Հարավկորեական վոն

Հարավկորեական վոն; 대한민국 원 / 大韓民國圓
	Թղթադրամներ
ISO 4217 կոդ	USD
Երկիր	Հարավային Կորեա
Պաշտոնական; օգտագործում	Հարավային Կորեա
Կազմված է	100 չոնից
Նշան	KRW
Մետաղադրամներ	1, 5, 10, 50, 100, 500 վոն
Թղթադրամներ	1000, 5000, 10 000, 50 000 վոն
Կենտրոնական բանկ	Կորեայի բանկ
Վեբ-կայք	www.bok.or.kr

Հարավկորեական վոն (կոր.՝ 원, 圓, վոն)` Կորեայի Հանրապետության դրամական միավոր։ Շրջանառության մեջ են 1000, 5000, 10000 և 50000 վոն անվանական գնով թղթադրամները և 1, 5, 10, 50, 100 և 500 վոն անվանական գնով մետաղադրամները։ Քանի որ 1 և 5 վոն արժողությամբ մետաղադրամները հազվադեպ են հանդիպում, հաշվարկը թույլատրվում է կլորացնել մինչև 10 վոն։

Պատմություն խմբագրել

Վոնը կրկին շրջանառության մեջ է դրվել 1962 թվականի հունիսի 9-ից։ Նոր արժույթի փոխանակումը կատարվել է հետևյալ հարաբերակցությամբ` 1վոն = 10խվան։ 1975 թվականի մարտի 22-ին, երբ շրջանառությունից հանվեց խվան անվանական գնով վերջին մետաղադրամը, վոնը դարձավ միակ օրինական վճարային միջոցը։ Նրան վերագրվում է ISO 4217 կոդը` KRW: 1962 թվականին, երբ շրջանառության մեջ դրվեց վոնը, դրա փոխարժեքը ամրացված էր ԱՄՆ դոլարի փոխարժեքին` 125 վոն=1 դոլար հարաբերակցությամբ։ Ամրացված փոխարժեքը 1962 թվականից մինչև 1980 թվականը ներկայացված է ներքոհիշյալ աղյուսակում.

Երկրորդ կորեական վոն
Հաստատման ամսաթիվ	Հարավկորեական վոնի հարաբերակցությունը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ
1962 թվականի հունիսի 10	125
1964 թվականի մայիսի 3	255
1972 թվականի օգոստոսի 3	400
1974 թվականի դեկտեմբերի 7	480
1980 թվականի հունվարի 12	580

Շրջանառության մեջ էր նաև «չոն»(կոր.՝ 전, 錢) մետաղադրամը` 1/100 վոն արժողությամբ, սակայն կապված վոնի արժեզրկման հետ այն չի կիրառվում։

1980 թվականի փետրվարի 27-ից քայլեր ձեռնարկեցին լողացող փոխարժեքի կուրսին անցնելու համար։ Վերջնական անցումը ազատ փոխարժեքին տեղի ունեցավ 1997 թվականի դեկտեմբերի 24-ին, երբ ձեռք էր բերվել համաձայնություն Արժույթի միջազգային հիմնադրամի^[1] հետ։ Դրանից որոշ ժամանակ անց, կապված ասիական ֆինանսական ճգնաժամի հետ, վոնը արժեզրկվեց գրեթե երկու անգամ։

Մետաղադրամներ խմբագրել

Մինչև 1966 թվականը շրջանառության մեջ գտնվող միակ մետաղադրամները 10 և 50 խվան անվանական գներոով մետաղադրամներն էին, համապատասխանաբար գործածվում էր 1 և 5 վոն։ Նոր մետաղադրամները, վոն անվանական գնով, Կորեայի Բանկի կողմից թողարկվեց 1966 թվականի օգոստոսի 16-ին։ Դրանք էին`1, 5 և 10 վոն։ Այդ մետաղադրամներում առաջին անգամ չկիրառվեց կորեական օրացույցը, տարեթվերը հաշվարկվեցին մեր թվարկության սկզբից։ 10 և 50 խվան արժողությամբ մետաղադրամները շրջանառությունից հանվել են 1975 թվականի մարտի 22-ին։

