Բաղանիս Այրում (ադրբ.՝ Bağanis Ayrım), նախկին բնակավայր հայ-ադրբեջանական շփման գծի հարևանությամբ։

Նախկին գյուղ
Բաղանիս Այրում
Bağanis Ayrım
ԵրկիրԿաղապար:Դրոշավորում/-
Երկրամաս-
ՀամայնքՂազախի շրջան
Մակերես40 կմ²
ԲԾՄ886 մետր
Բնակչություն0[1] մարդ
Ժամային գոտիUTC+4
Բաղանիս Այրում (Աշխարհ)##
Բաղանիս Այրում (Աշխարհ)

Աշխարհագրություն

խմբագրել

Նախկին բնակավայր Բաղանիս Այրումի տարածքը արևմուտքում անմիջականորեն սահմանակից է Հայաստանի Իջևան քաղաքը Նոյեմբերյան քաղաքին և հարակից գյուղերին կապող Մ 16 ավտոմոբիլային ճանապարհի, հյուսիս-արևմուտքում՝ Բաղանիս, հյուսիսում՝ Ոսկեվան, հարավում՝ Ոսկեպար գյուղերին, իսկ արևմուտքում՝ հայ-ադրբեջանական շփման գծին և Ադրբեջանի Հանրապետության Ղուշչու Այրում գյուղին։ Ծովի մակարդակից բարձր է 760-820 մ[2]։

Պատմություն

խմբագրել

Թրքաբնակ գյուղը ձևավորվել է 19-րդ դարի վերջին[2]։

Հայ-ադրբեջանական կռիվներ (1920)

խմբագրել

1920 թվականի սեպտեմբերի 19-ին ադրբեջանական զորքերը գրավել են Բաղանիս Այրում, Ոսկեպար և Ղուշչու Այրում գյուղերը[3][4]։ Հաջորդ օրը՝ սեպտեմբերի 20-ի երեկոյան, հայկական զորամասերը ադրբեջանական զորքերին հեռացնում են նշված գյուղից և ազատագրում բնակավայրերը[3][4]։ Ադրբեջանական զորքերի հետ համատեղ մարտերին մասնակցել են նաև ռուս բոլշևիկներ, որոնցից 3-ը գերևարվել են հայկական զորքերի կողմից[3][4]։

Խորհրդային Միության ժամանակաշրջան

խմբագրել

ԽՍՀՄ տարիներին այդ տարածքը ներառվել է Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում։

Հայ-ադրբեջանական հակամարտություն (1990-ներկա)

խմբագրել

Արցախյան ազատամարտի ընթացքում բնակավայրի տարածքը անցել է Հայաստանի զինված ուժերի վերահսկողությանը։ Սակայն ըստ Ադրբեջանի վարչատարածքային բաժանման այն ներառված է Ադրբեջանական Հանրապետության Ղազախի շրջանում։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. «Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində Qazax rayonunda hərbi təcavüzün nəticələri barədə MƏLUMAT». Qazax Rayon İcra Hakimiyyəti.(ադրբ.)
  2. 2,0 2,1 Սամվել Կարապետյան, «Հյուսիսային Արցախ», Երևան 2004 թ․, (էլեկտրոնային տարբերակ Արխիվացված 2021-01-23 Wayback Machine
  3. 3,0 3,1 3,2 «Ժողովուրդ» օրգան Հայ ժողովրդական կուսակցութեան, №159, սեպտեմբերի 23, 1920 թվական, Երևան։
  4. 4,0 4,1 4,2 «Յառաջ», հասարակական, քաղաքական, տնտեսական, գրական օրաթերթ, №206, սեպտեմբերի 23, 1920 թվական, Երևան։