Վիքիպեդիա

Խավիեր Միլեյ

Խավիեր Խերարդո Միլեյ (իսպ.՝ Javier Gerardo Milei, հոկտեմբերի 22, 1970(1970-10-22), Բուենոս Այրես, Արգենտինա), արգենտինացի քաղաքական գործիչ, գործարար և տնտեսագետ, ազգային պատգամավոր Բուենոս Այրեսից (2021 թվականից) և «Ազատությունը մոտենում է» քաղաքական կոալիցիայի առաջնորդ (2019 թվականից)։ Արգենտինայի ընտրված նախագահ (2023 թվականից)։

Խավիեր Միլեյ
իսպ.՝ Javier Gerardo Milei
Դիմանկար
Ծնվել էհոկտեմբերի 22, 1970(1970-10-22) (53 տարեկան)
ԾննդավայրԲուենոս Այրես, Արգենտինա
Քաղաքացիություն Արգենտինա
ԱզգությունCroats in Argentina?
Մայրենի լեզուիսպաներեն
Կրոնկաթոլիկություն[1]
ԿրթությունIDES?, University of Belgrano?, Torcuato di Tella University? և Q124750910? (1988)[2]
Մասնագիտությունտնտեսագետ, գրող, ուսուցիչ, հաղորդավար, ռադիոհաղորդավար, քաղաքական գործիչ, հեռուստամեկնաբան, պետական ծառայող և ֆուտբոլիստ
Զբաղեցրած պաշտոններՊատգամավորների պալատի անդամ, President of the Libertarian Party (Argentina)? և Արգենտինայի նախագահ
ԿուսակցությունLiberty Advances?[3], Avanza Libertad?[4] և Libertarian Party?[5][6]
Կայքjaviermilei.com
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Javier Milei Վիքիպահեստում

Միլեյը պաշտպանում է ավստրիական տնտեսական մտքի դպրոցը և իրեն համարում է «կարճաժամկետ մինարխիստ», բայց «փիլիսոփայորեն անարխակապիտալիստ է»։ Նա Արգենտինան համարում է «հարկային դժոխք» և հանդես է գալիս պետական ծախսերի արագ կրճատման օգտին՝ բյուջեն հավասարակշռելու համար։

Միլեյը լայնորեն հայտնի է դարձել իր կանոնավոր հեռուստատեսային ելույթներով, որտեղ նա քննադատել է Քրիստինա Ֆեռնանդես դե Կիրշների, Մաուրիսիո Մակրիի և Ալբերտո Ֆեռնանդեսի վարչակազմերը՝ անվերահսկելի ծախսերի և բյուջեի ճշգրտումների բացակայության համար։

2021 թվականից Միլեյն ազգային պատգամավոր է (Արգենտինայի ազգային կոնգրեսի Պատգամավորների պալատի անդամ) Բուենոս Այրես ինքնավար քաղաքի «Ազատությունը մոտենում է» կոալիցիայից։ Նա խոստացել է չքվեարկել ո՛չ հարկերի բարձրացման, ո՛չ նոր հարկերի օգտին[7]։

Միլեյը 2023 թվականի նախագահական ընտրություններում առաջադրվել է Արգենտինայի համընդհանուր ընտրություններում՝ որպես փոխնախագահի թեկնածու ընտրելով Վիկտորյա Վիլյարոելին[8]։ 2023 թվականի օգոստոսի 13-ին Արգենտինայի նախնական ընտրություններում նա միայնակ հավաքել է ավելի շատ ձայներ (29,86%), քան որևէ քաղաքական ճակատ[9][10]։ Նա անցել է նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլ, որտեղ մրցակցել է Սերխիո Մասսայի հետ[11]։ 2023 թվականի նոյեմբերի 19-ին նա հաղթել է ընտրությունների երկրորդ փուլում՝ 56 տոկոսով Մասսայի 44 տոկոսի դիմաց և դարձել ընտրված նախագահ[12]։