1968 թվականին 1 վոն արժողությամբ արույրից մետաղադրամը փոխարինվեց ալյումինե մետաղադրամով, որի արդյունքում նրա իրական գինը գերազանցեց անվանական գնին։ Նպատակ ունենալով հետագայում թողարկված մետաղադրամների արժեքը իջեցնել, 1970 թվականին թողարկվեցին նոր մետաղադրամներ 5 և 10 վոն արժողությամբ, արույրը փոխարինելով բրոնզով։ Նույն թվականին շրջանառության մեջ դրվեց պղնձանիկելային 100 վոն արժողությամբ մետաղադրամը, իսկ 1972 թվականին՝ 50 վոն։

1982 թվականի հունիսի 12-ին ինֆլյացիայի պատճառով և առևտրային ավտոմատների տարածման արդյունքում շրջանառության մեջ դրվեց 500 վոն արժողությամբ մետաղադրամը:1983 թվականի հունվարին, նպատակ ունենալով կայունացնել մետաղադրամների համակարգը, թողարկվեց մետաղադրամների նոր շարք` 1, 5, 10, 50 և 100 վոն արժողությամբ։ Մետաղադրամները թողարկեցին նույն կառուցվածքով ինչ 500 վոնը, բայց պահպանեցին հին մետաղադրամների թեմաները։

Պատկեր		Անվանական գին (վոն)	Տրամագիծ (մմ)	Քաշ (գ)	Նյութ	Եզր	Ավերս	Ռևերս	Ամսաթիվ
ավերս	ռևերս	Անվանական գին (վոն)	Տրամագիծ (մմ)	Քաշ (գ)	Նյութ	Եզր	Ավերս	Ռևերս	թողարկում	մետաղադրոշմ	շրջանառությունից հանել
		1	17,2	1,70	արույր60 % պղինձ 40 % ցինկ	հարթ	հիբիսկուս սիրիական, անվանական գին, բանկի անվանում	անվանական գին, բանկի անվանում, մետաղադրոշմի տարեթիվ	16 օգոստոսի 1966	1966, 1967	1 դեկտեմբերի 1980
				0,73	ալյումին		հիբիսկուս սիրիական, անվանական գին, բանկի անվանում		26 օգոստոսի 1968	1968—1970, 1974—1982	շրջանառության մեջ
				0,73	ալյումին		հիբիսկուս սիրիական, անվանական գին		15 հունվարի 1983	1983—1985, 1987—1991, 1995 թվականից	շրջանառության մեջ
		5	20,4	3,90	Բրոնզ88 % պղինձ 12 % ցինկ	հարթ	Կոբուկսոն, անվանական գին, բանկի անուն	անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ	16 օգոստոսի 1966	1966	շրջանառության մեջ
				2,95	արույր 65 % պղինձ 35 % ցինկ		Կոբուկսոն, անվանական գին, բանկի անուն		16 հուլիսի 1970	1970—1972, 1978—1982
				2,95	արույր 65 % պղինձ 35 % ցինկ		Կոբուկսոն, անվանական գին		15 հունվարի 1983	1983, 1987—1991, 1995—1997, 1999 թվականից
		10	22,9	4,22	բրոնզ88 % պղինձ 12 % ցինկ	հարթ	Տաբոտհապ, անվանական գին, բանկի անուն	անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ	16 օգոստոսի 1966	1966—1970	շրջանառության մեջ
				4,06	արույր 65 % պղինձ 35 % ցինկ		Տաբոտհապ, անվանական գին, բանկի անուն		16 հուլիսի 1970	1970—1975, 1977—1982
				4,06	արույր 65 % պղինձ 35 % ցինկ		Տաբոտհապ, անվանական գին		15 հունվարի 1983	1983, 1985—2009
			18,0	1,22	ալյումինե, պղնձապատ 48 % պղինձ 52 % ալյումին		Տաբոտհապ, անվանական գին		18 դեկտեմբերի 2006	2006 թվականից
		50	21,6	4,16	70 % պղինձ 18 % ցինկ 12 % նիկել	մակաշերտավոր	բրնձի ծաղիկ, անվանական գին	անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ	1 դեկտեմբերի 1972	1972—1974, 1977—1982	շրջանառության մեջ
		50	21,6	4,16	70 % պղինձ 18 % ցինկ 12 % նիկել	մակաշերտավոր	բրնձի ծաղիկ, անվանական գին	անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ	15 հունվարի 1983	1983—1985, 1987 թվականից	շրջանառության մեջ
		100	24,0	5,42	պղնձանիկելային խառնուրդ 75 % պղինձ 25 % նիկել	մակաշերտավոր	Լի Սունսին, անվանական գին, բանկի անուն	անվանական գին, մետաղադրոշմի տարեթիվ	30 նոյեմբերի 1970	1970—1975, 1977—1982	շրջանառության մեջ
		100	24,0	5,42	պղնձանիկելային խառնուրդ 75 % պղինձ 25 % նիկել	մակաշերտավոր	Լի Սունսին, անվանական գին	անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ	15 հունվարի 1983	1983 թվականից	շրջանառության մեջ
		500	26,5	7,70	պղնձանիկելային խառնուրդ 75 % պղինձ 25 % նիկել	մակաշերտավոր	Կռունկ, անվանական գին	անվանական գին, բանկի անուն, մետաղադրոշմի տարեթիվ	12 հունիսի 1982	1982—1984, 1987—1997, 1999 թվականից	շրջանառության մեջ

