Վիքիպեդիա

Մարգարիտ Դերանց

հայ գրող

Մարգարիտ Դերանց, (ծնունդով՝ Ռիտա Էդուարդի Մանվելյան, հոկտեմբերի 16, 1958(1958-10-16), Ստեփանակերտ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ),հայ գրող, արձակագիր, Հայաստանի Գրողների Միության անդամ, Արցախի գրողների միության անդամ, ԱՄՆ Հայ Գրողների միության անդամ[1][2]։

Մարգարիտ Դերանց
Ծննդյան անունՌիտա Էդուարդի Մանվելյան
Ծնվել էհոկտեմբերի 16, 1958
ԾննդավայրՍտեփանակերտ, Արցախ
Գրական անունՄարգարիտ Դերանց
Մասնագիտությունգրող, տնտեսագետ
Ազգությունհայ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՀայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարան
ԱնդամակցությունՀԳՄ

Կենսագրություն խմբագրել

Մարգարիտ Դերանցը ծնվել է Արցախի Հանրապետության Ստեփանակերտ քաղաքում 1958 թվականի հոկտեմբերի 16-ին։ 1964 թվականին ընդունվել է Խաչատուր Աբովյանի անվան թիվ 1 դպրոցը։ Ինը տարեկան հասակում ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Երևան։ Ավարտել է Երևանի թիվ 133 դպրոցը։ 1973-1978 թվականներին ուսանել է Երևանի Ժողտնտեսության Պետական համալսարանի ապրանքագիտության և առևտրի էկոնոմիկայի ֆակուլտետում[3]։ 1978 թվականից աշխատել է Առևտրի Մինիստրության հասարակական սննդի համակարգում, որպես տնտեսագետ, ավագ տնտեսագետ, հետագայում Երևան քաղաքի «Արարատ» հասարակական սննդի միավորում, որպես գլխավոր հաշվապահ և տնօրեն։ 2003 թվականից ապրում և ստեղծագործում է Լոս Անջելեսում։ Լոս-Անջելեսում աշխատել է մի շարք հարկային ձեռնարկություններում, որպես հարկային մասնագետ(Mash Accounting: CPA Firm in Glendale, Intelligent Financial Services, Inc in Burbank)։ Գրական ակտիվ գործունեության հետ մեկտեղ Լոս-Անջելեսում համագործակցել է ԱՄՆ Հայ Գրողների «Վերնատուն» գրական - մշակութային հեռուստահաղորդաշարին՝ սկսած 2016 թվականից, ինչպես նաև եղել է հայտնի երգահան, կինոբեմադրիչ, հեռուստալրագրող, Լոս-Անջելոսում առաջին հայ հեռուստատեսության հիմնադիր` Սարգի Մուրադյանի օգնականը «Խոսենք հայերեն» ծրագրում(2018-2022)[4]։ Հովանավորել է հայաստանաբնակ երիտասարդ գրողների՝ գրքերի հրատարակման գործում, այդ նախաձեռնության շրջանակներում ՀԳՄ Ծիծեռնակ հրատարակչությունը լույս է ընծայել Արցախի գրողների «Երբ Արցախը պաշարված էր» ժողովածուն(2023)[5]։ «Արմավ» հրատարակչությունը ՀԳՄ հովանու ներքո կազմակերպել է Մարգարիտ Դերանցի անվան գրական մրցանակաբաշխություն[6]։

Գրական ուղի խմբագրել

Մարգարիտ Դերանցը սկսել է գրել հասուն տարիքում։ Ստեղծագործում է արձակ ժանրում. վեպ, վիպակ, էսսե, պատմվածքներ։ Բազմիցս տպագրվել է, ինչպես Հայաստանում և Արցախում, այնպես էլ ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Լիբանանում, Իրանում, Երուսաղեմում։ Յոթ ժողովածուի հեղինակ է։ Մի հարցազրույցում անդրադարձել է իր գրական անվան հարցին․

