Գորան Բրեգովիչ
Գորան Բրեգովիչ (սերբ.՝ Горан Бреговић, Goran Bregović, ծնվ.՝ մարտի 22, 1950[1], Սարաևո, Բոսնիայի և Հերցեգովինայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՀՍՖՀ[2]), երաժիշտ և երգահան։ Հանդիսանում է Էմիր Կուստուրիցայի գրեթե բոլոր հանրահայտ ֆիլմերի երաժշտության հեղինակը, որոնց թվում են «Սև կատու, սպիտակ կատու», «Գնչուների ժամանակը», «Արիզոնյան երազանք», «Անդերգրաունդ» ֆիլմերը։ 2010 թվականի նոյեմբերին հյուրախաղերով եղել է Հայաստանում՝ նոյեմբերի 15-ին համերգ տալով Կ. Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում[4]։
Գորան Բրեգովիչ | |
---|---|
Բնօրինակ անուն | սերբախորվաթ․՝ Горан Бреговић |
Ծնվել է | մարտի 22, 1950[1] (74 տարեկան) Սարաևո, Բոսնիայի և Հերցեգովինայի Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՀՍՖՀ[2] |
Երկիր | Ֆրանսիա |
Ժանրեր | ֆոլկ ռոք, հարդ ռոք և ժամանակակից ժողովրդական երաժշտություն |
Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, ֆիլմերի երաժշտությունների հեղինակ, կինոդերասան և ստուդիական երաժիշտ |
Գործիքներ | վոկալ[3] և բաս կիթառ |
Լեյբլ | Wrasse Records?, Jugoton?, Diskoton? և Մերկուրի Ռեքորդս |
Անդամակցություն | Bijelo Dugme?, Kodeksi?, Jutro? և Weddings and Funerals Orchestra? |
Ամուսին | Dženana Sudžuka? |
Կայք | goranbregovic.rs |
Goran Bregović Վիքիպահեստում |
Վաղ կյանք խմբագրել
Գորանը ծնվել է Սարաևոյում, ՀՍՖՀ, 1950 թվականի մարտի 22-ին։ Հայրը՝ Ֆրանյո Բրեգովիչը, խորվաթ է, իսկ մայրը՝ Բորկա Պերիչին՝ սերբ[5][6]։ Գորանն ունի կրտսեր քույր և եղբայր՝ Դայանան և Պրեդրան։ Հայրը Խորվաթիայի Զագորե կոչվող շրջանից էր, մասնավորապես Կրիժևցի քաղաքին մոտ գտնվող Sveti Petar Čvrstec գյուղից։ Մայրը ծնվել է Վիրովիտիցա քաղաքում։ Բորկա Պերիչիի ծնողները Բորկայի ծնվելուց կարճ ժամանակ անց տեղափոխվում են մոտակա գյուղ՝ Čemernica։ Գորանի մորական պապը, Առաջին աշխարհամարտի տարիներին կռվել է Սաոնիկի ռազմաճակատում և որպես պարգևատրություն ստացել հողատարածք Սլավոնիայում, որտեղ էլ շուտով տեղափոխվում է ընտանիքը[7]։
Գորանի ծնողները հանդիպել են Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից կարճ ժամանակ անց Վիրովիտիցայում, որտեղ ապրել է մայրը, իսկ հայրն այցելել էր Yugoslav People's Army (JNA) ռազմական դպրոց[7]։ Շուտով Ֆրանյոն ստացել է իր առաջին աշխատանքը․ Սարաևոյի ռազմական դպրոցում դասավանդել է ձգաբանություն[7]։ Զույգի առաջին զավակը՝ Գորանը, ծնվել է 1950 թվականին Սարաևոյում։
Գորանը 10 տարեկան էր, երբ ծնողները բաժանվեցին։ Հետագա հարցազրույցներում նա նշել է, որ ծնողների բաժանման հիմք է հանդիսացել հոր կախվածությունը խմիչքից[7]։ Բաժանումից հետո հայրը տեղափոխվել է Լիվնո՝ իր հետ տանելով Գորանի կրտսեր եղբորը։ Գորանը մոր հետ ապրել է Սարաևոյում։ Ամեն ամառ Գորանն այցելել է Լիվնո՝ տեսնելու հորը և եղբորը[7]։ Թոշակի անցնելուց հետո հայրն ի վերջո տեղափոխվել է իր հայրենի գյուղ՝ Զագորյե։ Իսկ եղբայրն ավելի ուշ տեղափոխվում է Սարաևո ուսման նպատակով[7]։