Թղթադրամներ խմբագրել


Շարք Thomas De La Rue (1962)[1](կոր.)
Պատկեր		Անվանական գին (վոն)	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Նկարագրություն		Ամսաթվեր
Ճակատային կողմ	Հակառակ կողմ	Անվանական գին (վոն)	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Ճակատային կողմ	Հակառակ կողմ	Թողարկվել է	Շրջանառությունից հանվել է
		1	94×50	վարդագույն	նշան Կորեայի բանկ	անվանական գին	10 հունիսի 1962	20 մայիսի 1970
		5	94×50	կապույտ				1 մայիսի 1969
		10	108×54	կանաչ				1 սեպտեմբերի 1962
		50	156×66	նարնջագույն	քարե կղզի Հեգիմգան Կոջե քաղաքի մոտ	ջահ, անվանական գին		20 մայիսի 1970
		100		կանաչ	անկախության դարպաս			14 փետրվարի 1969
		500		մոխրագույն	Սուննեմուն			3 փետրվարի 1967
Պատկերի մասշտաբը`1,0 մմ պիքսելով։


Շարք KOMSCO (1962—1969) [2](կոր.)
Պատկեր		Անվանական գին	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Նկարագրություն		Ամսաթվեր
Ճակատային կողմ	Հակառակ կողմ	Անվանական գին	Չափսեր (մմ)	Հիմնական գույներ	Ճակատային կողմ	Հակառակ կողմ	թողարկվել է	շրջանառությունից հանվել է
		10 չոն	90×50	կապույտ	Մակագրություն «Կորեայի բանկ» և անվանական գին(կորերեն)	Մակագրություն «Կորեայի բանկ» և անվանական գին (անգլերեն)	1 դեկտեմբերի 1962	1 դեկտեմբերի 1980
		50 չոն	90×50	շագանակագույն	Մակագրություն «Կորեայի բանկ» և անվանական գին(կորերեն)	Մակագրություն «Կորեայի բանկ» և անվանական գին (անգլերեն)	1 դեկտեմբերի 1962	1 դեկտեմբերի 1980
		10 վոն	140×63	մանուշակագույն	Չխոմսոնդե	Կոբուկսոն	21 սեպտեմբերի 1962	30 հոկտեմբերի 1973
		50 վոն	149×64	կանաչ նարնջագույն կապույտ	Սեուլում Գոնվոն եղանակ	ազդանշանային կրակ, հիբիսկուս սիրիական	21 մարտի 1969
		100 վոն	156×66	կանաչ	անկախության դարպաս	Կյոնխորու տաղավարը Կյոնբոկունում	1 նոյեմբերի 1962
		100 վոն	156×66	կանաչ	Սեջոն Մեծ	Կորեայի բանկի գլխավոր շենքը	14 օգոստոսի 1965	1 դեկտեմբերի 1980
		500 վոն	165×73	շագանակագույն	Սուննեմուն	Կոբուկսոն	16 օգոստոսի 1966	10 մայիսի 1975
Պատկերի մասշտաբ` 1,0 մմ պիքսելով։