Վաղ կյանք և երիտասարդություն խմբագրել

Խավիեր Միլեյը ծնվել է 1970 թվականին ավտոբուսի վարորդի ընտանիքում։ Նա հաճախել է Կարդենալա Կոպելոոյի միջնակարգ դպրոցը։ 12 տարեկանում նա հայտարարել է, որ որոշել է կարիերան շարունակել տնտեսագիտության ոլորտում այն բանից հետո, երբ Խոսե Ալֆրեդո Մարտինես դե Օսի ուշ տնտեսական կառավարումը երկիրը հանգեցրել է հիպերինֆլյացիայի։ Ուշ պատանեկության և վաղ հասունության տարիներին մինչև 1989 թվականը նա եղել է «Չակարիտա Ջունիորսի» դարպասապահ։ Նա նաև երգել է Everest խմբում, որը հիմնականում կատարել է The Rolling Stones-ի քավերները[13]։

Տնտեսագետի կարիերա խմբագրել

Միլեյը ստացել է տնտեսագիտության աստիճան Բելգրանոյի համալսարանում, ինչպես նաև երկու մագիստրոսի կոչում՝ Instituto de Desarrollo Económico y Social-ում և Torcuato di Tella համալսարանում[14]։

Ավելի քան քսան տարի Միլեյը եղել է մակրոէկոնոմիկայի, աճի տնտեսագիտության և միկրոէկոնոմիկայի պրոֆեսոր։ Նա տնտեսական աճի փորձագետ է և մի շարք տնտեսական առարկաներ է դասավանդել Արգենտինայի և արտերկրի համալսարաններում։ Գրել է ավելի քան հիսուն գիտական աշխատություն[14][15]։

Միլեյն աշխատել է որպես գլխավոր տնտեսագետ Maxima AFJP-ում (մասնավոր կենսաթոշակային ընկերություն), գլխավոր տնտեսագետ Estudio Broda-ում (ֆինանսական խորհրդատվական ընկերություն) և որպես պետական խորհրդատու Ներդրումային վեճերի կարգավորման միջազգային կենտրոնում։ Նա նաև եղել է ավագ տնտեսագետ HSBC Արգենտինայում և Corporación América մասնավոր ընկերությունում, որտեղ տասնհինգ տարի աշխատել է որպես գլխավոր տնտեսագետ և ֆինանսական խորհրդատու։ Նա աշխատել է որպես գլխավոր տնտեսագետ մի քանի ազգային և միջազգային պետական կառույցներում։ 2012 թվականից Միլեյը գլխավորել է ազգային վերլուծական Fundación Acordar կենտրոնի տնտեսական հետազոտությունների բաժինը։ Նա ընդգրկված է եղել նաև Միջազգային առևտրային պալատի և Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի տնտեսական քաղաքականության խմբում (G20-ի խորհրդական)[16][17]։

Քաղաքական հայացքներ խմբագրել

Քաղաքական դիտորդները նրա գաղափարական հայացքները դասակարգել են որպես աջակողմյան ազատական և պահպանողական հակումների[18][19], ինչպես նաև աջ պոպուլիստական և ծայրահեղ աջ քաղաքականության խառնուրդ[9]։ Սոցիալիզմին հակադրվելու գործում Միլեյն աջակցում է Բրազիլիայի նախկին նախագահ Ժաիր Բոլսոնարուին և ԱՄՆ-ի նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփին[20]։ Նա մտերիմ է իսպանական պահպանողական Vox կուսակցության[21], ինչպես նաև Չիլիի նախագահի պահպանողական նախկին թեկնածու Խոսե Անտոնիո Կաստուի հետ։

Միլեյը ստորագրել է Մադրիդյան խարտիան՝ իսպանական «Ձայն» կուսակցության կազմած մի փաստաթուղթ, որում ձախ խմբերը նկարագրվում են որպես Իբերո-Ամերիկայի թշնամիներ, որոնք մասնակցում են «հանցավոր նախագծին», որը գտնվում է «Կուբայի ռեժիմի հովանու ներքո»։ Այդ փաստաթուղթը նա ստորագրել է այլ քաղաքական գործիչների հետ, ինչպիսիք են Պերուից Ռաֆայել Լոպես Ալիագան, Չիլիից Խոսե Անտոնիո Կաստը և Ժաիր Բոլսոնարուի որդին՝ Էդուարդո Բոլսոնարոն Բրազիլիայից[22]։

