Վիքիպեդիա

Էլֆրիդա Գերսթլ

Էլֆրիդա Գերսթլ (գերմ.՝ Elfriede Gerstl), հունիսի 16, 1932(1932-06-16)[1][2][3][…], Վիեննա, Ավստրիա[4] - ապրիլի 9, 2009(2009-04-09)[1][2][3][…], Վիեննա, Ավստրիա[4]), հրեական ծագումով ավստրիացի գրող, բանաստեղծուհի։ Էրիխի Ֆրիդի (1999) և Գեորգ Թրակլի գրական մրցանակների դափնեկիր։

Էլֆրիդա Գերսթլ
Ծնվել էհունիսի 16, 1932(1932-06-16)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՎիեննա, Ավստրիա[4]
Վախճանվել էապրիլի 9, 2009(2009-04-09)[1][2][3][…] (76 տարեկան)
Վախճանի վայրՎիեննա, Ավստրիա[4]
ԳերեզմանՎիենայի կենտրոնական գերեզմանատուն
Մասնագիտությունբանաստեղծուհի, գրող, կանանց իրավունքների պաշտպան և մանկագիր
Լեզուգերմաներեն
Քաղաքացիություն Ավստրիա
ԿրթությունՎիեննայի համալսարան
Պարգևներ
 Elfriede Gerstl Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Էլֆրիդա Գերսթլը ծնվել է ատամնաբույժի ընտանիքում։ Փրկվել է հոլոքոստից։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում մոր հետ միասին թաքնվել է նացիստական հետապնդումներից, հրաշքով խուսափել համակենտրոնացման ճամբար ուղարկվելուց[6]։

Պատերազմից հետո Վիեննայի համալսարանում սովորել է բժշկություն և հոգեբանություն, բայց ուսումն ավարտել է աղջկա ծնվելուց հետո[7]։ 1963 թվականին Գերսթլը տեղափոխվել է Արևմտյան Բեռլին և Literarisches Colloquium Berlin-ից ստացել կրթաթոշակ։ Մինչև 1972 թվականն ապրել է Արևմտյան Բեռլինում, որից հետո վերադարձել է Վիեննա[6]։

Ստեղծագործական ուղի խմբագրել

1950-ականներին զբաղվել է գրական գործունեությամբ։ 1955 թվականին Neue Wege («Նոր ուղիներ») ամսագրում հրատարակել է իր առաջին աշխատանքը[8]։ 1962 թվականին լույս է տեսել նրա բանաստեղծությունների և պատմվածքների առաջին ժողովածուն` «Gesellschaftsspiele mit mir»: 1968-1969 թվականներին ապրելով Բեռլինում՝ գրել է «Spielräume» վեպը, որը լույս է տեսել միայն 1977 թվականին։ Գերսթլը տարբեր ժանրերի գրական ստեղծագործությունների հեղինակ է. գրել է բանաստեղծություններ, էսսեներ և պատմվածքներ, որոնցում բարձրացրել է ֆեմինիզմի և գենդերային քաղաքականության հարցեր։ Չնայած իր ողբերգական կենսափորձին՝ նա մինչև իր կյանքի վերջը չի կորցրել թեթև ու սրամիտ կերպով գրելու կարողությունը։ Ավստրիայի մշակույթի նախարար Կլաուդիա Շմիդտի խոսքով Գերսթլը կարևոր ներդրում ունի գերմանալեզու գրականության զարգացման գործում։

Նա ընկերացել է ավստրիացի վիպասան, 2004 թվականի Գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Էլֆրիդե Ելինեկի հետ և հանդիսանում է նրա գրական կենսագրության հեղինակը։ 1960 թվականին Գերսթլն ամուսանցել է գրող և ռադիոխմբագիր Գերալդ Բիսինգերի հետ, որի հետ ունեցել են մեկ դուստր[6]։

Ստեղծագործություններ խմբագրել

Ընտրյալ երկեր խմբագրել

  • Band 1: Mittellange Minis. Herausgegeben von Christa Gürtler und Helga Mitterbauer. Graz: Droschl 2012. 978-3-85420-797-9
  • Band 2: Behüte behütet. Herausgegeben von Christa Gürtler und Helga Mitterbauer. Graz: Droschl 2013. 978-3-85420-844-0
  • Band 3: Haus und Haut. Herausgegeben und mit einem Nachwort von Christa Gürtler und Martin Wedl. Graz: Droschl 2014. 978-3-85420-958-4
  • Band 4: Tandlerfundstücke. Herausgegeben und mit einem Nachwort von Christa Gürtler und Martin Wedl. Graz: Droschl 2015. 978-3-85420-967-6

