Կլոդ Բերթոլե

Կլոդ Բերթոլե; ֆր.՝ Claude Louis Berthollet
Ծնվել է	դեկտեմբերի 9, 1748; Տալուար
Մահացել է	նոյեմբերի 6, 1822 (73 տարեկանում); Արկեյ
Քաղաքացիություն	Սավոյայի դքսություն; Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	բժիշկ, քիմիկոս և քաղաքական գործիչ
Գործունեության ոլորտ	քիմիա
Պաշտոն(ներ)	Ֆրանսիայի պեր և Պահպանողական սենատի անդամ
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Փարիզի գիտափիլիսոփայական միություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Թուրինի Գիտությունների Ակադեմիա
Ալմա մատեր	Թուրինի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Գիտական ղեկավար	Անտուան Լորան Լավուազիե
Եղել է գիտական ղեկավար	Ժոզե Լուի Գեյ-Լյուսակ
Պարգևներ	Պատվո լեգեոնի շքանշանի մեծ սրահ Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ և Վերամիավորման շքանշանի մեծ խաչ
	Ստորագրություն;
	Claude Louis Berthollet Վիքիպահեստում

Կլոդ Լուի Բերթոլե (ֆր.՝ Claude Louis Berthollet; 1748 դեկտեմբերի 9, Տալուար (Սավոյա) — 1822 նոյեմբերի 6, Փարիզ) — ֆրանսիացի քիմիկոս, քիմիական հավասարակշռության մասին ուսմունքի հիմնադիր։ Փարիզի Գիտությունների Ակադեմիայի անդամ (1785-ից), Փարիզի Նորմալ և Պոլիտեխնիկ դպրոցների քիմիայի պրոֆեսոր (1794)։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Բերթոլեն աշխատել է Թուրինում, ապա՝ Փարիզում (1772)։ Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության տարիներին ակտիվորեն մասնակցել է բորակի, պողպատի և ռազմական նշանակություն ունեցող այլ նյութերի արտադրության կազմակերպմանը։ Բերթոլեն առաջինը հարեց Ա․Լ․ Լավուազիեի հակաֆլոգիստոնյան տեսակետին։ Մասնակցել է քիմիական նոր անվանակարգման աշխատանքներին (1786–1787)։ Նրա կարևոր աշխատանքներից են կտավի, մոմի, թղթի՝ քլորով սպիտակեցման եղանակը (1785) և քլորի թթվածնական թթուների մի շարք աղերի (նաև բերթոլեի աղի) հայտնաբերումը։ Որոշել է ամոնիակի (1785), կապտաթթվի (1786) և ծծմբածխածնի (1788) քիմիական բաղադրությունը։ Բերթոլեն հաստատեց, որ քիմիական ռեակցիայի ուղղությունը որոշվում է փոխազդող նյութերի զանգվածով, հատկություններով և ռեակցիայի պայմաններով։ Բերթոլեն քիմիական ռեակցիան համարում էր անընդհատ ու դարձելի երևույթ և ենթադրում, որ առաջացող նյութերը փոփոխական բաղադրություն ունեն։ Այդ տեսակետը վիճարկեց ֆրանսիացի քիմիկոս Ժ․ Լ․ Պրուստը։ Վեճը ավարտվեց (1801–1808) Բերթոլեի պարտությամբ և հաստատուն բաղադրության օրենքի հայտնաբերմամբ։ Սակայն 20-րդ դարի սկզբին ռուս քիմիկոս Ն․Մ․ Կուռնակովը ցույց տվեց փոփոխական բաղադրությամբ նյութերի գոյությունը, որոնք, ի պատիվ Բերթոլեի, անվանվեցին բերթոյիդներ։

Բերթոլեի պատվինԽմբագրել

Կլոդ Լուի Բերթոլեի պատվին անվանվել են հարավամերիկյան ցեղատեսակի բույսերը Բերթոլետիա (Bertholletia), որոնց պատկանում է՝ Բրազիլական ընկույզի հայտնի տեսակը։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ Base Léonore — ministère de la Culture.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2886420"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q384602"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 Nationalencyklopedin — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 Ազգային բժշկական ակադեմիա — 1820.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q337555"></a>
↑ ^7,0 ^7,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
↑ KNAW Past Members
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513"_data-entity-id="Q2886420">Base_Léonore<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:fr:Ministère_de_la_Culture_(France)|ministère_de_la_Culture]].</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2886420"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q384602"></a></div>-1] Base Léonore — ministère de la Culture.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2886420"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q384602"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q955824_citetype_Q8513"_data-entity-id="Q2985434">Comité_des_travaux_historiques_et_scientifiques<span_class="wef_low_priority_links">_—_1834.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2985434"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q5375741">[http://global.britannica.com/biography/Claude-Louis-Berthollet_Encyclopædia_Britannica]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q5292"_data-entity-id="Q1165538">[[:sv:Nationalencyklopedin|Nationalencyklopedin]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1999.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 Nationalencyklopedin — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q162633"_data-entity-id="Q337555">Ազգային_բժշկական_ակադեմիա<span_class="wef_low_priority_links">_—_1820.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q337555"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 Ազգային բժշկական ակադեմիա — 1820.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q337555"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827"_data-entity-id="Q19938912">[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb122768524_data.bnf.fr]:_տվյալների_բաց_շտեմարան<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a></div>-7] 7,0 ^7,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513"_data-entity-id="Q21491701">KNAW_Past_Members<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a></div>-8] KNAW Past Members
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21491701"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Կլոդ Բերթոլե ֆր.՝ Claude Louis Berthollet

Ծնվել է	դեկտեմբերի 9, 1748(1748-12-09)^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6] Տալուար
Մահացել է	նոյեմբերի 6, 1822(1822-11-06)^[7]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[8] (73 տարեկանում) Արկեյ
Քաղաքացիություն	Սավոյայի դքսություն Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	բժիշկ, քիմիկոս և քաղաքական գործիչ
Գործունեության ոլորտ	քիմիա
Պաշտոն(ներ)	Ֆրանսիայի պեր և Պահպանողական սենատի անդամ
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Փարիզի գիտափիլիսոփայական միություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Թուրինի Գիտությունների Ակադեմիա
Ալմա մատեր	Թուրինի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն^[7]
Գիտական ղեկավար	Անտուան Լորան Լավուազիե
Եղել է գիտական ղեկավար	Ժոզե Լուի Գեյ-Լյուսակ
Պարգևներ	Պատվո լեգեոնի շքանշանի մեծ սրահ Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ և Վերամիավորման շքանշանի մեծ խաչ
Ստորագրություն
Claude Louis Berthollet Վիքիպահեստում