Միլեյը դեմ է հանդես գալիս աբորտների իրավունքներին[23] և հրապարակայնորեն կրկնել է իր խիստ հակաաբորտային դիրքորոշումը[24][25]՝ հայտարարելով, որ աբորտը խախտում է չհարձակման սկզբունքը. նա դա դիտարկել է որպես ունեցվածքային հակամարտություն կամ սեփականության խնդիր[26], և համեմատություններ է անցկացրել աբորտի և գողության միջև[27][28]։ 2021 թվականի սեպտեմբերին պատասխանելով O Globo թերթի լրագրողի հարցին 10-ամյա աղջկա բռնաբարության հետ կապված աբորտի դեպքի մասին՝ Միլեյը հայտարարել է, որ նման հանգամանքներում աբորտը միևնույն է սպանություն է[29]։ Նրա կարծիքով՝ հղիության արհեստական ընդհատումը հնարավոր է միայն այն դեպքում, երբ մոր կյանքին վտանգ է սպառնում[30]։

Միլեյը հերքում է գլոբալ տաքացման գոյությունը՝ անտեսելով կլիմայի փոփոխության գիտական կոնսենսուսը, և այն վերագրում է սոցիալիստական հորինվածքին[31][32]։ Նա ասում է, որ կլիմայի փոփոխության հետ կապված վախերը ոչ այլ ինչ են, եթե ոչ «նեոմարքսիստների քարոզած կեղծիք»[33]։ Միլեյը հայտարարել է, որ խնդիր չունի միասեռ ամուսնությունների հետ և անտարբեր է դրանց նկատմամբ. ամուսնությունը նա դիտարկում է որպես պայմանագիր և դեմ է դրան որպես «ինստիտուտի»[34]։

Միլեյը տեսականորեն անարխակապիտալիստ է, գործնականում նա իրեն համարում է մինարխիստ, ինչպես նաև իրեն անվանում է լիբերալ-ազատական[35]։ Նա հաճախ է հիշատակում 1989-1999 թվականներին Արգենտինայի նախագահ Կառլոս Մենեմին և նրա էկոնոմիկայի նախարար Դոմինգո Ֆելիպե Կավալոյին[36]։ Բացի այդ, նա պաշտպանում է ազատական մտածող Խուան Բաուտիստա Ալբերդիի և նրա սահմանադրության գաղափարներն ու արժեքները, ինչպես նաև Ալբերտո Բենեգաս Լինչին և 1980-ական թվականների սերունդը[37]։

Արտաքին քաղաքականություն խմբագրել

 
Միլեյը Արգենտինայում ԱՄՆ-ի դեսպան Մարկ Սթենլիի հետ, 2023 թվական

Արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ Միլեյը հայտարարել է, որ Արգենտինայի նախագահ ընտրվելու դեպքում ԱՄՆ-ն ու Իսրայելը կլինեն իր գլխավոր դաշնակիցները։ Նա նաև հայտնել է Իսրայելում Արգենտինայի դեսպանությունը Թել Ավիվից Երուսաղեմ տեղափոխելու իր մտադրությունը[38][39]։

2022 թվականի սկզբին Ուկրաինա ռուսական ներխուժման սկզբում Միլեյը ուկրաինական դրոշով մտել է Արգենտինայի ազգային կոնգրեսի պալատ՝ ցույց տալով իր դիրքորոշումը հակամարտության նկատմամբ[40]։ Հասարակական կարգի քաղաքականության կողմնակից Միլեյը կողմ է զենքի անսահմանափակ սեփականությանը[41]՝ նշելով, որ Արգենտինային պետք են զինված ուժեր՝ «կրկին իշխանություն ունենալու համար»[42]։ Նա աջակցում է Սալվադորում Նայիբ Բուկելեի վարած կոշտ քաղաքականությանը։ Մոդելն ուղղակիորեն չմերժելու խոհեմ մոտեցում ցուցաբերելով՝ նա հայտարարել է. «Սկզբունքորեն, մենք ասում ենք, որ պետք է ուսումնասիրենք այդ մոդելը, և այն, ինչ արել է Նաուելը [Սոտելոն, պատգամավոր], գնացել է այն ուսումնասիրելու [Սալվադոր]։ Մենք ուսումնասիրում ենք մոդելը, քանի որ այն չափազանց հաջող է եղել»[42]։

