Կապուչինո

Կապուչինո; cappuccino
	Տոկիոյում մատուցված կապուչինո
Ծագման երկիր	Իտալիա
Տարածված երկրներ	Եվրոպա, Հյուսիսային Ամերիկա
Բաղադրամասեր	էսպրեսո; կաթ; փրփրացված կաթ
	Cappuccino Վիքիպահեստում

Կապուչինո^[1] (/ˌkæpᵿˈtʃiːnoʊ/ ( լսել), իտալ.՝ cappuccino՝ կապուցին), իտալական խոհանոցի սրճային ըմպելիք, էսպրեսոյի հիման վրա՝ դրան փրփրեցված կաթ ավելացնելով։

Պատմություն

Ըմպելիքի անվանման ծագումը կապված է այն հանգամանքի հետ, որ 17-րդ դարում Եվրոպայում կապուցինների (կնգուղակիր կաթոլիկ վանականների) միաբանության անվանումը ծառայում էր մասնավորապես այդ միաբանության վանականների փարաջայի բնորոշիչ գույնը (կարմրաշագանակագույն) մատնանշելու համար^[2], 18-րդ դարում այդպես սկսեցին անվանել նաև այն սրճային ըմպելիքը, որը պատրաստվում էր ձվի դեղնուցից և սերուցքից, որն սկսեցին պատրաստել Ավստրիայում (գերմ.՝ Kapuziner): Ըմպելիքի անվանման իտալական ձևը՝ cappuccino-ն, ձևավորվում է միայն 20-րդ դարից։

Սահմանում

Կապուչինոն սուրճային ըմպելիք է, որը ներկայումս սովորաբար բաղկացած է մեկ, երկու կամ երեք էսպրեսսո և տաք կաթից, իսկ վերևից ծածկված է փրփրեց կաթով^[3]։ Կապուչինոն հաճախ պատրաստվում է էսպրեսսո մեքենայի օգնությամբ։ Էսպրեսսոն լցնում են բաժակի հատական, հետո ավելացվում է նույն քանակությամբ տաք կաթ, որը պատրաստում են, տաքացնելով և փրփրեցնելով կաթը, օգտագործելով էսպրեսսո մեքենայի գոլորշու փայտը։ Ըմպելիքի վերին երրորդ մասը կազմված է կաթի փրփուրից, որը նույնպես պատրաստվում է գոլորշու փայտով։ Այնուհետև ըմպելիքը ցանում են մանրացված շոկոլադով կամ կակաոյի փոշիով։

Որոշում են կապուչինոն Եվրոպայում և արհեստակցական սրճարաններում ԱՄՆ-ում կազմում է մոտ 150–180 մլ (5–6 կայսերական հեղուկ ունցիա; 5–6 ամերիկյան հեղուկ ունցիա) էսպրեսսոյի և կաթ/փրփուրի ընդհանուր քանակը^[4]^[5]։ Կոմերցիոն սրճարաններում ԱՄՆ-ում կապուչինոն հաճախ մատուցվում է 360 մլ (13 կայսերական հեղուկ ունցիա; 12 ամերիկյան հեղուկ ունցիա) կամ ավելի մեծ ծավալով։ Իտալիայում կապուչինոն բաղկացած է 25 մլ (1 կայս. հեղուկ ունցիա; 1 ամերիկյան հեղուկ ունցիա) էսպրեսսոյից; բաժակի մնացորդը լցվում է կաթի և փրփուրի հավասար քանակությամբ^[6]^[7]։ Իտալիայից դուրս էսպրեսսոյի, կաթի և փրփուրի հարաբերակցությունը սովորաբար կազմում է 1/3։

Կապուչինոն ավանդաբար մատուցվում է փոքր բաժակում՝ բռնակով (առավելագույնը 180 մլ) հաստ փրփուրի շերտով, իսկ լատտեն (հաճախ պարզապես «լատտե») պարզապես էսպրեսսո և կաթ է (200–300 մլ), որտեղ կաթը պետք է լինի տաք և փրփուրով, և այն սովորաբար մատուցվում է մեծ բաժակով^[8]^[9]։

Սուրճային ըմպելիքը իր անվանումը ստացել է ոչ թե թագի պատճառով, այլ այն սևամաշկ է պառաժպանային մահուդի հագուստը, որը կրում են Կապուչինյան օրդերի միաբան և միաբանկուհիները^[10]։ Այս գույնը բավականին հատցանալի է, և կապուկո բառը տարածված անուն էր կարմարխրոմ գույնի Եվրոպայի XVII դարում։ Կապուչինյան միաբանները իրենց օրդերի հագուստի հատուկ ձևավորմամբ ընտրել են, ինչպես կազմով, այնպես էլ թագով, XVI դարում, ոգեշնչվելով ֆրանսիսկացու Ասսիզոյի XIII դարի պահպանված հագուստից։