Շարք 1972—1973 թվականներ [3](կոր.)
Պատկեր		Անվանական գին	Չափսեր	Հիմնական գույն	Նկարագրություն			Ամսաթիվ		Շարքի նշանակություն	Տպագրաման վայր
Ավերս	Ռևերս	Անվանական գին	Չափսեր	Հիմնական գույն	Ավերս	Ռևերս	Водяной знак	թողարկման	շրջանառությունից հանվել է	Շարքի նշանակություն	Տպագրաման վայր
		₩5000	167 × 77 մմ	Շագանակագույն	Լի Ի	Կորեյի բանկի գլխավոր շենք		1 հուլիսի 1972	1 դեկտեմբերի 1980	Շարք I (가)	Thomas de la Rue^[2]
		₩10 000	171 × 81 մմ	Շագանակագույն	Սեջոն Մեծ, Հիբիսկուս սիրիական	Քինջոնջոնը Կյոնբոկունում		12 հունիսի 1973	10 նոյեմբերի 1981	Շարք I (가)	Ճապոնիայում^[3]
Շարք 1973—1979 թվականներ [4](կոր.)
		₩500	159 × 69 մմ	Կանաչ և վարդագույն	Լի Սունսին Կոբուկսոն	Լի Սունսինի դամբարանը	Ոչ	1 սեպտեմբերի 1973	12 мая 1993	Շարք III (다)
		₩1000	163 × 73 մմ	Մանուշակագույն	Լի Խվան, Հիբիսկուս սիրիական	Կոնֆուցիոսի Դոսան դպրոց		14 օգոստոսի 1975	12 мая 1993	Շարք I (가)	Ճապոնիայում^[4]
117px	117px	₩5000	167 × 77 մմ	Նարնջագույն	Լի Ի	Օչժուկհոնը Կաննինում		1 հունիսի 1977	12 մայիսի 1993	Շարք II (나)	Ճապոնիայում^[2]
		₩10 000	171 × 81 մմ	Կանաչ	Սեջոն Մեծ, ջրային ժամացույց	Կյոնխորու տաղավարը Կյունբոկկունում Հիբիսկուս սիրիական		15 հունիսի 1979	12 մայիսի 1993	Շարք II (나)	Ճապոնիայում^[3]

Շարք 1983—2002 թվականներ [5](կոր.)
Պատկեր		Անվանական գին	Չափսեր	Հիմնական գույն	Նկարագրություն			Ամսաթիվ	Շարքի նշանակություն	Փոփոխություն
Ավերս	Ռևերս	Անվանական գին	Չափսեր	Հիմնական գույն	Ավերս	Ռևերս	Նշագիծ	թողարկման	Շարքի նշանակություն	Փոփոխություն
		₩1000	151 × 76 մմ	Մանուշակագույն	Լի Խվան	Կոնֆուցիոսի Դոսան դպրոց	Շրջված դիմանկար	11 հունիսի 1983	Շարք II (나)
		₩5000	156 × 76 մմ	Նարնջագույն	Լի Ի	Օչժուկհոնը Կաննինում		11 հունիսի 1983	Շարք III (다)
		₩5000	156 × 76 մմ	Նարնջագույն	Լի Ի	Օչժուկհոնը Կաննինում		12 հունիսի 2002	Շարք IV (라)	թույլ տեսողություն ունեցողների համար գույները ուժեղացված էին
		₩10 000	161 × 76 մմ	Կանաչ	Սեջոն Մեծ, ջրային ժամացույց	Կյոբխորու տաղավարը Կյոնբոկունում		8 հոկտեմբերի 1983	Շարք III (다)
								20 հունվարի 1994	Շարք IV (라)	«Սուզվող» մետաղական շերտեր, միկրոկնիք ջրային ժամացույցի վրա,դաջված թաքնված պատկեր
							Շրջված դիմանկար, Տխենգիկկի	19 հունիսի 2000	Շարք V (마)	Թույլ տեսողություն ունեցողների համար գույները պայծառեցված են, ջնջված է Եվրիոնի համաստեղությունը, հեղինակային ստորագրություն