2023 թվականի օգոստոսին Միլեյը հայտարարել է, որ կքննարկի նախկին նախագահ Մաուրիսիո Մակրիին արտերկրում Արգենտինայի դեսպան նշանակելու հարցը, եթե հաղթի 2023 թվականի հոկտեմբերի համընդհանուր ընտրություններում[43]։

Նախագահի ընտրություններ 2023 խմբագրել

Electoral history of Javier Milei
Թվական Պաշտոն Քաղաքական ուժ Քվեներ Արդյունք
Ընդամենը % Տեղ
2023 Արգենտինայի նախագահ «Ազատությունը մոտենում է» 14․345․078 55,75% 1-ին Ընտրված

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ https://twitter.com/JMilei/status/915941489125003265
  2. ↑ https://www.lanacion.com.ar/lifestyle/instituto-cardenal-copello-como-es-el-colegio-al-que-el-presidente-milei-regreso-hoy-36-anos-despues-nid06032024/
  3. ↑ https://www.clarin.com/politica/jose-luis-espert-javier-milei-presentaron-listas-candidatos-separadas-sorpresas_0_em9KxhoHR.html
  4. ↑ https://www.telam.com.ar/notas/202012/537786-espert-milei-y-rosales-lanzaron-en-cordoba-el-frente-avanza-libertad.htm
  5. ↑ https://web.archive.org/web/20230421045754/https://www.clarin.com/politica/jose-luis-espert-javier-milei-presentaron-listas-candidatos-separadas-sorpresas_0_em9KxhoHR.html
  6. ↑ https://web.archive.org/web/20231120165520/https://www.telam.com.ar/notas/202012/537786-espert-milei-y-rosales-lanzaron-en-cordoba-el-frente-avanza-libertad.html
  7. ↑ «Javier Milei: «Antes de subir los impuestos me corto un brazo»». IP - Información Periodística. 2021 թ․ հուլիսի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  8. ↑ Clarín.com (2022 թ․ ապրիլի 11). «Javier Milei decidió que será candidato a presidente: qué tiene, cuánto mide y a quiénes quiere sumar». Clarín (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Who is Javier Milei, Argentina's far-right populist politician?». www.aljazeera.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  10. ↑ Misculin, Nicolás (2023 թ․ օգոստոսի 14). «Argentine far-right outsider Javier Milei posts shock win in primary election». Reuters (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  11. ↑ «Argentina presidential election: Javier Milei and Sergio Massa head for run-off vote». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2023 թ․ հոկտեմբերի 23. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  12. ↑ Misculin, Nicolás (2023 թ․ նոյեմբերի 20). «Argentine libertarian Milei pledges new political era after election win». Reuters (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  13. ↑ Compte, Juan Manuel (2017 թ․ նոյեմբերի 27). [https://www.cronista.com//dixit/Milei-La-Argentina-cree-que-Macri-es-liberal-20171127-0001.html «Milei, entre la solidez t�cnica y la aspereza de un exarquero de Chacarita»]. www.cronista.com (իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին. {{cite web}}: replacement character in |title= at position 26 (օգնություն)
  14. ↑ 14,0 14,1 Viriglio, Veronique (2023 թ․ օգոստոսի 16). «Argentina: Milei, un outsider contro il kirchnerismo» (իտալերեն). AGI. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 18-ին.
  15. ↑ «Agesor». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.
  16. ↑ «Milei ante el círculo rojo: se reencontró con su exjefe y despertó risas, pero no confianza en su plan». La Nación (իսպաներեն). 2023 թ․ հունիսի 30. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 24-ին.
  17. ↑ «Javier Gerardo Milei». World Economic Forum. 2016. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  18. ↑ Quevedo, Aldemar Moreno (2022 թ․ հունիսի 8). «¿Quién le teme a Javier Milei?». Forbes Colombia (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  19. ↑ Javier Milei(անգլ.) // Wikipedia. — 2023-08-14.
  20. ↑ «La entrevista de Javier Milei a la prensa de Brasil: "Mi alineamiento con Bolsonaro y Trump es casi natural"». infobae (եվրոպական իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  21. ↑ Niebieskikwiat, Natasha (2021 թ․ հոկտեմբերի 11). «Javier Milei refuerza su perfil internacional: fue la estrella invitada en un encuentro de la ultra derecha española». www.clarin.com (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  22. ↑ Foro Madrid(իսպ.) // Wikipedia, la enciclopedia libre. — 2023-10-03.