Գորանն այցելել է երաժշտական դպրոց, նվագել ջութակ։ Սակայն շուտով նրան հեռացնում են դպրոցից։ Այսպիսով նրա երաժշտական կրթությունը կիսատ է մնում։ Գորանը շարունակում է պարապել ընկերոջ հետ, մինչև որ մայրը գնում է պատանու առաջին կիթառը։
Բրեգովիչը ցանկացել է սովորել գեղարվեստի ավագ դպրոցում, բայց մորաքույրը պատմել է մորը, որ այն ենթադրաբար լի է համասեռամոլներով։ Գորանն ընդունվում է տեխնիկայի (երթևեկության) դպրոց։ Որպես տղայի ցանկությունը չկատարելու փոխզիջում, մայրը նրան թույլ է տալիս մազերը երկարեցնել։
Վաղ կարիերա խմբագրել
Միջնակարգ դպրոց ընդունվելիս դեռահաս Բրեգովիչը միանում է Izohipse դպրոցական խմբին, որտեղ սկսում է բաս կիթառ նվագել։ Սակայն շուտով նրան այստեղից էլ են հեռացնում (այս անգամ վատ վարքի համար․ նա բախվել էր դպրոցին պատկանող Mercedes-Benz ավտոմեքենային)։ Այնուհետև Բրեգովիչն ընդունվում է տարրական դպրոց։ Այստեղ էլ նա միանում է Beštije խմբին որպես բասկիթառահար։ 16 տարեկանում մայրը լքում է նրան։ Գորանը ստիպված էր հոգ տանել իր մասին։ Տղան նվագում է ազգային երաժշտութուն Կոնից կոչվող քաղաքի կաֆանաներում, աշխատում շինհրապարակներում և վաճառում թերթեր։
1969 թվականին Beštije-ի համերգին երաժիշտ Բեբեկ Ժելկոն նկատել է 18 տարեկան Գորանին և հրավիրել իր Kodeksi կոչվող խումբ որպես բասկիթառահար։ Գորանն ուրախությամբ ընդունել է առաջարկը։
Kodeksi խմբագրել
Ի վերջո Բրեգովիչը բաս կիթառից անցնում է սոլո կիթառի։ Խմբի անդամները շուտով դարձան Bijelo Dugme խմբի անդամ։ Այդ ժամանակ նրանք ազդեցություն ունեին Լեդ Զեփելին և Բլեք Սաբաթ խմբերից։ 1970 թվականի աշնանը Բեբեկը լքեց խումբը։ Տարվա վերջում Գորանի մայրը նրան վերադարձնում է Սարաևո։
Սոլո կարիերա խմբագրել
Շուտով Գորանը սկսում է զբաղվել կինոնկարների երաժշտական ուղեկցության համար գրվող երաժշտությամբ։ Իր առաջին նախագիծը Էմիր Կուստուրիցայի «Գնչուների ժամանակը» ֆիլմն էր (1989)։ Սա մի մեծ հաջողություն էր։ Գորանը և էմիրը ստեղծեցին երաժտություն նաև էմիրի հաջորդ՝ «Արիզոնական երազանք» ֆիլմի համար (1993)։ Բոսնիա և Հերցեգովինայի պատերազմական շրջանում Գորանն ապրում էր Փարիզում։ Ապրել է նաև Բելգրադում։ Նրա հաջորդ մեծ նախագիծը՝ Պատրիս Շերոյի «La Reine Margot» ֆիլմի երաժշտությունը, նույնպես մեծ հաջողություն էր։ Արդյունքում 1994 թվականին «Կաննի կինոփառատոնում» ֆիլմն արժանացավ երկու մրցանակի։ Հաջորդ տարի Կաննի կինոփառատոնի գլխավոր մրցանակը՝ «Ոսկյա արմավենու ճյուղը» շնորհվեց «Ընդհատակ» ֆիլմին, որի երաժշտությն հեղինակը Գորան Բրեգովիչն էր։
1997 թվականին Գորանն աշխատել է թուրք երգչուհի Սեզեն Աքսուի հետ վերջինիս «Düğün ve Cenaze» կոչվող ալբոմի վրա։ Դրանից հետո նա շարունակեց աշխատել այլ երաժիշտների հետ։
Եվրատեսիլ խմբագրել
2008 թվականին Սերբիայում տեղի ունեցող Եվրատեսիլ մրցույթի եզրափակչում Գորանը ելույթ է ունեցել փոքր մասշտաբի համերգով[8]։ Նա նաև 2010 թվականի Եվրատեսիլին Սերբիայի մուտքի երգի՝ «Ovo Je Balkan»-ի հեղինակն է։
Երաժշտական ոճ խմբագրել
Բրեգովիչի ստեղծագործությունները, որոնք տարածում են Բալկանյան երաժշտական ոգեշնչումները նորարարական ծայրահեղություններով, հիմնված են եվրոպական դասականության և բալկանյան ռիթմերի վրա[9]։ Բրեգովիչի երաժշտությունն ունի բոսնիական, բուլղարական, խորվաթական, հունական, ռումինական, սերբիական, ալբանական, իտալական և թուրքական թեմատիկա։
