Հայֆիլմ
Համո Բեկնազարյանի անվան «Հայֆիլմ» կինոստուդիա, գեղարվեստական ֆիլմերի կինոստուդիա Երևանում։
Հայֆիլմ | |
|---|---|
| Տեսակ | կինոստուդիա |
| Ընկերության տեսակ | կինոստուդիա |
| Հիմնադրված է | ապրիլի 16, 1923 |
| Հիմնադիր | Համո Բեկնազարյան Դանիել Դզնունի |
| Վայր | Երևան, Հայաստան |
| Երկիր | .svg){kind=small} Հայկական ԽՍՀ →  Հայաստան |
| Արդյունաբերություն | Հայկական կինո |
| Սեփականատեր | Հայաստանի հանրապետություն |
 Armenfilm Վիքիպահեստում | |
ՊատմությունԽմբագրել
1923 թվականին Հայաստանի Ժողկոմխորհի որոշմամբ հանրապետության Լուսժողկոմատի գլխավոր քաղաքական լուսավորության համակարգում ստեղծվում է Հայաստանի Պետական կինոն (Պետկինո)[1]։ Հայկական կինոյի առաջամարտիկը եղավ 1924 թվականին նկարահանված Սովետական Հայաստան հայկական վավերագրական կինոնկարը, որտեղ ներկայացվում էր Հայաստանի մշակույթն ու տնտեսության բուռն զարգացումը։
1925 թվականին կինոռեժիսոր Համո Բեկնազարյանը ստեղծում է առաջին հայկական գեղարվեստական ֆիլմը՝ «Նամուսը»[2], որը կոչած էր ստեղծելու կինոյի նոր ազգային դպրոց։ Հայկական կինոյի առավել նշանակալի երևույթը դարձավ 1931 թվականին նկարահանված «Մեքսիկական դիպլոմատներ» քաղաքական, երգիծական կինոկոմեդիան։ 1935 թվականին նկարահանվել է առաջին հնչյունային գեղարվեստական ֆիլմը՝ «Պեպո»-ն[3], որը մեծ ու նշանակալի հայտնություն էր մշակութային կյանքում։ 1930-ական թվականների վերջերին հայկական կինոն իր հաջող փորձաքննությունն էր անցնում պատմա-հեղափոխական կինեմատոգրաֆիայի ոլորտում։ Այսպես՝ «Կարո»[4], «Զանգեզուր»[5], «Սևանի ձկնորսները»[6], «Լեռնային մարշ» կինոֆիլմերը արտացոլում էին Հայաստանում խորհրդային իշխանության հաղթանակի համար մղված պայքարը և արժանացել են հանդիսատեսի համակրանքին։
Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Հայաստանի շատ կինոգործիչներ մեկնելով ռազմաճակատ՝ հատուկ խմբերում ստեղծեցին մարտական կինոհրապարակախոսության նմուշներ։ Այդ տարիներին «Հայֆիլմ» կինոստուդիայում նկարահանվում է «Դավիթ Բեկ» պատմական ֆիլմը։ 1950-ական թվականների կեսերից հայկական կինոյի առջև նոր հրամայականներ են ծառանում լուծելու գաղափարական-գեղարվեստական խնդիրներ։ Ոգևորվելով ակտիվ հեղափոխական Կամոյի կերպարով՝ ռեժիսորներ Ստեփան Կևորկովը և Էրազմ Մելիք-Քարամյանը[7] որոշում են ստեղծել պատմա-հեղափոխական վիպական ֆիլմեր։ 1956 թվականին ստեղծվում է առաջին ֆիլմը՝ «Անձամբ ճանաչում եմ»[8], իսկ երկրորդը՝ «Արտակարգ հանձնարարություն»[9] ֆիլմը ստեղծվում է 1965 թվականին։
«Հայֆիլմ» կինոստուդիային մեծ հաջողություն են բերում «Երգում է սիրտը»[10] և «Առաջին սիրո երգը» [11] երաժշտական ֆիլմերը։ Այնուհետև նկարահանվում են «Նվագախմբի տղաները»[12], «Տժվժիկը»[13], «Բարև, ես եմ»[14], «Եռանկյունի» և այլ ֆիլմեր։
Բարձր գնահատելով ձեռք բերված հաջողությունները՝ 1973 թվականի օգոստոսի 15-ին Անտոն Քոչինյանը[15] Հ. Բեկ-Նազարյանի անվան Երևանի գեղարվեստական ֆիլմերի կինոստուդիան ներկայացնում է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով պարգևատրման[16]։
ԺամանակագրությունԽմբագրել
- 1923 - Հայաստանի ժողովրդական կրթության կոմիսարիատի Գլխքաղկրթության ցանցում ստեղծվեց «Պետական ֆիլմ» կազմակերպությունը, իսկ նույն տարում՝ «Պետֆոտոկինո» ընկերությունը։
- 1923 - վերանվանեց «Պետֆոտոկինո» կինոգործարան ԲԸ։
- 1926 - Համո Բեկնազարյանը նկարահանեց առաջին հայկական գեղարվեստական ֆիլմը՝ «Նամուս»ը։
- 1928 - վերանվանեց «Հայկինո» Ստուդիա ԲԸ։
- 1935 - Համո Բեկնազարյանը նկարահանեց առաջին հայկական հնչյունային ֆիլմը՝ «Պեպո»ն։
- 1938 - վերանվանվել է «Երևանի ֆիլմերի ստուդիա»։
- 1938 - Լև Ատամանովը նկարահանեց առաջին հայկական մուլտիպլիկացիոն ֆիլմը՝ «Շունն ու կատուն»։
- 1957 - վերանվանվեց «Հայֆիլմ»։
- 1959 - կինոխրոնիկայի և հեռուստաֆիլմերի բաժինն առանձնացավ որպես առանձին «Երևանի վավերագրական ֆիլմերի ստուդիա»։
- 1966 - դարձավ Համո Բեկնազարյանի անվան։
- 2005 - կինոընկերությունը գնեց «Արմենիա Սթուդիոս» ՍՊԸ (որը «CS Media» հոլդինգի մասն է կազմում)։
- 2006 - ՀՀ կառավարության որոշմամբ ստեղծվեց «Հայաստանի ազգային կինոկենտրոն» ՊՈԱԿ-ը, որը հանդիսանում է 1923 թվականին հիմնադրված Համո Բեկնազարյանի անվան «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի իրավահաջորդ պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունը և գործում է ՀՀ մշակույթի նախարարության համակարգում։
Տես նաևԽմբագրել
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Շահնազարովն առաջարկել է վերադարձնել Պետկինոն
- ↑ «Նամուսը»
- ↑ «Պեպո»
- ↑ «Կարո»
- ↑ «Զանգեզուր»
- ↑ «Սևանի ձկնորսները»
- ↑ Հայկական հանրագիտարան։ ՀՍՍՀ Կինո
- ↑ «Անձամբ ճանաչում եմ»
- ↑ «Արտակարգ հանձնարարություն»
- ↑ «Երգում է սիրտը»
- ↑ «Առաջին սիրո երգը»
- ↑ «Նվագախմբի տղաները»
- ↑ «Տժվժիկը»
- ↑ «Բարև ես եմ»
- ↑ Վ. Պետրոսյան «Անտոն Քոչինյանի ժամանակը» Էդիթ Պրինտ, Եր.-2013: Էջ 527-528
- ↑ ՀՀԱԱ, ֆ 1, ց. 53, գ. 73, թ. 52-53