Աբլխարիբ (նաև՝ Ապլղարիբ, Ապլղարիպ), արաբական ծագումով հայկական արական անձնանուն։ Կազմված է اب الغریب (Ab-ul-ġarīb) անունից, որը բառացի նշանակում է «հայր Ղարիբի»։ Արաբական սովորությամբ այս անունը ստանում էր այն անձը, ով Ղարիբ (պանդուխտ, զարմանալի, տարօրինակ) անունով որդի էր ունենում։ Հայերի մեջ գործածական է եղել 10-13-րդ դարերում, այնուհետև ամբողջապես կասեցվել է[1]։
Հայտնի անվանակիրներ
խմբագրել
- Ապլղարիպ Հավնունի (10-րդ դար), հայ իշխան, Վասպուրականի թագավորության զորավար[1][2][3][4]․
- Աբլխարիբ Հավնունի (10-րդ դար), հայ իշխան, Վասպուրականի թագավորության իշխանաց իշխան և սպարապետ, Ապլղարիպ Հավնունու եղբորորդին[1][5][6]․
- Ապլղարիպ Պահլավունի
- Ապլղարիպ Պահլավունի (11-րդ դար), հայ իշխան, Գրիգոր Պահլավունու որդին, 1036 թվականին կառուցել է Անիի Սուրբ Փրկիչ եկեղեցին[1][7]․
- Աբլղարիբ Արծրունի (?-1080), հայ իշխան Կիլիկիայում, մագիստրոս, Հասան Արծրունու որդին[1][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17]․
- Ապլղարիպ Պահլավունի (10-րդ դար-11-րդ դար), հայ իշխան, Պիրի և Թլպաշարի տեր, Վասակ Պահլավունու որդին, Լիկոսի եղբայրը[1][18][19][20][21][22]․
- Ապլղարիպ ներքինի (?-1175), պարծենում էր թե իբր ինքն է սպանել Կիլիկիայի Մլեհ իշխանին, որի համար Ռուբեն Գ-ն ջրահեղձ է անում նրան[1][23][24]․
- Ապլղարիպ գունդստաբլ (12-րդ դար-13-րդ դար), Կիլիկիայի իշխանության և թագավորության գունդստաբլ (1188-?), Կուտաֆո բերդի տեր[1][25][26]․
- Ապլղարիպ (12-րդ դար-13-րդ դար), պարոն Կիլիկիայում, Ֆոռնոս բերդի տեր[1][27][28]․
- Ապլղարիպ (13-րդ դար), մեծ իշխան Կիլիկիայում, միանալով Մոլևոնի տեր Լևոնի հետ՝ ապստամբեցին Լևոն Գ-ի դեմ, ապա ձերբակալվեցին և հանձնվեցին Փոքր Ասիայի թաթարական կուսակալ Փարվանա զորավարին (1272)[1][29][30]․
Ծանոթագրություններ
խմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 20-23․
- ↑ «ժամանակագրություն», Մատթեոս Ուռհայեցի, էջ 30-33.
- ↑ «Տարեգիրք», Սմբատ Սպարապետ, էջ 37-39.
- ↑ «Պատմուիւն Հայոց», Միքայել Չամչյան, հատոր Բ, էջ 805, 826-827.
- ↑ «Տիեզերական պատմություն», Ստեփանոս Ասողիկ, 1885, Սանկտ-Պետերբուրգ, Գիրք Գ, գլուխ ժգ (էջ 189-190).
- ↑ «Պատմուիւն Հայոց», Միքայել Չամչյան, հատոր Բ, էջ 866-867.
- ↑ «Շիրակ», Ղևոնդ Ալիշան, Վենետիկ, 1881, էջ 53, 81-89, 126, 139, 148․
- ↑ «Պատմություն հայոց», Մատթեոս Ուռհայեցի, էջ 219․
- ↑ «Ժամանակագրություն», Սամուել Անեցի, էջ 116․
- ↑ «Հաւաքումն պատմութեան Վարդանայ վարդապետի», Վենետիկ, 1862, գլուխ կ․, էջ 106, 117․
- ↑ «Հաւաքմունք ի գրոց պատմագրաց, յաղագս գիւտի ժամանակաց անցելոց մինչեւ ի ներկայս ծայրաքաղ արարեալ», Արշակ Տեր-Միքելյան, Վաղարշապատ, 1893, էջ 225․
- ↑ Պատմութիւն վարուց Ներսիսի եպիսկոպոսին եգոցս սաղմոսիս քննաւղի, էջ 89
- ↑ «Հայապատում՝ Պատմութիւն հայոց», Ղևոնդ Ալիշան, Բ և Գ հատորներ (1901), էջ 402-403 (413)․
- ↑ «Տարեգիրք», Սմբատ Սպարապետ, էջ 86.
- ↑ «Ցուցակ հայերէն ձեռագրաց մատենադարանին Մխիթարեանց ի Վիեննա», Հակովբոս Տաշյան, Վիեննա, 1895, էջ 638բ․
- ↑ «Սիսուան», Ղևոնդ Ալիշան, Վենետիկ, 1885, էջ 46բ, 71ա, 74, 77, 248, 266․
- ↑ «Պատմուիւն Հայոց», Միքայել Չամչյան, հատոր Բ, էջ 925, 995, 1005.
- ↑ «Պատմություն հայոց», Մատթեոս Ուռհայեցի, էջ 314, 337, 338․
- ↑ «Հաւաքումն պատմութեան Վարդանայ վարդապետի», Վենետիկ, 1862, գլուխ կէ․
- ↑ «Պատմուիւն Հայոց», Միքայել Չամչյան, հատոր Գ, էջ 29, 39.
- ↑ «Սիսուան», Ղևոնդ Ալիշան, էջ 50, 240․
- ↑ «Ազգապատում», Մաղաքիա Օրմանյան, հատոր Ա, 932․
- ↑ «Տարեգիրք», Սմբատ Սպարապետ, էջ 103.
- ↑ «Սիսուան», Ղևոնդ Ալիշան, էջ 57․
- ↑ «Տարեգիրք», Սմբատ Սպարապետ, էջ 111, 137.
- ↑ «Սիսուան», Ղևոնդ Ալիշան, էջ 202, 471, 484․
- ↑ «Տարեգիրք», Սմբատ Սպարապետ, էջ 111.
- ↑ «Սիսուան», Ղևոնդ Ալիշան, էջ 192, 471․
- ↑ «Նկարագիր Օշին թագաւորի ձեռագիր ժամագիրքին», Արտավազդ Սյուրմեյան, Անթիլիաս, 1933, 99 բ․
- ↑ «Սիսուան», Ղևոնդ Ալիշան, էջ 142․
