Դավիթ Հովհաննես

հայ թարգմանիչ, բանաստեղծ

Դավիթ Հովհաննես (Դավիթ Հրաչյայի Հովհաննիսյան, փետրվարի 17, 1945(1945-02-17), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - հուլիսի 19, 2016(2016-07-19)[1], Երևան, Հայաստան), հայ բանաստեղծ, թարգմանիչ։ Հայաստանի պետական մրցանակի դափնեկիր («Նոր քրոնիկոն», 2007 թվական), ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (2010)[2], ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ։

Դավիթ Հրաչյայի Հովհաննիսյան
Դավիթ Հովհաննես
Ծնվել էփետրվարի 17, 1945(1945-02-17)
ԾննդավայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել էհուլիսի 19, 2016(2016-07-19)[1] (71 տարեկան)
Վախճանի վայրՋրվեժ, ամառանոց
Մասնագիտությունբանաստեղծ, թարգմանիչ և քաղաքական գործիչ
Լեզուհայերեն
ռուսերեն
Ազգությունհայ
Քաղաքացիություն Հայաստան և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունՆիկոլ Աղբալյանի անվան թիվ 19 հիմնական դպրոց և ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետ
Ստեղծագործական շրջան1965-2016
Ուշագրավ աշխատանքներ«Մեզանից հետո ուժեղ ու հաղթանդամ»
«Քաղաքային ձմեռ»
«Հավերժական հայը»
ԱնդամակցությունՀԳՄ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
ԱշխատավայրՀայֆիլմ, Հայաստանի Հանրային Հեռուստաընկերություն և Նորք
Պարգևներ
Դավիթ Հովհաննես Վիքիքաղվածքում
 David Hovhannes Վիքիպահեստում

Բանաստեղծ Հրաչյա Հովհաննիսյանի որդին է, դերասանուհի Թամար Հովհաննիսյանի եղբայրը։

Կենսագրություն խմբագրել

1962 թվականին ավարտել է Կրուպսկայայի անվան միջնակարգ դպրոցը[3], այնուհետև՝ Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։ Աշխատել է Հայաստանի պարբերական մամուլում, «Հայֆիլմ» կինոստուդիայում, անտիկ և արտասահմանյան գրականության պատմություն է դասախոսել Հայաստանի մի շարք բուհերում։ 1975 թվականից Հայաստանի Գրողների միության անդամ։ 1980-1990 թվականներին հայկական հեռուստատեսության առաջին ալիքով (ընդ որում՝ հիմնականում ուղիղ եթերով) վարել է «Նորք» ամենամսյա գրական հանդեսը։ 2006-2008 թվականներին Հայաստանի հանրային հեռուստաընկերությունում վարել է «Կես ժամ Դավիթ Հովհաննեսի հետ» շաբաթական հաղորդաշարը։

Եղել է «Արևիկ» հրատարակչության տնօրենների խորհրդի նախագահը, 1999-2003 թվականներին՝ ՀՀ Ազգային Ժողովի 2-րդ գումարման պատգամավոր։

Գրել սկսել է վաղ պատանեկան տարիքից, 1965 թվականից տպագրվել է։ Հեղինակել է շուրջ 25 բանաստեղծական, մանկական և թարգմանական ժողովածուներ, հրապարակախոսական և քննադատական հոդվածներ, էսսեներ, ռադիոպիես (ռուսերեն), թարգմանական գրքեր (ռուսերենից և անգլերենից)։ Հայտնի են «Մեզանից հետո ուժեղ ու հաղթանդամ», «Քաղաքային ձմեռ», «Հավերժական հայը» և այլ բանաստեղծություններ։

Թարգմանել է աֆրո-ասիական, մերձբալթյան, ռուս, ուկրաինացի, ամերիկյան դասական բանաստեղծներից։ Ռուսերենով և անգլերենով թարգմանաբար լույս են տեսել նրա բանաստեղծական երեք ժողովածուները, ծավալուն շարքերով մշտապես ներկայացվել է հայ պոեզիայի օտարալեզու անթոլոգիաներում[4][5]։