  Մեր տոհմը հայտնի է Դերանց ազգանվամբ (Տերանց, այսինքն՝ տերտերների, Արցախում հայտնի է Տերանց ձոր կոչվող վայրը՝ Կարմիր գյուղից 3 կմ հյուսիս-արևմուտք բլրակի վրա, այնտեղ կա սրբատեղի՝ Ըղեն նահատակ վանքը[7],այնտեղ են իմ նախապապ Ղազարի և նախատատ Ագյուլի տապանաքարերը, տեղանքը առանձնացված է բարձր մետաղե ցանկապատով, մանկությունս կապված է այդ վայրի հետ։ Պահպանված է նաև խաչքար, որը պատկանել է Տերանց տոհմի քահանայական ցեղին). գիտեք, երևի, որ Ղարաբաղի բարբառով «տ» տառը «դ» է հնչում։ Երբ առիթ եղավ ընտրելու գրական անուն, ես իմ ոչ հայկական՝ Ռիտա անունը վերափոխեցի (անձնագրով Ռիտա Մանվելյան եմ), ավելի ճիշտ՝ ամբողջացրի, որպես ազգանուն էլ՝ մեր տոհմանունը վերցրի և դարձա՝ Մարգարիտ Դերանց
- Մարգարիտ Դերանց[8]
  
  • 2013 թվական, «Բյուրեղապակե ծաղկամանը» վիպակ (Լոս-Անջելես)։
  • 2015 թվական, «Սարերում պահված գաղտնիքը» վիպակներ, պատմվածքներ (Color Depot, Լոս-Անջելոս)։
  • 2016 թվական, «Մենակության քառակուսի» վիպակների, պատմվածքների ժողովածու (Yerevan printing, Լոս-Անջելոս)։
  • 2017 թվական, «Սեր և էմիգրացիա» ժողովածու, որում ընդգրկված են միայն էմիգրացիայի խնդիրն արծարծող ստեղծագործությունները(Անտարես հրատարակչություն)։
  • 2019 թվական, «Ջրահարսի անեծքը» էսսե, «Մեկ պատմվածք» մատենաշար։
  • 2019 թվական, «Քրտնաձուկ» պատմվածքների ժողովածու, Անտարես հրատարակչության «21-րդ դար․ արձակ» մատենաշար[9][10][11]։
  • 2021 թվական, «Սեր Լուսնեզրին» վեպ[12][13]։
  • 2022 թվական, «Սեր լուսնեզրին» վեպը թարգմանվել է անգլերեն և լույս է տեսել «Love on the Moonedge»[14] խորագրով Լոս-Անջելեսում (Color Depot):
  • 2022 թվական, «Հրաշամանուկը» պատմվածքն ընդգրկվել է միջնակարգ դպրոցի համար նախատեսված «Հայ ժամանակակից գրականության քրեստոմատիա» վեցհատորյակի 9-րդ դասարանի ցանկում(էջ 39)[15][16]։
  • 2023 թվական, Արցախյան պատերազմներին նվիրված «Գմբեթավոր հովանոցը» վեպ[17],«Անտարես» հրատարակչություն։
  • 2023 թվական, «Սեր և էմիգրացիա» գիրքը թարգմանվել է ռուսերեն և լույս տեսել «ЛЮБОВЬ ЭМИГРАНТКИ» վերնագրով[18]։

Մարգարիտ Դերանցի գրի մասին խմբագրել

  Մասնավորից դեպի ընդհանուրը, անձնականից դեպի համազգայինն ու համամարդկայինը ձգվող զարգացման տրամաբանությամբ Մարգարիտ Դերանցին հաջողվում է քայլ առ քայլ առաջ տանել մարդու ներաշխարհային «թաքնախորհուրդ» կապերի իր զննումները՝ նման շահագրգիռ ձգտումներ բորբոքելով նաև ընթերցողների հոգիներում։
- Պետրոս Դեմիրճյան, բան․ գիտ․ դոկտոր
  