Պատրաստում

Իտալական դասական ըմպելիքը պատրաստվում է հետևյալ բաղադրատոմսով. կերամիկական բաժակի մեջ սուրճի սարքից լցվում է մեկ բաժին էսպրեսո, ինչից հետո բաժակի մեջ լցվում է գոլորշու վրա տաքացված և փրփրեցված կաթ։ Երբեմն կաթն էսպրեսոյի վրա լցնելիս բարմենը հատուկ շարժումներով գեղեցիկ պատկերներ է ստեղծում ըմպելիքի մակերեսային հատվածում, այդպիսի տեխնիկան կոչվում է «լատտե-արտ»։ Էսպրեսոյի քանակը, կաթի ջերմաստիճանը, նրա կոնսիստենցիան և համաչափությունը շատ կարևոր են լավ կապուչինո ստանալու համար։ Ըմպելիքի հիմքը կաթի և էսպրեսոյի հարաբերակցության վրա է դրված՝ 5-ը 1-ի նկատմամբ։ Փրփրեցված կաթի տեքստուրան պետք է լինի մանր դիսպերացված և ապակյա մակերևույթին նմանվող, իսկ ջերմաստիճանը պետք է լինի 60-65 °C-ի սահմաններում։ Տվյալ ջերմաստիճանին հասնելու դեպքում՝ կաթի մեջ տեղի է ունենում լակտոզի ճեղքում՝ գլյուկոզի և գալակտոզի, ինչը կաթը քաղցրացնում է։

Ավանդական կապուչինոն մատուցվում է համեմատաբար տաքացրած կերամիկական բաժակի մեջ՝ 210 մլ-ից ոչ ավելի ծավալով։ Իտալիայում կապուչինոն մատուցվում է հատուկ բաժակով՝ տացցայով, որն իր ձևով հիշեցնում է բռնակով ճաշաման։ Տացցան միշտ պատրաստվում է հաստ պատերով կերամիկայից։ Ինչպես և էսպրեսոյի դեպքում. կապուչինոյի բաժակը ևս պետք է լինի որոշ չափով տաքացված, այդ իսկ պատճառով սրճարաններում այդ բաժակները գտնվում են սուրճի սարքերի մեջ, որոնք ջեռուցվում են բոյլերների տաքությամբ։ Իտալիայում կապուչինոն սովորաբար խմում են նախաճաշին՝ բուլկու^[11] հետ միասին։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ «Pope beatifies 'father of cappuccino'». BBC News. 2003 թ․ ապրիլի 27. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 1-ին.
↑ «Cappuccino». etymonline.com.
↑ «Cappuccino vs Latte – What's the Difference?». www.latteartguide.com. Վերցված է 2024-12-06-ին.
↑ «What is a Cappuccino and How to Make it». coffeeabout.com. Վերցված է 2024-12-06-ին.
↑ «What Is The Difference Between A Latte And A Cappuccino?». kingsofcaffeine.com. Վերցված է 2024-12-06-ին.
↑ «The Certified Italian Cappuccino». www.espressoitaliano.org. Վերցված է 2024-12-06-ին.
↑ «Cappuccino». www.cibo360.it. Վերցված է 2024-12-06-ին.
↑ «Different Types of Coffee Explained». cucocoffee.ie. Վերցված է 2024-12-06-ին.
↑ «Cappuccino vs. Latte: Understanding the Differences». fhahoreca.com. Վերցված է 2024-12-06-ին.
↑ «Cappuccino: an Italian classic». cafeteria.ariete.net. Վերցված է 2024-12-06-ին.
↑ «The history of cappuccino - Frati Lucca's Cappuccino». Frati Lucca's Cappuccino (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 8-ին.

Գրականություն

Шомер, Дэвид С. Кофе эспрессо. Руководство для профессионалов. — М.: «Гурмэ Стайл», 2007. — 176 с. — ISBN 978-5-9900376-1-8

Արտաքին հղումներ

Տես՝ կապուչինո Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս

«Coffee Tasters Newsletter». coffeetasters.org. International Institute of Coffee Tasters. Free newsletter featuring articles on the quality of espresso, chemical and sensory analysis, and market trends.
«How-to steam guide». Coffeegeek. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
«Italian Espresso National Institute». espressoitaliano.org.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կապուչինո» հոդվածին։

[1] «Pope beatifies 'father of cappuccino'». BBC News. 2003 թ․ ապրիլի 27. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 1-ին.

[2] «Cappuccino». etymonline.com.

[3] «Cappuccino vs Latte – What's the Difference?». www.latteartguide.com. Վերցված է 2024-12-06-ին.

[4] «What is a Cappuccino and How to Make it». coffeeabout.com. Վերցված է 2024-12-06-ին.

[5] «What Is The Difference Between A Latte And A Cappuccino?». kingsofcaffeine.com. Վերցված է 2024-12-06-ին.

[6] «The Certified Italian Cappuccino». www.espressoitaliano.org. Վերցված է 2024-12-06-ին.

[7] «Cappuccino». www.cibo360.it. Վերցված է 2024-12-06-ին.

[8] «Different Types of Coffee Explained». cucocoffee.ie. Վերցված է 2024-12-06-ին.

[9] «Cappuccino vs. Latte: Understanding the Differences». fhahoreca.com. Վերցված է 2024-12-06-ին.

[10] «Cappuccino: an Italian classic». cafeteria.ariete.net. Վերցված է 2024-12-06-ին.

[11] «The history of cappuccino - Frati Lucca's Cappuccino». Frati Lucca's Cappuccino (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 8-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]