[[:d:Q17378135|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:Ալեքսանդր_Պրոխորով|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:Սովետսկայա_էնցիկլոպեդիա_(հրատարակչություն)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a></div>-6] Хайдеггер Мартин // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[[https://redfilosoficadeluruguay.wordpress.com/2014/12/06/el-rectorado-nazi-de-martin-heidegger/_https://redfilosoficadeluruguay.wordpress.com/2014/12/06/el-rectorado-nazi-de-martin-heidegger/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-7] ttps://redfilosoficadeluruguay.wordpress.com/2014/12/06/el-rectorado-nazi-de-martin-heidegger/

[[https://books.google.es/books?id=feWlC4ioGTYC&pg=PA29_https://books.google.es/books?id=feWlC4ioGTYC&pg=PA29]<span_class="wef_low_priority_links">_—_P.&nbsp;29.</span><div_style="display:none"></div>-8] ttps://books.google.es/books?id=feWlC4ioGTYC&pg=PA29 — P. 29.

[9] В.Н. Семенова։ «ХАЙДЕГГЕР в Новейшем философском словаре»

[ՀՍՀ-10] 10,0 ^10,1 Վիկտոր Համբարձումյան (1980)։ Հայկական Սովետական Հանրագիտարան։ Երևան: Հայկական Հանրագիտարան հրատարակչություն։ էջեր 155–156

[9]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[10]

Մարտին Հայդեգեր Martin Heidegger

Ծնվել է	սեպտեմբերի 26, 1889(1889-09-26)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] Մեսկիրխ^[2]
Մահացել է	մայիսի 26, 1976(1976-05-26)^[6]^[1]^[3]^[5] (86 տարեկանում) Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու, Բադեն-Վյուրթեմբերգ, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն^[2]
Գերեզման	Մեսկիրխ
Քաղաքացիություն	Գերմանական կայսրություն Վայմարյան Հանրապետություն Նացիստական Գերմանիա Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն
Մասնագիտություն	փիլիսոփա, բանաստեղծ և համալսարանի պրոֆեսոր
Հաստատություն(ներ)	Մարբուրգի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	փիլիսոփայություն
Անդամակցություն	Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, Բավարիայի գեղարվեստի ակադեմիա և Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն^[7]
Ալմա մատեր	Ֆրայբուրգի համալսարան և Ֆրայբուրգի համալսարան
Գիտական աստիճան	դոկտորի աստիճան
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն^[1]
Գիտական ղեկավար	Հայնրիխ Ռիկկերտ
Ազդվել է	Էդմունդ Հուսերլ, Ֆրիդրիխ Նիցշե, Սյորեն Կիերկեգոր, Հերակլիտ, Անաքսիմանդրոս, Պարմենիդես, Արիստոտել, Պլատոն, Թովմա Աքվինացի, Իոհան Դունս Սկոտ և Իմանուիլ Կանտ
Կուսակցություն	Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն^[8]
Ամուսին(ներ)	Elfride Heidegger
Երեխա(ներ)	Hermann Heidegger
Ուսուցիչ	Էդմունդ Հուսերլ
Աշակերտներ	Հանա Արենդտ, Կառլոս Աստրադա և Հանս Գեորգ Գադամեր
Ներշնչվել է Էդմունդ Հուսերլ, Ֆրիդրիխ Նիցշե, Սյորեն Կիերկեգոր, Հերակլիտ, Անաքսիմանդրոս, Պարմենիդես, Արիստոտել, Պլատոն, Թովմա Աքվինացի, Իոհան Դունս Սկոտ և Իմանուիլ Կանտ
Ստորագրություն
Martin Heidegger Վիքիպահեստում