  23. ↑ «Economia argentina é um vulcão a ponto de estalar, diz Javier Milei, líder dos libertários». Folha de S.Paulo (բրազիլական պորտուգալերեն). 2021 թ․ սեպտեմբերի 25. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  24. ↑ Goñi, Uki (2023 թ․ օգոստոսի 14). «Far-right outsider takes shock lead in Argentina primary election». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). 0261-3077. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  25. ↑ Criales, Mar Centenera, José Pablo (2023 թ․ օգոստոսի 14). «Ultra-conservative Javier Milei capitalizes on the protest vote and wins Argentina's primaries». EL PAÍS English (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  26. ↑ «Milei justificó su rechazo al aborto: "Hay un conflicto de propiedad"». A24 (իսպաներեն). 2021 թ․ նոյեմբերի 4. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  27. ↑ Destape, El (2018 թ․ հունիսի 4). «Milei comparó el aborto con una situación de robo y Barbieri lo cruzó en vivo». www.eldestapeweb.com (իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  28. ↑ «Javier Milei opina sobre el aborto, AM 1070- 09/01/18» (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  29. ↑ Destape, El (2021 թ․ սեպտեմբերի 30). «Javier Milei sobre el aborto para O Globo: "un aborto es un asesinato agravado por el vínculo"». www.eldestapeweb.com (իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  30. ↑ «Milei justificó su rechazo al aborto: "Hay un conflicto de propiedad"». A24 (իսպաներեն). 2021 թ․ նոյեմբերի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  31. ↑ anred (2021 թ․ օգոստոսի 9). «Javier Milei sobre el calentamiento global: "es otra de las mentiras del socialismo"». ANRed (եվրոպական իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  32. ↑ «Right-wing populist Javier Milei gains support in Argentina by blasting 'political caste'». AP News (անգլերեն). 2023 թ․ մայիսի 28. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  33. ↑ «Javier Milei y la internacional de derecha». Perfil (իսպաներեն). 2023 թ․ օգոստոսի 18. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  34. ↑ «Cinco definiciones fuertes de Javier Milei: armas, drogas, homosexualidad, aborto y el Estado como enemigo». www.cronista.com (իսպաներեն). 2021 թ․ օգոստոսի 9. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  35. ↑ «Javier Milei, anarcocapitalista en la teoría y minarquista en la práctica». CNN (իսպաներեն). 2021 թ․ սեպտեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  36. ↑ Página|12 (2020 թ․ օգոստոսի 20). «Javier Milei: el profeta del caos que no se cumple | Economista mediático con discurso violento y autoritario acumula record de pronósticos fallidos». PAGINA12 (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  37. ↑ «Milei anunció que Bertie Benegas Lynch encabezará la lista de diputados en provincia de Buenos Aires». Perfil (իսպաներեն). 2023 թ․ հունիսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  38. ↑ «Argentina's Far-right Presidential Candidate Studies Torah, Mulls Conversion to Judaism and Is an Avowed Fan of Israel». Haaretz (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  39. ↑ «Javier Milei: "Si soy presidente, mis aliados son EEUU e Israel"». diariolasamericas.com (իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  40. ↑ «"Insólita sesión: Milei llegó embanderado de Ucrania y otro diputado en monopatín"». Cronica. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  41. ↑ «Javier Milei: "Estoy a favor de la libre portación de armas"». infobae (եվրոպական իսպաներեն). 2022 թ․ մայիսի 27. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  42. ↑ 42,0 42,1 Molina, Federico Rivas (2023 թ․ մարտի 30). «Javier Milei, the unclassifiable Argentine politician». EL PAÍS English (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  43. ↑ «Milei wants to appoint Macri as Argentina's overseas ambassador | Buenos Aires Times». www.batimes.com.ar. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Խավիեր_Միլեյ&oldid=9806713» էջից