Վիքիպեդիա

Կլոդ Բերթոլե


Կլոդ Լուի Բերթոլե (ֆր.՝ Claude Louis Berthollet; 1748 դեկտեմբերի 9, Տալուար (Սավոյա) — 1822 նոյեմբերի 6, Փարիզ) — ֆրանսիացի քիմիկոս, քիմիական հավասարակշռության մասին ուսմունքի հիմնադիր։ Փարիզի Գիտությունների Ակադեմիայի անդամ (1785-ից), Փարիզի Նորմալ և Պոլիտեխնիկ դպրոցների քիմիայի պրոֆեսոր (1794)։

Կլոդ Բերթոլե
ֆր.՝ Claude Louis Berthollet
Berthollet Claude Louis.jpg
Ծնվել էդեկտեմբերի 9, 1748(1748-12-09)[1][2][3][4][5][6][7][8]
Տալուար
Մահացել էնոյեմբերի 6, 1822(1822-11-06)[9][2][3][4][5][6][10][7] (73 տարեկանում)
Արկեյ
Բնակության վայր(եր)Ֆրանսիա
ՔաղաքացիությունՍավոյայի դքսություն
Ֆրանսիա
Մասնագիտությունբժիշկ, քիմիկոս և քաղաքական գործիչ
Գործունեության ոլորտքիմիա
Պաշտոն(ներ)Ֆրանսիայի պեր և Պահպանողական սենատի անդամ
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Փարիզի գիտափիլիսոփայական միություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Թուրինի Գիտությունների Ակադեմիա
Ալմա մատերԹուրինի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[9]
Գիտական ղեկավարԱնտուան Լորան Լավուազիե
Եղել է գիտական ղեկավարԺոզե Լուի Գեյ-Լյուսակ
ՊարգևներՊատվո լեգեոնի շքանշանի մեծ սրահ Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ և Վերամիավորման շքանշանի մեծ խաչ
Ստորագրություն
Claude Louis Berthollet, chimiste, signature.jpg
Claude Louis Berthollet Վիքիպահեստում

ԿենսագրությունԽմբագրել

Բերթոլեն աշխատել է Թուրինում, ապա՝ Փարիզում (1772)։ Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության տարիներին ակտիվորեն մասնակցել է բորակի, պողպատի և ռազմական նշանակություն ունեցող այլ նյութերի արտադրության կազմակերպմանը։ Բերթոլեն առաջինը հարեց Ա․Լ․ Լավուազիեի հակաֆլոգիստոնյան տեսակետին։ Մասնակցել է քիմիական նոր անվանակարգման աշխատանքներին (1786–1787)։ Նրա կարևոր աշխատանքներից են կտավի, մոմի, թղթի՝ քլորով սպիտակեցման եղանակը (1785) և քլորի թթվածնական թթուների մի շարք աղերի (նաև բերթոլեի աղի) հայտնաբերումը։ Որոշել է ամոնիակի (1785), կապտաթթվի (1786) և ծծմբածխածնի (1788) քիմիական բաղադրությունը։ Բերթոլեն հաստատեց, որ քիմիական ռեակցիայի ուղղությունը որոշվում է փոխազդող նյութերի զանգվածով, հատկություններով և ռեակցիայի պայմաններով։ Բերթոլեն քիմիական ռեակցիան համարում էր անընդհատ ու դարձելի երևույթ և ենթադրում, որ առաջացող նյութերը փոփոխական բաղադրություն ունեն։ Այդ տեսակետը վիճարկեց ֆրանսիացի քիմիկոս Ժ․ Լ․ Պրուստը։ Վեճը ավարտվեց (1801–1808) Բերթոլեի պարտությամբ և հաստատուն բաղադրության օրենքի հայտնաբերմամբ։ Սակայն 20-րդ դարի սկզբին ռուս քիմիկոս Ն․Մ․ Կուռնակովը ցույց տվեց փոփոխական բաղադրությամբ նյութերի գոյությունը, որոնք, ի պատիվ Բերթոլեի, անվանվեցին բերթոյիդներ։

Բերթոլեի պատվինԽմբագրել

Կլոդ Լուի Բերթոլեի պատվին անվանվել են հարավամերիկյան ցեղատեսակի բույսերը Բերթոլետիա (Bertholletia), որոնց պատկանում է՝ Բրազիլական ընկույզի հայտնի տեսակը։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ Base Léonore — ministère de la Culture.
  2. ↑ 2,0 2,1 Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
  3. ↑ 3,0 3,1 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5,0 5,1 Nationalencyklopedin — 1999.
  6. ↑ 6,0 6,1 Ազգային բժշկական ակադեմիա — 1820.
  7. ↑ 7,0 7,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
  8. ↑ data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  9. ↑ 9,0 9,1 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  10. ↑ KNAW Past Members
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կլոդ_Բերթոլե&oldid=6656754» էջից