Ենթամնա, հայերենի կետադրական բացահայտության նշաններից, որն օգտագործվում է բառը տողադարձի ենթարկելու ժամանակ կամ այն վանկատելու համար, դրվում է բառի անջատված հատվածների միջև, օրինակ՝ դա֊սա֊գիրք, պա֊հա֊րան[1]։

֊

Հայերենի կետադրություն

վերջակետ ( : )
միջակետ ( )
ստորակետ ( , )
բութ ( ՝ )
շեշտ ( ՛ )
հարցական նշան ( ՞ )
բացականչական
նշան
( ՜ )
չակերտներ ( « » )
միության գծիկ ( - )
անջատման գիծ ( )
կախման կետեր ( )
բազմակետեր ( ․․․․ )
փակագծեր ( [ ] ( ) )
ապաթարց ( ՚ )
ենթամնա ( ֊ )
բացատ ( )
Հին հայերենի կետադրություն
թավ•լերկ•մակակետ
սոսկ•սուղ
պատիվ ( ՟ )
Լատիներենի կետադրություն
բացականչական
նշան
( ! )
հարցական նշան ( ? )
Տպագրական նշաններ
ամպերսենդ ( & )
աթ ( @ )
աստղանիշ ( * )
հակադարձ շեղագիծ ( \ )
ցանկի մակնշան ( )
տպագրական խաչ ( †, ‡ )
աստիճան ( ° )
վանդականիշ ( # )
համարանիշ ( )
բաժանման նշան ( ÷ )
կարգի ցուցիչ ( º, ª )
տոկոս, հազարերորդական մաս ( %, ‰ )
ենթաբաժին ( )
շտրիխ ( ′, ″, ‴ )
բաժին ( § )
ալիքանշան ( ~ )
ընդգծում ( _ )
կանգնակ ( ¦, | )
Մտավոր սեփականություն
հեղինակային
իրավունքի նշան
(©)
ապրանքանշանի իրավունք (®)
սպասարկման նշան ()
ապրանքանիշ ()
Արժույթներ
արժույթի նշան (¤)
արժույթների
նշաններ`
(֏ ฿ ¢ $ £ ¥ )

Պատմություն

խմբագրել

Ենթամնան քերականների և հայկական հին ձեռագրերում գործածվել է 12-րդ դարից որպես առոգանության նշան (‿ կամ — ձևով)[2]։ Մյուս կողմից ենթամնան հնում գործածվում էր իբրև «անհոդակապ բարդ բառերի բաղադրիչները միմյանց միացնող գծիկ», որը դրվում էր տողի մեջ, ցանկացած նման բառերի ներքևում, իսկ այժմ այն հիմնականում կիրառվում է իբրև տողադարձի նշան և դրվում է տողի վերջում[3]։ Անվանման տարբերակներն են՝ կիսենթամնա, ենթամայն, ենթամնա, ներքսագրական, տողադարձի նշան։ Ենթամայն տերմինն առաջացել Դիոնիսիոս Թրակացու «Քերականական արվեստ» աշխատության մեկնությունից արված ύμενպատճենումից, այն է՝ հին հունարեն՝ ν'πο֊ «ենթ-, տակը» և հին հունարեն՝ ՛'εν (ετς) «մի, մեկ», սակայն հունարենից տարբեր տեսք ունի։

Յունիկոդում

խմբագրել

Ենթամնան համակարգչային Յունիկոդ ստանդարտում ներկայացվում է U+058A նիշով։

Տես նաև

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Ա. Սարգսյան, Ս. Համբարձումյան, Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ, Երևան, 2012» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 30-ին.
  2. Մխիթարյան, Հ.Մ. (1960). «Հին հայերենի կետադրությունը». Պատմաբանասիրական հանդես (4):
  3. Վ. Համբարձումյան, Հայոց լեզվի կետադրական տերմինների ծագումը և կառուցվածքը, էջ 202-218