Քաղաքական հայացքները խմբագրել

2016 թ․ տրված հարցազրույցում ասել է, որ խաղաղության մասին կարել է բանակցել ադեկվատ երկրի իշխանության հետ, իսկ «Ադրբեջանի իշխանությունն ադեկվատ չէ։ Խաղաղությունը պետք է պարտադրել, իսկ մենք կարող ենք դա պարտադրել հաղթական պատերազմով»[6]։

Երկերի մատենագիտություն խմբագրել

  • Երգերի պսակ (բանաստեղծություններ, պոեմ), Երևան, 1974, 92 էջ։
  • Անցյալ կորուսյալ, Երևան, 1979, 156 էջ։
  • Նոր կյանք, Երևան, 1983, 200 էջ։
  • Տագնապներ, Երևան, 1986, 168 էջ։
  • Մայր Հայաստան, Երևան, 1988, 200 էջ։
  • Աղետի գոտի, Երևան, 1989, 203 էջ։
  • Քրոնիկոն, Երևան, 1996, 232 էջ։
  • Requiem aeternam (պոեմ Չարենցի հիշատակին), Երևան, 1997, 127 էջ։
  • Նոր քրոնիկոն, Երևան, 2007, 463 էջ։
  • Տագնապներ (I–XXIV), Երևան, 2012, 720 էջ։
  • Իմ առաջին գիրքը, ինչպես որ պիտի լիներ (1964–1969), Երևան, 2013, 272 էջ։
  • Նոր տագնապներ (XXV–XXXI), Երևան, 2014, 248 էջ։
  • Բանաստեղծություններ (1964–2015), Երևան, 2015, 784 էջ։
  • Անտիպ (1967–2007), Երևան, 2015, 252 էջ։

Մամուլ խմբագրել

  • Բանաստեղծություններ (Մի հին երգ; «Այսօր ես նորից հեքիաթ լսեցի...»): «Գարուն», 1967, № 2, էջ 9։

Թարգմանություններ խմբագրել

  Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում
  • Ազատության կանչ.- Երևան։ Հայաստան, 1973.- 164 էջ.- Բովանդ-ից՝ Ստեղծագործությունների մի մասը։
  • Թուրքմեն բանաստեղծներ.- Երևան։ Հայաստան , 1974.- 90 էջ.- Բովանդ-ից՝ Սեյթլիև Կարա։
  • Ծաղկուն այգի։ Ուկրաինական ժողովրդական խաղիկներ /Թարգմ.՝ Դավիթ Հովհաննես, Յուրի Սահակյան.- Երևան։ Սովետական գրող, 1982.- 30 էջ։
  • Մարցինկյավիչյուս Յուստինաս։ Պրոմեթևսի դատը։ Իկարոս։ Դրամաներ.- Երևան։ Սովետական գրող, 1987.- 117 էջ։
  • Մարցինկյավիչյուս Յուստինաս։ Մինդաուգաս։ Դրամատիկական պոեմ երկու մասից.- Երևան։ Սովետական գրող, 1979.- 108 էջ։
  • Ոսկե դարպասներ։ Ուկրաինական քնարերգություն.- Երևան։ Սովետական գրող, 1977.- 416 էջ.- Բովանդ-ից՝ Լուկիվ Միկոլա. Հուշիկ, շատ հուշիկ։

Գրականություն խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 Մահացել է բանաստեղծ Դավիթ Հովհաննեսը
  2. ՀՀ պատվավոր կոչումներ շնորհելու մասին
  3. «Գարուն», 1967, № 2, էջ 9
  4. «Դավիթ Հովհաննեսի կենսագրությունը AV Production կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 18-ին.
  5. «Դավիթ Հովհաննեսի կենսագրությունը Հայաստանի սփյուռքի նախարարության էլեկտրոնային գրադարանի կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 5-ին.
  6. Բանաստեղծ. «Ի՞նչ է նշանակում Բաքու-Մոսկվա սիրախաղը», Ապրիլ 18,2016, "Առավոտ"
 
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Արտաքին հղումներ խմբագրել