Սկավառակագրություն խմբագրել
Ֆիլմերի սաունդտրեկներ խմբագրել
- 1989: Kuduz (Diskoton)
- 1989: Time of the Gypsies (Kamarad, Diskoton, PolyGram, Komuna)
- 1993: Toxic affair (Polygram / Universal)
- 1993: Arizona Dream (Kamarad, PolyGram, Komuna)
- 1994: La reine Margot (Kamarad, PolyGram, Komuna)
- 1995: Underground (Kamarad, PolyGram, Komuna)
- 1995: A Chef in Love (Kamarad)
- 2000: Tuvalu avec Jürgen Knieper (United One Records)
- 2005: I giorni dell'abbandono Carmen Consoli-ի հետ
- 2006: Le Lièvre de Vatanen (PolyGram)
- 2008: Մուստաֆա (Sony Music Entertainment)
Հավաքածուներ խմբագրել
- 1996: P.S. (Komuna)
- 1998: Ederlezi (PolyGram)
- 1999: Magic book (Bravo Records)
- 2000: Songbook (Mercury Records, Universal)
- 2000: Music for films (PolyGram)
- 2009: Welcome to Bregović (Wrasse Records)
Այլ ալբոմներ խմբագրել
- 1976: Goran Bregović (PGP RTB)
- 1991: Paradehtika՝ Alkistis Protopsalti- հետ
- 1997: Düğün ve Cenaze՝ Սեզեն Աքսույի հետ
- 1997: Thessaloniki – Yannena with Two Canvas Shoes՝ Ջորջ Դալարասի հետ
- 1998: Silence of the Balkans, Սալոնիկ
- 1999: Kayah & Bregović
- 2000: Balkanica՝ Athens Symphony Orchestra-ի հետ (FM Records)
- 2001: Krawczyk & Bregović Daj mi drugie życie, (BMG Poland, Rada)
- 2002: Tales and Songs from Weddings and Funerals (Mercury)
- 2007: Karmen with a happy end (Mercury)
- 2009: Alkohol: Šljivovica & Champagne (Kamarad, Mercury)
- 2012: Ederlezi x Four (FM Records)
- 2012: Champagne for Gypsies (Kamarad, Mercury)
- 2017: Three Letters from Sarajevo, Opus 1 (Wrasse Records)
Մրցանակներ խմբագրել
- 2006 թվականի հունիսի 31-ին Էդի Ռամայի կողմից Գորանին շնորվեց Տիրանայի բանալիի կրկնօրինակը[10]
- 1990 թվականին Գորանը ստացավ Golden Arena for Best Film Score, Porin և World Music մրցանակներ «Dom za vešanje» («Գնչոււների ժամանակը») ֆիլմի սաունդթրեքի համար[11]։
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 filmportal.de — 2005.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #123552095 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ Montreux Jazz Festival Database
- ↑ https://www.azatutyun.am/a/2220778.html
- ↑ Strogo kontrolisano disidentstvo;Naša Borba, 18 May 1997
- ↑ http://www.goranbregovic.rs/biography/
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Grujić, Nenad; Nikčević, Tamara (2012 թ․ դեկտեմբերի 27). «Cigani, juriš!». Vreme. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
- ↑ Տեսանյութը ՅուԹյուբում (չաշխատող հղում)
- ↑ Lincoln Center Festival website
- ↑ Received a copy of the key of the city of Tirana Արխիվացված 5 Հոկտեմբեր 2011 Wayback Machine
- ↑ «Dom za vesanje (1989)». Swedish Film Institute. 2014 թ․ մարտի 16.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գորան Բրեգովիչ» հոդվածին։ |