Էլիզաբեթ Վիժե լը Բրոն
| Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Մարի Էլիզաբեթ Լուիզա Վիժե լը Բրոն (ֆր.՝ Élisabeth-Louise Vigée-Le Brun, ապրիլի 16, 1755[1][2][3][…], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[4][5] - մարտի 30, 1842[2][3][6][…], Փարիզ, Ֆրանսիա[5]), ֆրանսիացի գեղանկարչուհի, մեմուարների և թագուհի Մարի Անտուանետայի նկարների հեղինակ։
Էլիզաբեթ Վիժե լը Բրոն ֆր.՝ Élisabeth Vigée Le Brun | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | ապրիլի 16, 1755[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[4][5] |
| Վախճանվել է | մարտի 30, 1842[2][3][6][…] (86 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Փարիզ, Ֆրանսիա[5] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա[7] |
| Դավանանք | կաթոլիկություն |
| Մասնագիտություն | նկարչուհի, գրական սալոնի տեր և գրող |
| Ոճ | ռոկոկկո[8] և նեոդասականություն[8] |
| Ժանր | դիմանկար և դիմապատկեր[5] |
| Թեմաներ | գեղանկարչություն |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Marie Antoinette with a Rose?, Marie Antoinette and Her Children? և Baronne de Crussol? |
| Ուսուցիչ | Louis Vigée? և Gabriel Briard? |
| Աշակերտներ | Մարի–Գիեմին Բենուա |
| Պաշտոն | պալատական նկարիչ |
| Անդամակցություն | Գեղանկարի և քանդակի ակադեմիա |
| Հայր | Louis Vigée? |
| Ամուսին | Ժան Բատիստ Լը Բրյուն |
| Զավակներ | Julie Le Brun? |
| Ազգականներ | Eugénie Tripier-Le Franc? |
ստորագրություն | |
 Elisabeth Vigée-Lebrun Վիքիպահեստում | |
ԿենսագրությունԽմբագրել
Էլիզաբեթ Վիժե լը Բրոնի գեղանկարչության առաջին ուսուցիչը եղել է նրա հայրը։ Ապագա նկարչուհու խորհրդատուներն են եղել՝ Ժան-Բատիստ Գրյոզը, Ժոզեֆ Վերնեն, Գաբրիել Ֆրանսուա Դուայենը և այլ վարպետներ։ Արդեն 1765 թ. 11-ամյա պատանի նկարչուհու արվեստանոցը ի պաշտոնե փակվել է՝ արտոնագրի բացակայության պատճառով։
1770-ական թվականներին Վիժեների ընտանիքը տեղափոխվեց Փարիզի Սենտ Օնորե փողոցի իրենց բնակարանը, որը գտնվում էր Պալե Ռուայալ պալատի հարևանությամբ և շուտով 15-ամյա արդեն պրոֆեսիոնալ նկարչուհուհին ունեցավ պատվիրատուների մի հսկա բանակ։ Այդ շրջանում նրա աջակիցներն ու հովանավորներն էին Փարիզի մեծահարուստ կանայք, այդ թվում՝ տիկին դը Վերդենը և Մարիա Ադելաիդա դը Բուրբոն-Պենտևրը՝ Շարտրի դքսի կինը։
Փարիզում մեծ համբավ վայելող երիտասարդ նկարչուհին շատ հաճախ հրաժարվում էր երկրպագուների պատվերներից, ովքեր իրականում նրբագեղ օրիորդի հետ հանդիպելու պատրվակ էին փնտրում։
Սերվելով փոքր բուրժուական ընտանիքից Վիժեն շուտով իր ուրույն տեղն ունեցավ ֆրանսիական արքունական ազդեցիկ արիստոկրատիայում։
1776 թվականին Վիժեն ամուսանցավ գեղանկարիչ և արվեստի գործերի հայտնի վաճառական Ժան-Բատիստ Պիեռ լը Բրոնի հետ։ Ամուսնու կապերի շնորհիվ երիատասարդ դիմանկարչուհին էլ ավելի հայտնի դարձավ ֆրանսիական ազնվազարմ միջավայրում և վերջապես Վիժեն ստացավ թագուհի Մարիա Անտուանետային նկարելու հրավեր։ Վերջինս, բարձր գնահատելով նկարչուհու տաղանդը, հանդես եկավ նորանոր պատվերիների առաջարկով. ավելին՝ 1783 թվականին նրա անմիջական միջնորդությամբ Վիժե լը Բրոնը դարձավ Ֆրանսիայի Գեղանկարչության և քանդակագործության թագավորական ակադեմիայի անդամ։
ԱրվեստԽմբագրել
1780-ական թվականներին Վիժեն ճանապարհորդում է Եվրոպայում՝ աշխատելով տարբեր երկրներում։ Այն ճանապարհորդության ընթացքում նա նկարում է Եվրոպայի թագավորական ընտանիքների, քաղաքական գործիչների և հայտնի մարդկանց նկարներ։ Այդպիսով, այդ ընթացքում Վիժե լը Բրոնը նկարեց Հոլանդիայի ապագա թագավոր՝ Վիլհելմ 1-ի, Ռուսաստանում (1795-1799)` վերջին լեհական թագավոր՝ Ստանիսլավ Պոնյատովսկու, իշխան Կոնստանտին Պավլովիչի տիկնոջ՝ իշխանուհի Մարիա Ֆյոդորովնայի և կայսրական ընտանիքի մյուս անդամների դիմանկարները։ Ճանապարհորդության ընթացքում նա զուգահեռաբար ընտրվում էր որպես տեղի Գեղարվեստի ակադեմիաների անդամ։
Ֆրանսիական մեծ հեղափոխությունից հետո Վիժե լը Բրոնը Նոպոլեոնի հրավերով վերադառնում է Փարիզ և մինչև 1814 թվականը ապրում է Լուվեսիենի իր կալվածքում։ 1814 թվականին, երբ դաշնակից զորքերի կազմում ռուսակական զորքերը մտնելով Փարիզ տեղեկայվեցին Վիժեի Լավուսիենի կալվածքում՝ նկարչուհին տեղափոխվեց Փարիզ։
1835-1837 թվականներին Փարիզում հրատարակվում են Մարի Վիժե լը Բերնի մեմուարները։
Էլիզաբեթ Մարի Լուիզա Վիժե լը Բրոնը մահացել է 1842 թվականի մարտի 30-ին՝ Փարիզում։ Նրա ստեղծագործական ժառանգությունն ամփոփում են շուրջ 660 դիմանկարներ և 200 բնանակարներ։
ՊատկերասրահԽմբագրել
Դիմանկար.Էթիեն Վիժե (նկարչուհու եղբայրը), 1773, Գեղանկարչության թանգարան, Սենտ Լուիս
Դիմանկար.Եկատերինա Նիկոլաևնա Մենշիկովա, 1795, Հայաստանի ազգային պատկերասրահ
Դիմանկար. Ստանիսլավ Պոնտյակովսկի, 1797 Բոգդան և Վարվարա Խանենկոների արվեստի ազգային թանգարան
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Elisabeth Vigée-Le Brun (նիդերլ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Elisabeth Louise Vigée-Lebrun — 2008.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 http://arts-graphiques.louvre.fr/detail/artistes/1/2669-VIGEE-LEBRUN-Elisabeth
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 https://rkd.nl/explore/artists/80953
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.
- ↑ 8,0 8,1 https://artuk.org/discover/stories/lisabeth-louise-vigee-le-brun-from-rococo-to-revolution
- ↑ «Փարիզ»։ Վիքիպեդիա՝ ազատ հանրագիտարան (հայերեն)։ 2016-10-24