Անհատական հրատարակություններ խմբագրել

  • Gesellschaftsspiele mit mir. Gedichte und Kurzprosa. Kulturamt der Stadt Linz 1962.
  • Berechtige Fragen. Hörspiele. Edition Literaturproduzenten, Wien 1973.
  • Spielräume. Roman. 1977. edition neue texte, Literaturverlag Droschl, Graz 1993.
  • Narren und Funktionäre. Essays. Wien 1980.
  • Wiener Mischung. Gedichte und Kurzprosa. edition neue texte, Literaturverlag Droschl, Linz/Graz 1982.
  • eine frau ist eine frau ist eine frau … autorinnen über autorinnen (Herausgeberin). Promedia Verlag, Wien 1985. 978-3-900478-08-7
  • Vor der Ankunft. Reisegedichte. Viersprachige Ausgabe, deutsch-englisch-französisch-italienisch, Freibord-Verlag Sonderreihe, Wien 1988.
  • Ablagerungen. Anthologie. Hrsg. gemeinsam mit Herbert J. Wimmer, edition neue texte, Literaturverlag Droschl, Graz 1989.
  • Unter einem Hut. Gedichte und Essays. Deuticke Verlag, Wien 1993.
  • Kleiderflug – Texte Textilien Wohnen. Mit einer diskursiven Fotoserie von Herbert J. Wimmer: „alfabet des wohnens“. Edition Splitter, Wien 1995
    Erweiterte Neuauflage: kleiderflug – schreiben sammeln lebensräume. Mit einer diskursiven Fotoserie von Herbert J. Wimmer: „alfabet des wohnens“. Edition Splitter, Wien 2007. 978-3-901190-44-5.
  • Die fliegende Frieda. Ein Jugendbuch. Mit Illustrationen von Angelica Kauffman. Edition Splitter, Wien 1998.
  • Alle Tage Gedichte – Schaustücke. Hörstücke – plus Mini-Buch: hin & her & hin. Deuticke Verlag, Wien 1999.
  • neue wiener mischung. neue und alte gedichte, kurzprosa. Mit einem Nachwort von Konstanze Fliedl. edition neue texte, Literaturverlag Droschl, Graz 2001.
  • gemeinsam mit Herbert J. Wimmer: LOGO(S) – ein schachtelbuch. fünfzig text-ansichts-karten. Literaturverlag Droschl, Graz 2004. 3-85420-654-2
  • mein papierener garten. gedichte. Literaturverlag Droschl, Graz 2006. 978-3-85420-708-5
  • Spazi per giocare con la mente – Spielräume. Übersetzung von Dagmar Winkler. Vorworte von Elfriede Jelinek und Fausto Cercignani. Perosini Editore, Zevio/Verona 2007. 978-88-85409-63-7
  • Assortimento viennese – Wiener Mischung. Gedichte, ausgewählt und übersetzt von Riccarda Novello. Vorwort von Elfriede Jelinek. Luciana Tufani Editrice, Ferrara 2008. 978-88-86780-69-8
  • lebenszeichen – gedichte träume denkkrümel. Mit einem Vorwort von Elfriede Jelinek. Mit Illustrationen von Heinrich Heuer, Angelica Kauffman, Herbert J. Wimmer. Literaturverlag Droschl, Graz 2009. 978-3-85420-763-4

Ձայնագրություններ խմբագրել

  • Alle Tage Gedichte - Ausgewählt und gelesen von Elfriede Gerstl. Der Hörverlag, München 2000 3-89584-613-9
  • A BISSAL GFIACHT A BISSAL GFREID... - eine Auswahl. Übersetzt ins Hebräische von Michael Dak, Jerusalem. Auf dem Tonträger: A BISSAL GFIACHT A BISSAL GFREID... gesprochen von Elfriede Gerstl, Timna Brauer, Erika Deutinger, Barbara Horvath, Sharon Nuni, Vera Albert, Anat Stainberg und Doron Rabinovici. Edition "Mittelmeer 23" Nr. 3, AlbertVera Verlag, Wien 2013 978-3-9503164-2-1

Մատենագիտություն խմբագրել

  • Konstanze Fliedl & Christa Gürtler (eds.): Dossier Elfriede Gerstl (NR. 18). Literaturwissenschaftliche Arbeiten zu Elfriede Gerstl. Literaturverlag Droschl, Graz 2002.
  • Herbert J. Wimmer: In Schwebe halten – Spielräume von Elfriede Gerstl – ein Diskursbuch literarischer und gesellschaftlicher Entwicklungen der 60er und 70er Jahre des 20. Jahrhunderts. 2. Auflage. edition praesens, Wien 1998.
  • Dagmar Winkler-Pegoraro: Elfriede Gerstl. „Sprache(n), Spiele, Spielräume“. – Experimentelle Literatur in Österreich. Dissertation, Universität Wien 1999.
  • Handbuch österreichischer Autorinnen und Autoren jüdischer Herkunft 18. bis 20. Jahrhundert. Band 1. Hrsg. von der Österreichischen Nationalbibliothek, Wien. Saur, München 2002, pp. 414 f.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 filmportal.de — 2005.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Blumesberger S. Handbuch der österreichischen Kinder- und Jugendbuchautorinnen (գերմ.) — 2014. — Vol. 1. — S. 349—353. — ISBN 978-3-205-78552-1
  5. ↑ https://www.wien.gv.at/kultur/abteilung/ehrungen/preise/preistraeger.html#lit
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Childs, David (2009 թ․ մայիսի 29). «Elfriede Gerstl: Viennese writer who survived the Holocaust». The Independent. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.
  7. ↑ «Autorin Elfriede Gerstl 76-jährig gestorben» (German). Kleine Zeitung. 2009 թ․ ապրիլի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  8. ↑ «Elfriede Gerstl ist gestorben» (German). Der Spiegel. 2009 թ․ ապրիլի 9. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլֆրիդա Գերսթլ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էլֆրիդա_Գերսթլ&oldid=9240666» էջից