  Մարգարիտ Դերանցի գրականությունը ակնկալիքի, գենի, հայ տեսակի ու ինքնության դժվարին ճակատագրի մասին հյուսվածք է, որտեղ բոլոր հերոսները իրենց ներքին նկարագրով անընդհատ մեռնող ու հառնող Արցախ-աշխարհի դիցապատկերի շարունակությունն են իրենց հպարտ ընդվզման ու դարավոր կեցության պատճառա-հետևանքային խոհամտության և տեղապատկերային հարազատությամբ
- Վազգեն Վանատուր, գրող, գրականագետ, ԱՄՆ Հայ Գրողների միության նախագահ
  
  Մեծ, իսկական, կոսմիկական սիրո որոնումը, սիրո ձգտումը, տենչը, թռիչքը ավելին են, քան սիրո հանգրվանը։ Կուպրինյան «անհանգրվան սիրո» այս կենսափիլիսոփայությունը` Մարգարիտ Դերանց արձակագրի էթիկական-էսթետիկական դավանանքն է, որը պիտի գնահատել, փայփայանքով խնամել, մանավանդ, մեր խաթարված կյանքի և բարքերի զուգահեռի վրա։ Հակառակ դեպքում, ինչպես գրում է Մարգարիտ Դերանցը, «երբեք չի ծնվի այն հրաշք մանուկը, որը մեզ թևեր կտա սավառնելու երկինք, որտեղ վերանում է ամեն կշիռ ու ծանրություն, որտեղ ամեն մի նյութական վերածվում է դյութանքի ու անսահմանության, և որը Սերն է»։
- Վարդգես Դավթյան, բժիշկ-հոգեբույժ, արձակագիր
  

Պարգևներ , մրցանակներ խմբագրել

  • 2017 թվական, Գրական-մշակութային գործունեության համար արժանացել Լոս-Անջելեսի ՀՀ Գլխավոր Հյուպատոսության և համայնքի մշակութային կազմակերպությունների բազմաթիվ պատվոգրերի հայապահպանության գործում ունեցած նշանակալի ավանդի համար[19]։
  • 2021 թվականին պարգևատրվել է Նարեկացու ոսկե մեդալով, Արցախի Գրողների Միության և Արցախի «Գրիգոր Նարեկացի» համալսարանի կողմից[20]։
  • 2023 թվականի մարտին Փարիզում, գրական գործունեության համար «Ազնավուր հիմնադրամի» կողմից արժանացել է ոսկե մեդալի[21]։
  • 2023 թվականի սեպտեմբերին ՀԳՄ կողմից արժանացել է «Գրական վաստակի» ոսկե մեդալի[22]։
  • 2023 թվական, «Սեր լուսնեզրին» վեպը մասնակցել է American Book Fest հեղինակավոր մրցանակաբաշխությանը և անցել եզրափակիչ փուլ` պատմական սիրավեպ ժանրում[23]։
  • 2024 թվական, ՀԳՄ Նախագահության ամենամյա մրցանակաբաշխություն 2023, Չարենցի անվան Ծաղկաձորի ստեղծագործական տան Եղիշե Չարենցի անվան մրցանակ՝ «Գմբեթավոր հովանոցը» գրքի համար[24]։

Մամուլ, համահեղինակային ժողովածուներ խմբագրել

Հեռուստատեսային նախագծեր խմբագրել

Մարգարիտ Դերանցը համագործակցել է Երգենք հայերեն Սարգի Մուրադյանի հետ հեռուստանախագծին։ Հաղորդմանը հյուր են եղել հայ անվանի մշակութային և հասարակական գործիչներ։

Մարգարիտ Դերանցը վարել է ԱՄՆ հայ գրողների միության «Վերնատան հյուրերը» հաղորդաշարը, GEOPOLITICAL TV, ԱՄՆ․