Շարք 2006—2007 թվականների [6](կոր.)
Պատկեր		Անվանական գին	Չափսեր	Հիմնական գույն	Նկարագրություն			Ամսաթիվ	Շարքի նշանակություն
Ավերս	Ռևերս	Անվանական գին	Չափսեր	Հիմնական գույն	Ավերս	Ռևերս	Նշագիծ	թողարկման	Շարքի նշանակություն
		₩1000	136 × 68 մմ	Կապույտ	Լի Խվան, Մենյունդանը համալսարանում	Կոնֆուցիական ակադեմիա "Տոնսան" պատկեր, հիմնադրված Լի Խվանի կողմից	Շրջված դիմանկար, անվանական գին	22 հունվարի 2007	Շարք III (다)
		₩5000	142 × 68 մմ	Կարմիր և դեղին	Լի Ի, Օչժուկխոնը Կաննինում	Սին Սաիմդան երկու նկարներ, Լի Ի փիլիսոփայի մայր		2 հունվարի 2006	Շարք V (마)
		₩10 000	148 × 68 մմ	Կանաչ	Սեջոն Մեծ, "Ձոն երկնքում թռչող վիշապի մասին"	15-րդ դարի գլոբուսը, Բոհեն լեռան աստղադիտարանը, 15-րդ դարի աստղային երկնքի քարտեզը		22 հունվարի 2007	Շարք VI (바)
		₩50 000	154 × 68 մմ	Նարնջագույն և դեղին	Սին Սաիմդան, "Խաղող" և "Բույսեր և միջատներ" նկարները (հեղինակ Սին Սաիմդան)	"Ծաղկած սալորենին լուսնյակ գիշերով" նկարը (հեղինակ Օ Մոն Րյոն), նկար "Բամբուկ" (հեղինակ Օ Չժոն)		23 հունիսի 2009	Շարք VI (바)

Փոխարժեքի ռեժիմ խմբագրել

Ներկայումս Հարավային Կորեայում գործում է փոխարժեքի լողացող կուրսի ռեժիմը։ Վարած քաղաքականության արդյունավետությունը երևում է ինֆլյացիայի ցուցանիշները։

KRW ներկա փոխարժեքները
Google Finance կայքից՝:	AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD
XE.com կայքից՝	AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD
OANDA.com կայքից՝	AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Kurt Schuler (29 февраля 2004). «Tables of modern monetary history: Asia». Currency Boards and Dollarization. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)
↑ ^2,0 ^2,1 «Brief History of current Korea notes in circulation; 5,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 «Brief History of current Korea notes in circulation; 10,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2008 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)
↑ «Brief History of current Korea notes in circulation; 1,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Галерея банкнот Южной Кореи(գերմ.)(անգլ.)(ֆր.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարավկորեական վոն» հոդվածին։

[1] Kurt Schuler (29 февраля 2004). «Tables of modern monetary history: Asia». Currency Boards and Dollarization. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)

[5000wonhis-2] 2,0 ^2,1 «Brief History of current Korea notes in circulation; 5,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)

[10,000wonhis-3] 3,0 ^3,1 «Brief History of current Korea notes in circulation; 10,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2008 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)

[1000wonhis-4] «Brief History of current Korea notes in circulation; 1,000 won note». Банк Кореи. Արխիվացված է օրիգինալից (Flash и HTML) 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 10 сентября 2008-ին.(անգլ.)

[1]

[2]

[3]

[4]