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Հարցազրույց, գրախոսություն խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Սփյուռքահայ գրողների ցանկ, ՀԳՄ պաշտոնական կայքէջ
  2. ↑ Տես ՀԳՄ տեղեկատու-2023, ՀԳՄ անդամներ արտերկրից բաժինը, էջ 62
  3. ↑ Հարցազրույց Մարգարիտ Դերանցի հետ
  4. ↑ Սարգի Մուրադյանի հաղորդաշարի հյուրն է Մարգարիտ Դերանցը
  5. ↑ https://armeniasputnik.am/20231030/erb-arcakhy-pasharvats-er-inch-en-patmel-arcakhci-grvoghnery-blvokadaji-masin-grqum-67979635.html, «Երբ Արցախը պաշարված էր» ժողովածուի մասին
  6. ↑ https://www.17.am/%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D5%9B%D6%82%D5%B6-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81-%D5%A7/, Մարգարիտ Դերանցի անվան մրցանակաբաշխություն
  7. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=TugRG1evTes, Արցախի Ըղեն նահատակ վանքի և խաչքարերի մասին
  8. ↑ Մ․ Դերանց, «Հայերենն իմ հոգու՛, սրտի՛ լեզուն է» հոդված
  9. ↑ «Քրտնաձուկ» ժողովածու
  10. ↑ Քրտնաձուկ ժողովածուի մասին, ՀԳՄ կայքէջ։
  11. ↑ https://www.goodreads.com/book/show/58635563, Մ․Դերանց, «Քրտնաձուկ» գիրքը Goodreads կայքում
  12. ↑ https://daran.company.site/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BF-%D4%B4%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B6%D6%81-%D5%8D%D5%A5%D6%80-%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B6%D5%A5%D5%A6%D6%80%D5%AB%D5%B6-p386451614, «Սեր լուսնեզրին» վեպը
  13. ↑ Հռիփսիմե, գրախոսական «Սեր լուսնեզրին» վեպի մասին, Գրական թերթ
  14. ↑ Love on the Moonedge (English Edition), Amazon.com
  15. ↑ https://zangakbookstore.am/hay-zhamanakakits-grakanutyan-qrestomatia-9-rd-dasaran, Հայ ժամանակակից գրականության քրեստոմատիա․ 9-րդ դասարան»
  16. ↑ Քրեստոմատիայում ընդգրկված հեղինակների ցանկը
  17. ↑ Պ․Դեմիրճյանի գրախոսականը Մ․ Դերանցի «Գմբեթավոր հովանոցը» գրքի մասին
  18. ↑ https://books.am/ru/ljubov-jemigrantki.html, Любовь эмигрантки, Деранц Маргарет
  19. ↑ Մ․ Դերանց, asbarez.am կայք
  20. ↑ Մարգարետ Դերանցը պարգևատրվեց մեդալով
  21. ↑ ARMENIANS BY ORIGIN AWARD 2023, FRANCE
  22. ↑ Գրական թերթ, 06․10․2023
  23. ↑ https://www.americanbookfest.com/2023afafullresults.html, THE 2023 AMERICAN FICTION AWARDS մրցանակակիրների ցանկը
  24. ↑ https://wua.am/2023-%d5%a9-%d5%a1%d5%b4%d5%a5%d5%b6%d5%a1%d5%b4%d5%b5%d5%a1-%d5%b0%d5%a3%d5%b4-%d5%b6%d5%a1%d5%ad%d5%a1%d5%a3%d5%a1%d5%b0%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%a1%d5%b6-%d5%b4%d6%80%d6%81%d5%a1%d5%b6%d5%a1/, ՀԳՄ նախագահության ամենամյա մրցանակաբաշխություն 2023, ՀԳՄ պաշտոնական կայք
  25. ↑ Մաշտոց հանդես, հ․1, 2023։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարգարիտ_Դերանց&oldid=9792948» էջից